Taalverzorging week 1

Taalverzorging week 1

Wat gaan we doen?

Spelling van zelfstandig naamwoorden

Meervoud

Verkleinwoorden

Samengestelde woorden

Wat zijn zelfstandig naamwoorden en hoe herken je ze?

Bedenk allemaal 1 zelfstandig naamwoord en vul deze hier in

Bestaan er zelfstandig naamwoorden zonder meervoud?

1. ja
2. nee

Meervoud

wat is het meervoud van baby?

1. baby's
2. babies
3. babys

Wat is het meervoud van café?

1. cafés
2. cafees
3. cafeën
4. café's

Regels

meestal een meervoud door -en of -s achter het woord te plakken. 

deur - deuren

tafel - tafels

of je krijgt een verdubbeling van de medeklinker

bak - bakken

mus - mussen

Let op klemtoon

bij perzik, ligt de klemtoon op het eerste deel, dan geen verdubbeling

perzik - perziken

havik - haviken

maar

zangeres - zangeressen

woorden met 's' of 'f'

Deze krijgen een 'z' of 'v' in het meervoud

roos - rozen

dief - dieven

maar 

stof - stoffen

vis - vissen

apostrof s ('s)

Bij woorden die eindigen op de klinkers a, i, o, u en y schrijf je ‘s (apostrof - s). 

De apostrof is nodig omdat je anders het woord verkeerd uitspreekt.

de camera – de camera’s

het alibi – de alibi’s

de auto – de auto’s

de paraplu – de paraplu’s

de baby – de baby’s 

's' eraan vast

Als er geen problemen zijn met de uitspraak, schrijf je de -s gewoon aan het zelfstandig naamwoord vast.

premie – premies

niveau – niveaus

horloge – horloges

café – cafés

essay – essays

trema ë

Het meervoud van zelfstandige naamwoorden die eindigen op -ie of -ee is best lastig. Soms schrijf je een -n met een trema, soms schrijf je -en met een trema:

de bacterie – de bacteriën

de olie – de oliën

de categorie – de categorieën

de economie – de economieën

Categorieën 

Bij de woorden bacterie en olie ligt de klemtoon niet op de laatste lettergreep (bac–te–rie, o-lie). Je schrijft dan een -n achter het woord en een trema op de -e- (ë).

Bij de woorden categorie en economie ligt de klemtoon wel op de laatste lettergreep (ca-te-go-rie, e-co-no-mie). Je schrijft dan -en achter het woord met een trema op de laatste -e- (ën)

Opdracht

Maak in de methode de opdracht meervoud bij Taalverzorging

Het verkleinwoord

Om een verkleinwoord te maken voeg je 
-je, -tje, -pje of -etje toe

de mens – het mensje

de tafel – het tafeltje

de slang – het slangetje

de boom – het boompje

Verdubbeling klinker

Let goed op bij het maken van verkleinwoorden als je dit soort woorden tegenkomt:

Woorden die eindigen op een klinker: de klinker verdubbelt.

de oma – het omaatje

de auto – het autootje

Verdubbeling medeklinker

Woorden met één lettergreep die eindigen op een medeklinker: je verdubbelt de medeklinker.

de bal – het balletje

de bon – het bonnetje

Einde -ng

Woorden die eindigen op -ng: het verkleinwoord eindigt op -kje of -etje.

de koning – het koninkje

het ding – het dingetje

twee verkleinwoorden

Sommige woorden hebben twee vormen van het verkleinwoord.

de bloem – het bloempje, het bloemetje

de pop – het popje, het poppetje

 

afkortingen

De verkleinwoorden van afkortingen, van een losse letter of van een woord waar een getal in staat: je schrijft een apostrof.

de sms – het sms'je

de f – het f'je

de A4 – het A4'tje

--> maak de opdracht verkleinwoorden in de methode en daarna samengestelde woorden

samengestelde woorden

Regel: wat aan elkaar kan, schrijf je aan elkaar. Rug + zak = rugzak

Tussen-s: deze schrijf je alleen als je hem hoort in de uitspraak:
slagersmes, verjaardagskaart

Als het tweede deel begint met een -s, dan verander je het woord in een soortgelijk woord, om het te kunnen horen:
dorpsschool, want het is ook dorpshuis

samengestelde woorden

Tussen -n als het eerste deel eindigt op een meervoud op -en:
krantenartikel, pannenkoek

Je schrijft geen tussen -n als het woord enig is in zijn soort of er geen meervoud is. 
zonnestraal, tarwebloem, melkpak, maneschijn