5.4 De evolutietheorie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

Erfelijkheid en evolutie

De evolutietheorie

Terugblik!

Welke cellen hebben geen paren chromosomen maar enkele chromosomen in de celkern?

1. Geslachtscellen
2. Lichaamscellen

Chromosomen komen alleen voor in geslachtscellen.

1. Juist
2. Onjuist

Chantal heeft een hond. Een spiercel van deze hond bevat 78 chromosomen.
Hoeveel chromosomen heeft deze hond in een levercel?

1. 39
2. 78
3. 156
4. 36

Hoeveel chromosomen hebben wij?

1. 22
2. 23
3. 44
4. 46

46

Fenotype

nieuw genotype

        

         aantal chromosomen

            23 chromosomen

Zaadcel

Zet in de juiste volgorde van klein naar groot:

1. cel - chromosoom - DNA - gen
2. gen - chromosoom - DNA - cel
3. gen - chromosoom -cel - DNA
4. gen - DNA - chromosoom - cel

Uit welke stof bestaan chromosomen?

1. DNA
2. Genen
3. Mutaties
4. Draden

Leerdoel

• Je moet kunnen beschrijven wat de evolutietheorie inhoudt. 

0

Hengelvis, leeft in de diepzee

Andescondor: vleugelwijdte 3 meter

Colibri: vleugelwijdte 5 cm

rups, coccon lijkt op vogelpoep

bij gevaar ontploft deze mier.

Kan hij helaas maar 1 keer doen

Evolutietheorie

Is vanaf de 18de eeuw ontwikkeld. 

Charles Darwin is de grondlegger (degene die ermee begon)

Er zijn veel feiten die deze theorie ondersteunen (argumenten voor de evolutietheorie). 

Evolutietheorie

Gaat uit van:

1. Variatie in genotypen
2. Natuurlijke selectie
3. Het ontstaan van nieuwe soorten. 

Variatie in genotypen

• Populatie= een groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied die zich met elkaar kunnen voortplanten.
  
• Nieuwe genotypen ontstaan (voortplanting & mutaties)
• Diversiteit in een populatie (dus ze zijn allemaal nét iets anders)
  

Hoe meer overeenkomst twee organismen vertonen, hoe meer ze bij dezelfde groepen worden ingedeeld.

Lijken op elkaar, zitten in dezelfde familie

Lijken niet elkaar, zitten niet eens in zelfde rijk

Soort

Organismen behoren alleen tot dezelfde soort als ze zich onderling kunnen voortplanten en de nakomelingen vruchtbaar zijn.

Soort

Soms lijken  dieren heel erg op elkaar, maar behoren ze niet tot dezelfde soort!

Deze zijn niet dezelfde soort!

Soms lijken dieren helemaal niet op elkaar maar behoren ze wel tot 1 soort!

Ras

Een soort kan uit verschillende rassen bestaan.

Bijvoorbeeld alle hondenrassen behoren tot de soort hond.

Honden: Wel 1 soort

+

=

    Beagle                       Pug                              Puggle

                                                                  (kan voortplanten)

Leeuw en Tijger: Niet 1 soort

+

=

      Leeuw                            Tijger                              Lijger

                                                               (kan niet voortplanten)

Verwantschap

-De tijger en de leeuw zijn hier meer aan elkaar

verwant dan de tijger en de aap.

-Hoe langer geleden twee soorten zijn ontstaan uit

een gemeenschappelijke voorouder, hoe minder

verwant ze zijn.

-Hoe meer verwant soorten zijn,

hoe meer overeenkomsten hun DNA vertoont.

Natuurlijke selectie

Er worden véél meer nakomelingen geboren dan er plaats/voedsel voor is. Veel gaan dood. 

De best aangepaste zullen overleven. Deze aanpassing heeft vaak met het genotype te maken. 

Deze aanpassing wordt dus doorgegeven aan de nakomelingen. 

 Natuurlijke selectie

Individuen die het beste aangepast zijn, hebben de beste overlevingskansen

=

Grotere kans om eigenschappen door te geven aan nakomelingen

 Natuurlijke selectie - nog een voorbeeld

Beste kanshebbers worden geselecteerd. 

Het onstaan van nieuwe soorten

• Natuurlijke selectie lijdt niet tot een nieuwe soort totdat de twee groepen van elkaar gescheiden raken en zich daardoor niet meer kunnen voortplanten (isolatie). Dan pas begint het ontstaan van een nieuwe soort.

Evolutie: 

De ontwikkeling van het leven op aarde waarin soorten ontstaan, veranderen en/of verdwijnen. 

Evolutie is NIET bewust, evolutie heeft GEEN  doel. 

    Aan het werk

Lezen bladzijde 21 tot 27 

5.4 De evolutietheorie

Maken 13 en 14 blz 17/18