4.3 Goden en wetenschappers

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

Je telefoon ligt in je kluis.

Zichtbaar? Inleveren! 📵

     Ons huiswerk is klaar wanneer dit 

verwacht wordt. 

     Je laptop ligt dicht klaar op tafel.

Je schrift en pen

    liggen klaar op tafel. 📖✍

Zijn er vragen of heb je iets niet af/bij?

Laat van je horen! 🔊

Wereld GS/LE

Handige links!

• Goaly
• Tijd voor geschiedenis

4.3 Goden en wetenschappers

Wereld: GS/LE

Handige links!

• Goaly
• Tijd voor geschiedenis

Hoofddoel:

R10) Ik kan een beeld vormen van de geloofs- en denkwijze van het oude Griekenland.

lknwe

Subdoelen:

Ik kan uitleggen hoe het geloof in Griekenland vormgegeven werd met behulp van de volgende begrippen: Natuurgodsdienst, polytheïsme, mythologie, tempels.

Ik kan uitleggen waarom filosofie ontstond en hierbij de ideeën van twee grote filosofen uitleggen.

Ik kan uitleggen welke rol wetenschap had in de Griekse samenleving aan de hand van twee wetenschappers en hun wetenschappen.  

De leerdoelen: deze les

Goden en mythen

In het Griekse geloof waren er veel verschillende goden, met als belangrijkste de god Zeus. Hij heerste over de hemel en aarde. De familie woonden met zijn alle op de Olympus berg. Ze hadden allemaal hun eigen belangrijke taken. Over deze goden vertelden ze verschillende mooie verhalen. Dit noem je mythen. Deze verklaarden wat er om hun heen gebeurden en geven de mensen lessen. De opgeschreven verhalen noemen we mythologie.

Goden en mythen

Goden hadden voor alle natuurverschijnselen, emoties en ziekten een god. Dit noemen we een natuurgodsdienst. Een godsdienst met meerdere goden noemen we een polytheïstische godsdienst.

Grieken eren de goden in tempels. Ze gaan naar de God waarvoor ze nodig zijn. Je kon ook naar het orakel om direct contact te hebben met de goden.

Klik op de vraagtekens voor meer informatie!

Zeus                           Poseidon                       Hades                            Hera                          Demeter                         Hestia                          Athena

   Apollo                       Artemis                           Ares                         Aphrodite                 Hephaistos                      Dionysos                      Hermes

Poseidon: god van de zeeën, aardbevingen en paarden.

Attributen: drietand

Hades: god van de onderwereld

Attributen: Cerberos (de hellehond) + de tweetand

Zeus: opperpod en de god van de bliksem

Attributen: bliksemschicht, troon en adelaar

Hera: godin van het huwelijk

Attributen: staf en pauw

Demeter: godin van de landbouw en het graan.

Attributen: graanhalm

Hestia: godin van de huiselijkheid

Attributen: haardvuur

Athena: godin van de wijsheid, techniek en de krijgskunst.

Attributen: helm, schild en uil

Hermes: god van de handel, boodschapper van de goden.

Attributen: sandalen met vleugels en een reizigershoed

Dionysos: god van de wijn, dans en toneel.

Attributen: klimop (thyrosstaf), krans van druivenbladeren, wijn

Hephaistos: god van de smeedkunst, vulkanen en vuur.

Attributen: werktuigen en hamer

Aphrodite: godin van de liefde.

Attributen: duif en roos

Ares: god van de oorlog.

Attributen: volledige wapenuitrusting

Artemis: godin van de jacht, de bossen en van de maan.

Attributen: pijl en boog

Apollo: god van het licht, de zon, de muziek, de schone kunsten. 

Attributen: laurierkrans en cither (soort harp)

Filosofen en wijsheid 

De myrthen werden door de Grieken meegenomen naar de kolonies, waardoor ze erachter kwamen dat ze niet altijd overeen kwamen. Een aantal grieken gingen bekijken waarom dit zo was: filosofen. 

•  Een van de bekendste is Socrates die door vragen probeerde verder te komen. Hij geloofde niet meer, waardoor hij vermoord werd. 

Filosofen en wijsheid 

• Zijn leerling was Plato. Hij was ook een schrijver en schreef dialogen opzoek naar wijsheid. Hij gebruikte ook de ideeënleer. 
•  Aristoteles was bezig met wis- en natuurkunde. Zij begonnen scholen, academies.

Filosofen en wijsheid 

• Zijn leerling was Plato. Hij was ook een schrijver en schreef dialogen opzoek naar wijsheid.
•  Aristoteles was bezig met wis- en natuurkunde. Zij begonnen scholen, academies.

Filosofen en wijsheid 

• Zijn leerling was Plato. Hij was ook een schrijver en schreef dialogen opzoek naar wijsheid.
•  Aristoteles was bezig met wis- en natuurkunde. Zij begonnen scholen, academies.

Wetenschappers en onderzoek

Enkele oude Grieken gingen ook onderzoeken. Dit is het begin van de wetenschap. Ze keken zelf naar hoe de wereld in elkaar zat door te experimenteren met natuurwetenschap, geneeskunde, astronomie en geschiedschrijving. Een aantal grote namen zijn:
- Archimedes: Wis- en natuurkunde (oppervlakte)
- Pythagoras: Wiskunde en muziek (stelling).
- Hippocrates: Geneeskunde (lichamelijke oorzaken)
- Herodotos: Geschiedschrijving (echte gebeurtenissen).

Ik kan een beeld vormen van de geloofs- en denkwijze van het oude Griekenland.

Ja

Bijna, ik kan het samen met mijn buur oplossen

Nee het lukt mij nog niet, ik wil graag meer tijd om er zelf aan te werken .

Nee het lukt nog niet, ik wil graag meer hulp

Hoofddoel:

R10) Ik kan een beeld vormen van de geloofs- en denkwijze van het oude Griekenland.

lknwe

Subdoelen:

Ik kan uitleggen hoe het geloof in Griekenland vormgegeven werd met behulp van de volgende begrippen: Natuurgodsdienst, polytheïsme, mythologie, tempels.

Ik kan uitleggen waarom filosofie ontstond en hierbij de ideeën van twee grote filosofen uitleggen.

Ik kan uitleggen welke rol wetenschap had in de Griekse samenleving aan de hand van twee wetenschappers en hun wetenschappen.  

De leerdoelen: deze les

 Waar: Tijd voor geschiedenis

-> Hoofdstuk 4
-> Paragraaf 2

 Wat: Alle opdrachten

 Wanneer: Volgende les

Hoe: Zelf in stilte of met je buurman/buurvrouw zachtjes overleggen.

Klaar? Mij bij je roepen

Zijn er vragen of heb je iets niet af/bij?

Laat van je horen! 🔊

Zelf aan de slag

Handige links!

• Goaly
• Tijd voor geschiedenis

Bronnen

Het Perzische Rijk

Lesplan 1

Wat	Hoe lang VT >
Leerdoelen 4.4	5 min
Quizlet 4.1-4.5	5 min
Samen lezen	5 min
Uitleg 4.5.1	10 min
Zelf aan de slag 4.5.1 opdr	15 min

Een mooi vak: Wereld GS / LE

Wat	Hoe lang VT >
Leerdoelen 4.4	5 min
Zelf aan de slag 4.5.1 opdr	15 min
Eigen keuze > Begrippen H4 > Invulsamenvatting > Samenvatting > Mindmappen > Video kijken	20 min

Wat	Hoe lang VT >
Leerdoelen 4.4	5 min
Zelf verwerken leerdoelen 4.5	35 min

• Houtkamp GPL
  
• Tijd voor geschiedenis
• Mundo
  
• Quizlet (live)
• WRTS (live)
• Blooket (play)
• Quizizz

🟢 Voortgangstoets 1

4.4 t/m 4.5

H1B:

H1C: 

V1B: 

V1C: 

🟡 Voortgangstoets 1

4.4 t/m 4.5

H1B: 

H1C:

V1B:

V1C:

🔴 Voortgangstoets 1

4.3 t/m 4.5

H1B: 

H1C: 

V1B: 

V1C:

Lesplan 2

Wat	Hoe lang VT >
Herhaling 4.5.1	5 min
Quizlet 4.1-4.5	5 min
Samen lezen	5 min
Uitleg 4.5.2	10 min
Zelf aan de slag 4.5.2 opdr	15 min

Een mooi vak: Wereld GS / LE

Wat	Hoe lang VT >
Herhaling 4.5.1	5 min
Zelf aan de slag 4.5 opdr	15 min
Eigen keuze > Begrippen H4 > Invulsamenvatting > Samenvatting > Mindmappen > Video kijken	20 min

Wat	Hoe lang VT >
Herhaling 4.5.1	5 min
Zelf verwerken leerdoelen 4.5	35 min

• Houtkamp GPL
  
• Tijd voor geschiedenis
• Mundo
  
• Quizlet (live)
• WRTS (live)
• Blooket (play)
• Quizizz

🟢 Voortgangstoets 1

4.4 t/m 4.5

H1B:

H1C: 

V1B: 

V1C: 

🟡 Voortgangstoets 1

4.4 t/m 4.5

H1B: 

H1C:

V1B:

V1C:

🔴 Voortgangstoets 1

4.3 t/m 4.5

H1B: 

H1C: 

V1B: 

V1C:

--

Leerdoelen / subdoelen vorige paragraaf            

-

-

Antwoordop en deze leerdoelen:

Leerdoelen - een stapje terug, een stap vooruit

aanpassen

R2(S1) - 4.3 - Je kunt verschillende goden en godinnen noemen uit de Griekse mythologie.

R2(S2) - 4.3 - Je kunt drie Griekse filosofen noemen en bewijzen waarom deze mannen van belang zijn geweest voor het ontstaan van de filosofie.

R2(S3) - 4.3 - Je kunt vier Griekse wetenschappers noemen en uitleggen wat elk van deze wetenschappers binnen zijn eigen vakgebied ontdekt heeft.

R2

aanpassen

I1(S1) - 4.3 - Je kunt bepalen wanneer er sprake is van een bron met daarin vooral feiten.

I1(S2) - 4.3 - Je kunt bepalen wanneer er sprake is van een bron met daarin vooral een mening.

I1

aanpassen

R2(S1) - 4.3 - Zeus > oppergod

Hades > god van de onderwereld

Poseidon > god van de zee

Athena > godin van de wijsheid

Heracles > halfgod

R2(S2) - 4.3 - Socrates > Filosoof die niet meer in de goden geloofde

Plato > Filosoof en schrijver van gesprekken (dialogen)

Aristoteles > Wis- en natuurkundige en grondlegger filosofie

R2(S3) - 4.3 - Archimedes > Wis- en natuurkundige

Pythagoras > Wiskundige en muzikant / componist

Hippocrates > Arts en geneeskundige

Herodotus > geschiedkundige

R2

aanpassen

I1(S1) - 4.3 - Bron met vooral feiten: dingen die je kunt checken (met andere bronnen), dingen die echt gebeurd zijn (niet discussieerbaar).

I1(S2) - 4.3 - Bron met een mening: dingen die discussieerbaar zijn (goed/slecht mooi/lelijk etc.), dingen die niet vast staan (beschreven).

I1

Links verschijnt na het klikken op de bolletjes de leerdoelen / subdoelen.

Rechts verschijnt na het klikken op de bolletjes de antwoorden op de leerdoelen. 

• Houtkamp GPL
  
• Tijd voor geschiedenis
• Mundo
  
• Quizlet (live)
• WRTS (live)
• Blooket (play)
• Quizizz

Linkje naar begrippen 4.1-4.5

Klik!

tt

Tijd van Grieken en Romeinen

3000 v. C. - 500 n. C.

De 10 tijdvakken - waar bevinden we ons nu?

• Houtkamp GPL
  
• Tijd voor geschiedenis
• Mundo
  
• Quizlet (live)
• WRTS (live)
• Blooket (play)
• Quizizz

4.7 opdracht 8

Oorlog in Griekenland

 Oorlogen in Oude Griekenland

De Perzen komen eraan!

Een machtig rijk rondom het Midden-Oosten, Klein-Azië, Egypte en delen Azië tot aan India.

                           <- leider: Darius I
                                           
                                         <- zoon: Xerxes

Eerste Perzische oorlog:
Darius I

Darius I wilt ook de Griekse wereld innemen en aan zijn rijk voegen. Wordt gestopt bij het plaatsje Marathon.

Hier gebruikte polis Athene haar koppie koppie...

De Perzen keren terug. Nieuwe koning: Xerxes

Na verlies vader (Darius) keert Xerxes terug met 'wraakgevoelens'

Hij laat een brug bouwen bij de Hellespont. Hier steekt hij over.
Een leger dat bestond uit duizenden slaven, sommigen zeiden zelfs 1 miljoen man infanterie. 

Slag bij Thermopylae

Het leger van de Perzen rukt op richting de Griekse poleis. 
De Grieken voelde het gevaar naderen. 
Enkele stadstaten bundelden zich.
Aangevoerd door het militair machtige Sparta, o.l.v. koning Leonidas

Bij een smalle doorgang trotseerden enkele duizenden Grieken, met een kern van 300 Spartanen het leger van '1 miljoen' Perzen.
Kenmerk Griekse oorlogsvoering: Phalanx formatie

Thermopylae

• Smalle doorgang haalde het numerieke voordeel weg. 
  
  
• Goed getraind en zwaar bewapend leger van de Spartanen in de Phalanx
  
  
• Leonidas en zijn 300 stierven en heldendood
  

Thermopylae |  480 v. Chr.

Na Thermopylae

Perzen breken door
Plunderen de stad Athene

Maar de stadstaat Athene is niet alleen een stad, het is het volk en het platteland...

Slag bij Salamis

Grieken bundelen zich. Atheners waren heer en meester op de zee.

--> koppie koppie leidt tot nieuwe technieken, een nieuwe strategie en uiteindelijk de overwinning

Verdeelde Griekse poleis

De Griekse poleis werkten gedwongen samen tijdens de Perzische oorlogen. Daarna begonnen zij in de Peloponnesische oorlogen (431-404 v. Chr.) elkaar te bestrijden.