KuA V5 - Barok architectuur en Bernini

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4-6

Barok architectuur en Bernini

KuA V5

0

Vivaldi - Dorilla in Tempe

https://en.wikipedia.org/wiki/Dorilla_in_Tempe 

Renaissance

Barok

Barok (+- 1600-1750)

• Kenmerken van barok benoemen
• Werk van Bernini herkennen en zijn invloed uitleggen
• Weten dat schilderkunst, beeldhouwkunst en architectuur in barok verweven zijn 

Als dit barok is, wat zijn dan de kenmerken van barok?

BAROK - Kenmerken (Algemeen)

• Groots en theatraal (dramatisch), gedurfd, overweldigend
• Dynamisch, suggestie van beweging
• Klassieke vormgeving op vrijere manier toegepast
• Rijk en weelderig materiaalgebruik
• Veelvuldig gebruik van versieringen
• Goddelijke onderwerpen
• Voor de absolute macht 
• Spreekt tot het gevoel 
• Totaalkunst: samensmelting van de kunsten
• Kunst in de kerk = 'bijbel voor ongeleterden'

BAROK - Kenmerken

Schilderkunst

• Groot licht-donker contrast (clair obscur) 

Beeldhouwkunst

• Open vormen / bewegelijkheid
  
• Levendigheid
• Relatie tussen beeld en de ruimte

Muziek

• Meerstemmigheid
• Gericht op emoties 

Gianlorenzo Bernini

Apollo & Daphne

1622-1625

Villa Borghese 

De best zichtbare kenmerken in dit voorbeeld:

•  Bewegelijkheid (dynamisch)
• Verhaal 
• Spreekt tot het gevoel
• Levensecht
• Theatraal: een scène

Gevel

Interieur

Il Gèsu, Rome - architecten: Vignola en Della Porta

* Versiering

* Groots

* veelheid aan materialen 

* 

San Carlo alle Quattro Fontane, Rome - Borromini

Plattegrond
San Carlo alle Quattro Fontane - Borromini

• Klassiek op een nieuwe manier
• Versiering
• Beweging/dynamisch: golvende muren 
• bijzondere vormen 

Nadruk op het middenstuk van de gevel. Amper zijbeuken, deze veranderen in zijkapellen.

St. Pauls Cathedral, Londen - Sir Christopher Wren 

Sint-Pietersbasiliek - Rome

St. Pieter

Sint-Pietersplein - Rome - Bernini

Tuinen van Versailles 

Tuinen van Versailles - Plattegrond

Tuinen van Versailles - Vijver van Latona

Welk kenmerk van de barok
is NIET juist?

1. Theatraal
2. Beweging
3. Individualistisch
4. Clair obscure

BAROK - Kenmerken - Architectuur

• Theatrale effecten
• Contrast o.a. in licht en donker
• Bewegelijkheid en levendigheid
• Samenvoegen van elementen 
• Decoratie 
• Herhaling en vervorming
• Interieur: streven naar grootse ruimtes
• Symboliek, mystiek en gericht op het sensorische 

Gian Lorenzo Bernini (1598-1680)

• Architectuur en beeldhouwkunst expressief verbonden
• Theatermaker 
• In opdracht van pausen

• Klassieken als voorbeeld

• Bewegelijkheid, speelsheid
• Levendigheid en levensechtheid 
• Technische kundigheid (virtuositeit)
• Belang van het geheel
• Verbeelden van verhalen 

Apollo & Daphne

1622-1625

Baldakijn Graf Petrus 

1624-1633

Habakkuk and the Angel

1656-1661

Vierstromen fontein 1648-1651

Sint-Pietersplein - Rome

S. Andrea al Quirinale (1658-1670), Rome

S. Andrea al Quirinale (1658-1670)

Trevifontein Fontein (1732-1762) -

Bernini - Nicola Salvi

Een extra voorbeeld

Trevi Fontijn

Santa Maria della Vittoria, Rome

Santa Maria della Vittoria -

Cornaro kapel

Bernini

• Kapel volledig vormgegeven door Bernini
• Het vertellen van een verhaal
• Het samenbrengen van verschillende kunsten; architectuur, beeldhouwkunst, schilderkunst
• Barok want: groots, veel versiering, kleuren

Cornaro kapel - Relief (rechts)

De beelden laten de toeschouwer zien hoe zij zich tot het centrale beeld moeten verhouden. 

Het is dus ook theatraal. 

De  Extase van Theresia (1647–1652)

• relatie tussen beeld en de ruimte
• samensmelten van architectuur en beeld: het gebouw lijkt om het beeld heen gebouwd 
• Theatraal: het is net een scène 

Bernini - Extase van Theresia

De  Extase van Theresia (1647–1652)

Kenmerken:

• Levensecht
• beweging 
• theatraal

• het lijkt zacht materiaal maar het is steen

•  Licht van boven (licht donker contrast)

Totaalkunst

Totaalkunst (ook Gesamtkunstwerk) is een kunstwerk waarin architectuur, beeldhouwkunst, schilderkunst en andere beeldende en toegepaste kunsten samengaan; soms ook in combinatie met andere kunstvormen zoals muziek en theater. 

Vooral in de barok en het rococo, en later tijdens de Jugendstil en bij het Bauhaus.

Noem nog een voorbeeld waar architectuur en beeldhouwkunst verweven zijn

De invloed van Bernini

• Klassieken als voorbeeld

• Bewegelijkheid, speelsheid
• Levendigheid en levensechtheid 
• Technische kundigheid (virtuositeit)
• Belang van het geheel
• Verbeelden van verhalen 

BAROK - Kenmerken (Algemeen)

• Groots en theatraal (dramatisch), gedurfd, overweldigend
• Dynamisch, suggestie van beweging
• Klassieke vormgeving op vrijere manier toegepast
• Rijk en weelderig materiaalgebruik
• Veelvuldig gebruik van versieringen
• Goddelijke onderwerpen
• Voor de absolute macht 
• Spreekt tot het gevoel 
• Totaalkunst: samensmelting van de kunsten
• Kunst in de kerk = 'bijbel voor ongeleterden'

BAROK - Kenmerken - Architectuur

• Theatrale effecten
• Contrast o.a. in licht en donker
• Bewegelijkheid en levendigheid
• Samenvoegen van elementen 
• Decoratie 
• Herhaling en vervorming
• Interieur: streven naar grootse ruimtes
• Symboliek, mystiek en gericht op het sensorische 

Barok

Geen Barok

Kunstenaars

Kenmerken

Barok

Geen Barok

Bernini

Caravaggio

Theatraal

Michelangelo

Rafaël

Bewegelijk

Klassieke principes

Naturalistisch

Expressie

Levensecht

Reformatie

Contra-reformatie

Doel van de barok

door realisme en dramatische lichteffecten de toeschouwer echt emotioneel te raken in plaats van alleen een ideaalbeeld voor te schotelen

Wat heb je vandaag geleerd wat je nog niet wist?

Waar ben je nog meer nieuwsgierig naar?