H6 Sociaal gedrag

• Sociologie en psychologie
• Secundair onderwijs

H6 Sociaal gedrag

H6 Sociaal gedrag p109

Een buddy voor het leven ~ inleiding

Ali en Ignace - Gent

buddyprojecten Vlaanderen - vrijwilligers

~> contact is informeel en persoonlijk

~> nieuwkomer wordt gekoppeld aan buddy, coach, mentor

~> samen op ontdekking in gemeente/stad

H6 Sociaal gedrag p109

Een buddy voor het leven ~ inleiding

• Heeft Lommel ook zulke projecten? Kennen jullie dit?
• Zou jij ook meedoen aan zo’n project? Waarom wel/niet?
• Ken je mensen die al aan zo’n project hebben meegedaan?
• Ken je zelf nog gelijkaardige projecten?
• Waarover zou dit hoofdstuk gaan?

1. Gedrag p110

1. Wisselwerking

Oef 1 p110 Bekijk de foto -

observeren <> interpreteren  

• Hoe zou jij reageren?
• Vergelijk je antwoord
  met dat van je klasgenoten

1. Gedrag p110

1. Wisselwerking

iedere persoon = uniek ~> andere invulling prikkel/stimulus

~> andere reacties

gedrag = gevolg vd wisselwerking tss persoon en omgeving + betekenis die persoon eraan geeft

1. Gedrag p110

1. Wisselwerking 

Kurt Lewin : G = f(PxO) 

=> gedrag is het resultaat van de wisselwerking tussen persoonlijkheidskenmerken en omgevingsfactoren

-> op het moment dat prikkels in contact komen met persoonlijkheidskenmerken veroorzaken ze bepaald gedrag

1. Gedrag p110

1. Wisselwerking 

oef 2 p110 Pas de zin toe op de foto :

• prikkel wachtende persoon
• persoonlijkheidskenmerken vriendelijkheid, behulpzaam
• gedrag je helpt de persoon oversteken

oef 3 p110  Zoek nu zelf een situatie + pas schema toe

1. Gedrag p110

2. Beïnvloedende factoren

1. interne factoren = motivatie en emoties
2. externe factoren = opvoeding, onderwijs, media

oef 4 p111 Concreet vb invloed emoties op gedrag

• verliefd vs liefdesverdriet - faalangstig vs zelfverzekerd

1. Gedrag p111

2. Beïnvloedende factoren

coronacrisis = externe factor ~> artikel : toename psychische problemen

oef 8 p111 coronacrisis -> positief en negatief beïnvloeding

• positief mensen ontdekten nieuwe sporten
• negatief eenzaamheid + alcoholmisbruik

1. Gedrag p111

2. Beïnvloedende factoren

=> interne + externe beïnvloeding 

~> gewelddadige coronabetoging 

Oef 6 artikel p 111 => toon aan I en E fact geweld gedrag

• interne fact : antisociale persoonlijkheidsstoornis
• externe fact : mensen voelen weinig verbondenheid met de maatschappij tgv enorme besparingen vd overheid

1. Gedrag p112

Hikikomori in Japan ~> al ooit over gehoord?

Fragment Reizen Waes (36'22" - 44'30")

1. Gedrag p112

oef 7 p112 Wat zijn de hikikomori?

• Dat zijn Japanse jongeren die zich op hun kamer opsluiten en zo niet langer deelnemen aan het leven in de Japanse maatschappij.

Hoeveel? 

• 1 miljoen

1. Gedrag p112

Reden van hun gedrag?

• De jongeren ervaren heel veel prestatiedruk in de Japanse maatschappij. daarnaast moeten ze beantwoorden aan een bepaalde norm (ze mogen niet opvallen of anders zijn (psych, fys, emo, artistiek)

Kun je begrip opbrengen voor hun gedrag? Motiveer : 

• persoonlijk

2. Sociaal gedrag p113

Inleiding

oef 8 p113 Lees de zinnen : Wat hbn gedragingen hetzelfde?

• In elk van de situaties is het gedrag een reactie op iets wat een andere persoon deed of zei.

=> sociaal gedrag = gedrag mbt tot anderen 

prosociaal gedrag (andere helpen) <-> antisociaal gedrag

2. Sociaal gedrag p113

1. Prosociaal gedrag => 1. Elkaar helpen

=> alle gedrag dat gericht is op bevorderen welzijn van anderen (verschillende manieren mogelijk)

vb watersnood in 2021 in Wallonië

oef 9 p113 Lees artikel + beantwoord de vragen

2. Sociaal gedrag p114

1. Elkaar helpen

Welke voorbeelden van prosociaal gedrag vond je?

• geld storten, vrijwilliger rampgebied, hulpgoed inzamelen

Welke voorbeelden van prosociaal gedrag ken je nog?

• eten maken voor slachtoffers, hen thuis opvangen,...

Welk prosociaal gedrag heb je zelf al eens vertoond?

• persoonlijk antwoord

2. Sociaal gedrag p114

1. Elkaar helpen

Welke vb van prosociaal gedrag zou je kunnen uitvoeren?

• iemand die slecht te been is de straat helpen oversteken, je plaats afstaan in de bus, een babbeltje met Maxim slaan tijdens de pauze.

=> alle vormen van solidariteit = prosociaal gedrag

2. Sociaal gedrag p114

1. Elkaar helpen

Paul Verhaeghe : anderen helpen = nature

grote natuurrampen of crisissen : spontane solidariteit groot

Disaster Research Center (universiteit Delaware) => +700 veldstudies aardbevingen en overstromingen

Media : negatieve rol inzoom ~> orkaan Katrina Robin Hood 

2. Sociaal gedrag p115

2. Beïnvloedende factoren

oef 10 p115 Welke principes van sociale cognitie?

1. Categorisering : mensen die behoren tot de ingroup worden sneller geholpen

2. Sociaal gedrag p115

2. Beïnvloedende factoren

oef 10 p115 Welke principes 

van sociale cognitie? 3'29"

1. 
   
2. Vooroordelen : dakloze roept een negatief gevoel op en wordt dus minder snel geholpen

2. Sociaal gedrag p115

2. Beïnvloedende factoren

oef 10 p115 Welke principes van sociale cognitie?

1. 
   
2. 
   
3. Halo-effect : mooie mensen ~ positieve eigen ~ sneller hulp

2. Sociaal gedrag p115

2. Beïnvloedende factoren

Bystander effect of omstandereffect : aantal getuigen bij een noodsituatie ~> hoe meer mensen aanwezig, hoe minder geneigd om persoon met problemen te helpen

=> verantwoordelijkheidsgevoel van iedere getuige neemt af naarmate aantal getuigen toeneemt.

2. Sociaal gedrag p116

2. Beïnvloedende factoren

Kitty Genovese (1964) => vermoord, 38 getuigen, gn hulp

=> exp Bibb Latané en John Darley ~> student epilepsie

• 1 persoon => 85% hulp
• 4 personen => 31%

=> meta-analyse : omstanderseffect + omgekeerd omstanderseffect

2. Sociaal gedrag p116

2. Beïnvloedende factoren

conclusies meta-analyse : 

1. niets doen: anderen kunnen ook verantw opnemen
2. schrik om het verkeerde te doen & dus niets doen => bang oordeel anderen
3. denken niets aan de hand, want anderen doen ook niets

2. Sociaal gedrag p116

2. Beïnvloedende factoren

omgekeerd omstandereffect : levensgevaarlijke situatie + omstanders kunnen met elkaar communiceren

-> groter aantal omstanders leidt dan tot meer hulp!

Oef 11 p116 : Hoe omgekeerd omstandereffect?

• Het gaat om een levensbedreigende situatie. De omstanders kunnen met elkaar communiceren.

2. Sociaal gedrag p117

3. Motieven

Oef 12 p117  Nageeye ~> 

persoonlijk antwoord.

• Sociale uitwisselingstheorie => helpend gedrag is een kwestie van afwegen kosten en baten ~> eigenbelang
• Altruïsme ~> belangeloos anderen helpen zonder een voordeel, soms zelfs nadelige gevolgen

2. Sociaal gedrag p117

3. Motieven

oef 13 p117 Situatie waarbij altruïsme nadelige gevolgen 

• Iemand die wil bemiddelen in een vechtpartij
• Opkomen voor een klasgenoot die gepest wordt.
• Iemand veilig thuis brengen en zelf te laat komen.
• 
  

2. Sociaal gedrag p118

3. Motieven

Daniel Batson => zuiver altruïsme via empathie

~> verplaatsen in andere persoon en ervaren van gebeurtenis en emoties op dezelfde wijze als die persoon = empathie-altruïsmehypothese

2. Sociaal gedrag p118

3. Motieven

oef 14 p118 Empathie-altruïsmehypothese schoolcontext

• Elise is lang afwezig geweest. Je helpt haar tijdens de middag om haar notities in orde te brengen. Je weet dat Elise het vervelend vindt als ze geen goede notities heeft.

2. Sociaal gedrag p118

3. Motieven

oef 15 p118 Gedrag Nageeye? Motiveer.

• Het is een voorbeeld van de empathie-altruïsmehypothese. Nageeye voelt empathie voor z'n vriend en helpt hem zonder stil te staan bij de mogelijke negatieve gevolgen voor hemzelf.

2. Sociaal gedrag p118

3. Motieven

Oef 16 p118 Recent voorbeeld prosociaal gedrag

• Europa laat Oekraïne niet in de steek
• Opbouwwerkers Anderlecht
• Zoek zelf eens een voorbeeld in de actuele media

2. Sociaal gedrag p118

2. Antisociaal gedrag ~ 1. Discriminatie

= gedrag waarbij we anderen niet helpen

=> attitudes ~> aangeleerd via primaire en secundaire socialisatie.

1. cognitieve onderdeel : opinies, stereotypes
2. affectieve deel : gevoelens, vooroordelen
3. conatieve deel : gedragscomponent, discriminatie

2. Sociaal gedrag p118

1. Discriminatie

= negatieve handeling tov iem wegens zijn/haar lidmaatschap v/e bepaalde groep die voorkomt uit bepaalde vooroordelen

oef 17 p118 

Schema

2. Sociaal gedrag p119

1. Discriminatie => verschillende redenen

oef 18 p119 Redenen 

1. Seksuele geaardheid
2. afkomst
3. leeftijd
4. beperking

2. Sociaal gedrag p120

1. Discriminatie 

Overheid => wettelijk kader -> praktijktests/mystery calls

Stijn Baert : sollicitatie : 

 Turkse naam -> 30% minder kans 

welke sectoren ongunstigst -> praktijktests

https://onderwijs.hetarchief.be/item/bk16m43373 

2. Sociaal gedrag p120

1. Discriminatie 

oef 19 p120 Praktijktests huurmarkt?

• Iemand kan zich voordoen als de eigenaar v/e woning en vragen aan het immo-kantoor om geen mensen van vreemde origine te aanvaarden. 
• Iemand kan via mail of brief 2x vragen om een woning te kijken => 1 keer Vlaamse naam, 2e keer vreemde naam

2. Sociaal gedrag p121

1. Discriminatie 

oef 20 p121 Praktijktests arbeidsmarkt?

• Iemand kan zich via een sollicitatie voordoen als kandidaat voor een job.

2. Sociaal gedrag p121

1. Discriminatie 

Oef 21 p121 Voor - en nadelen praktijktest?

• Het is in feite valsspelen want je gaat mensen misleiden. 
• Anderzijds lokken deze praktijktests de eerlijke of spontane reacties van mensen uit.

2. Sociaal gedrag p121

2. Seksisme

2. Sociaal gedrag p122

3. Racisme

3. Sociale beïnvloeding p125

1. Groepsprocessen

3. Sociale beïnvloeding p125

2. Conformisme

3. Sociale beïnvloeding p125

3. Gehoorzaamheid

3. Sociale beïnvloeding p125

4. Macht

3. Sociale beïnvloeding p131

5. Influencers ~ 1. Zelfbeeld

3. Sociale beïnvloeding p131

1. Zelfbeeld

3. Sociale beïnvloeding p131

2. Commerciële invloed