Straffen

• Gedragswetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Straffen

Wat denken jullie dat de beste straf is?

3 soorten straffen 

1. Fysieke straffen: lichamelijke prikkels toedienen 

2. Activiteitsstraffen: activiteiten opleggen of verbieden 

3. Sociale straffen: via negatieve emoties tonen dat je ontevreden bent of de relatie met het kind onderbreken.

Fysieke 

straf 

positieve  

Activiteitsstraf 

positieve 

sociale 

straf 

positieve 

kind slaan 

huis stofzuigen 

iemand bespotten 

fysieke 

straf 

negatief 

acivietsstraf 

negatief 

sociale straf 

negatieve

geen knuffel voor bedtijd 

afnemen van zakgeld 

negeren/ buitensluiten

reden waarom straffen niet goed werken  

1. kind ervaart straf niet als straf

2. straffen gebeurd niet consequent

3. straf wordt niet onmiddellijk na ongewenst gedrag

4. bekrachtiging is sterker dan de straf

Neveneffecten van straffen 

1.  effect van korte duur: straf moet steeds zwaarder 

2. straf gepaard met woede: slecht voorbeeld 

3. kan leiden tot aangeleerde hulpeloosheid 

( = je aan je lot overnemen en geen actie ondernemen om eraan te ontsnappen) 

4. Ontsnappingsgedrag: zoeken naar manieren om het gedrag te vertonen zonder betrapt te worden 

Andere aanpak 

• Ongewenst gedrag uitdoven:  Ouders zoeken wat voor bekrachtiging het meebrengt en nemen het weg. Ze kunnen ook de uitlokkende factor wegnemen om het gedrag zo zich niet voor te komen.

Martin Seligman 

https://www.youtube.com/watch?v=jEO3sJdoNV8&t=120s

Zoek zelf enkele voorbeelden waarin een opvoeder ongewenst gedrag kan aanpakken door uitdoving of door de uitlokkende factor weg te nemen.

10 aandachtspunten bij straffen

1. vertel waarom je straft                   

2. bestraf gedrag niet op de persoon                                         

3. dreigen zonder uitvoering heeft geen effect 

4. Zorg dat de straf voorspelbaar is 

5. negatieve straf boven positieve straf 

6. straf gelinkt aan ongewenst gedrag

7. Toon hoe het wel moet

8. Minder straffen dan bekrachtigen

9. Bespreek de straf achteraf kort

10. Consequent en snel

7.

8.

9.
10. 

Waarom is het soms moeilijk om rekening te houden met deze aandachtspunten?

Klaas ( 5 jaar) vliegt zonder eten naar bed, omdat hij zijn zusje continue plaagt.

1. geschikt
2. ongeschikt
3. eerder geschikt
4. eerder ongeschikt

Kirill (4 jaar) krijgt geen dessert, omdat hij zijn bord niet wil leegeten.

1. geschikt
2. ongeschikt
3. eerder geschikt
4. eerder ongeschikt

Jelke (9 jaar) moet helpen bij de afwas, omdat ze haar speelgoed niet wil opruimen.

1. geschikt
2. ongeschikt
3. eerder geschikt
4. eerder ongeschikt

Elif (3 jaar) krijgt een boze blik van mama als ze luidop vloekt.

1. geschikt
2. ongeschikt
3. eerder geschikt
4. eerder ongeschikt

Arthur (2 jaar) wordt in de crèche twee minuten apart gezet, omdat hij speelgoed afneemt van andere.

1. geschikt
2. ongeschikt
3. eerder geschikt
4. eerder ongeschikt

Janne (14) mag zaterdag niet naar de scouts, omdat ze een slecht rapport heeft.

1. geschikt
2. ongeschikt
3. eerder geschikt
4. eerder ongeschikt