Lezen: zakelijke teksten Perron 1-4 BK/KGT

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

Lezen: zakelijke teksten Perron 1-4

Tekstsoorten

Verschillende tekstsoorten

Nieuwsbericht: vertelt over het nieuws. Gebaseerd op feiten, naam van verslaggever, kop - inleiding - uitwerking. Doel - informeren.

Recensie: beoordeling van een product of dienst. Beschrijving, mening en argumenten, conclusie (sterren of cijfer). Doel - overtuigen, amuseren, informeren.

Ingezonden brief: mening over een artikel, met argumenten. Doel - overtuigen.

Achtergrondartikel: meer informatie over een nieuwsonderwerp, in een apart artikel. Doel - informeren, amuseren, overtuigen.

Reclame: doel - activeren

- advertenties - herkenbare reclame

- advertorials - reclame in de vorm van een een artikel met informatie

- ideële reclame - reclame die je aan het denken wil zetten

Onderwerp en hoofdgedachte

Onderwerp

Waar de hele tekst over gaat, zo kort mogelijk (in 1 of een paar woorden).

Hoofdgedachte

Het belangrijkste wat over het onderwerp verteld wordt, in 1 zin.

Deelonderwerp en deelhoofdgedachte

Elke tekst heeft een onderwerp en hoofdgedachte, maar elke alinea ook. Dit is het deelonderwerp en de deelhoofdgedachte.

Deelonderwerp:

Waar de alinea over gaat, in 1 of een paar woorden

Deelhoofdgedachte:

Wat er in de alinea vertelt wordt, in 1 zin.

Tekstverbanden en signaalwoorden

 tekstverbanden binnen een zin, een alinea of een tekst kunnen herkennen

Tekstverband: 2 of meer onderdelen in een zin, die met elkaar verbonden zijn door een voegwoord.

Tegenstelling: maar, toch, echter

Voorbeeld: zoals, bijvoorbeeld, onder andere

Opsomming: ten eerste, tenslotte, ook, en, bovendien

Conclusie: dus, kortom

Reden: omdat, daarom

Mening en argument: omdat, daarom, want

Oorzaak en gevolg: doordat, daardoor, als gevolg van

Feit, mening en argument

Feit

Is te controleren, kan niet weerlegd worden.

Mening

Wat jij vindt, hoeft niet onderbouwd te worden met feiten.

Argument

Onderbouwen van jouw mening.

Betrouwbaarheid en manipulatie

Kijken naar de kenmerken, zoals:

Bron

Schrijver

Jaar

Manipulatie:

Jou overhalen om iets te doen/kopen, zonder dat je het doorhebt

Hoofd en bijzaken (samenvatting)

Hoofdzaken: 

De belangrijke informatie die gegeven wordt over het onderwerp en de deelonderwerpen

Bijzaken:

Informatie die je weg kan laten, extra informatie.

Tekstdoelen

Informeren

Activeren

Instrueren

Overtuigen

Amuseren

Woord en beeld

Het nut van plaatjes in een tekst:

- vervanging van tekst (bijv. een tekening in een instructie)

- Verduidelijken (bijv. een foto van een situatie)

- Tekst leuker maken

- Aandacht trekken

- Aanvullende informatie geven (bijv. een grafiek) 

Tekstverbanden - vervolg

Doel - middel:

om te, om, waarmee, door, door middel van, via, met behulp van

Ik gaf het bericht door via teams.

Tijdsvolgorde:

toen, daarna, vervolgens, eerst, later, tijdens, ten slotte

Eerst pakte ik mijn tas en daarna ging ik de deur uit.

Voorwaarde:

als, mits, indien, tenzij

Als het werk helemaal af is, mag ik eerder naar huis. 

Wat is het onderwerp van een tekst?

Het onderwerp van een tekst...

1. ... vertelt in één of een paar woorden waar de tekst over gaat.
2. ... is de kortst mogelijke samenvatting in een zin
3. ... vertelt wat iemand ergens van vindt.
4. ... vertelt wat waar of niet waar is.

Wat is de hoofdgedachte van een tekst?

1. De mening van de schrijver
2. Samenvatting van één alinea uit de tekst
3. Het belangrijkste uit de tekst in één zin samengevat
4. Jouw eigen mening over de tekst

Waar vind je de hoofdgedachte van een tekst?

1. in de titel
2. in de inleiding
3. in de kern
4. in het slot

Een kenmerk van een argument is:

1. een standpunt dat met feiten en voorbeelden wordt onderbouwd
2. altijd een citaat van een expert.
3. een persoonlijke opvatting van de schrijver
4. een mening die niet onderbouwd hoeft te worden.

Een kenmerk van een mening is

1. altijd gebaseerd op feiten.
2. kan altijd bewezen worden
3. subjectief en gebaseerd op persoonlijke opvattingen
4. is altijd door een expert gegeven.

Welke tekstsoort hoort bij het tekstdoel instrueren?

1. Handleiding
2. Advertentie
3. Recensie
4. Nieuwsbericht

Wat is het belangrijkste verschil tussen een feit en een mening?

1. Een feit is altijd negatief, een mening altijd positief
2. Een feit is altijd een uitspraak van een expert, een mening is van iedereen
3. Een feit kan niet worden bewezen, een mening wel
4. Een feit is objectief en kan worden bewezen, een mening is subjectief en gebaseerd op persoonlijke opvattingen

Welke signaalwoorden geven een reden aan?

1. Daarom, bijvoorbeeld, zoals
2. Omdat, want, daarom
3. Bovendien, echter, toch
4. Eerst, daarna, ten slotte

Wat is geen kenmerk van ideële reclame?

1. Het probeert een product te verkopen
2. Het heeft als doel om mensen bewust te maken van een maatschappelijk probleem.
3. Het richt zich op het verbeteren van de samenleving
4. Het is vaak gericht op een specifiek maatschappelijk doel

Wat is het belangrijkste bij het maken van een samenvatting?

1. Alle details uit de tekst opnemen
2. Alleen de hoofdzaken en belangrijkste informatie weergeven
3. De tekst letterlijk overnemen
4. Alleen de mening van de schrijver weergeven

Wat is het tekstdoel?

Wat is het tekstdoel?

1. informeren
2. amuseren
3. overhalen

Wat is het belangrijkste verschil tussen een advertorial en een advertentie?

1. Advertorial is altijd een tekst, advertentie is meestal een foto
2. Advertorial is door een journalist, advertentie door een bedrijf
3. Advertorial lijkt op een artikel, advertentie is duidelijk reclame
4. Advertorial wordt nooit betaald, advertentie altijd betaald

Welk signaalwoord hoort niet bij het tekstverband 'opsomming'?

1. Terwijl
2. Daarna
3. Verder

Een kenmerk van een feit is:

1. Het is altijd een mening van een expert
2. Het is subjectief en kan niet bewezen worden.
3. Het is altijd een persoonlijke opvatting
4. Het kan bewezen worden en is objectief

Welke signaalwoorden passen bij een oorzaak-gevolg verband?

1. Ten eerste, ten tweede
2. Omdat, daardoor
3. Maar, hoewel
4. Bijvoorbeeld, zoals

Wat is een belangrijk kenmerk van een achtergrondartikel?

1. Het artikel geeft alleen feiten zonder uitleg
2. Het artikel geeft diepgaande informatie over een onderwerp en biedt context
3. Het artikel bevat uitsluitend meningen van de schrijver
4. Het artikel heeft als doel om een product te verkopen