Nieren

• Bio
• WO

Nieren

Nieren

2 boonvormige organen in de rug

Functies

• Filteren bloed
• Productie van stoffen (renine, enotheline, vitamine D en NO)
• Homeostase bloedvolume en osmolariteit
• Balans behouden van elektrolyten, metabolieten en zuur-base 

Filteren bloed

• Per dag filteren de nieren 1400 L bloed
• 1.5 L hiervan plas je uit
• Veel wordt dus geresorbeerd (vaak actief transport!)

Filtratie door speciale techniek: alles uit de bloedvaten persen en terughalen wat je echt nodig hebt = ultrafiltratie

Filteren bloed

• Filtratie wordt gedaan door nefronen (zo'n miljoen per nier)
• Een nefron bestaat uit een glomerulus in de cortex en een aantal buisjes in de medulla.

Glomerulus

Filtratiebarrière

Aantal lagen waar de stoffen doorheen moeten. Niet alles komt dus in de voorurine terecht (geen bloed of eiwitten)

1. Glycocalyx (suikers communicatie?)
2. Endotheel (<150nm)
3. GBM (<7kDA en - lading)
4. Filtrationslits (<25nm)

Buizensysteem

Er zijn verschillende buizen die weer 

andere moleculen resorberen.

Om deze buien heen liggen capillairen

om alles weer op te nemen.

Proximale tubulus

• Kubisch epitheel met microvilli
• iso-osmotisch transport (in bulk): NaCl, aminozuren, glucose, bicarbonaat, ionen en albumine
• Vooral paracellulair transport (langs cellen op, passief), maar in een verder stadium ook meer transcellulair (door cellen heen, actief)

Alleen hier kunnen grote moleculen weer worden opgenomen!

Loop van Henle

• Deel naar beneden resorbeert water: osmolariteit pre-urine verhoogd. Hierdoor willen ionen er graag uit.
• Deel omhoog resorbeert ionen (NaCl, Ca etc.). Interstitium krijgt hierdoor een hogere osmolariteit.

Distale tubulus

• Kubisch epitheel ZONDER microvilli 
• Celkern ligt erg apicaal in deze cellen
• Vooral weer veel ionentransport, met name Na.

Urineverzamelbuis

• Bevat voornamelijk water
• Veel water verlaat de buis weer o.i.v. verhoogde osmolariteit interstitium na lis van Henle
• -->O.i.v. vasopressine komt de AQP2 transporter veel in de cel op het membraan, waardoor water geresorbeerd kan worden.

Natrium resorptie

Opname Kalium

Regulatie

Hoeveel water en/of stoffen geresorbeerd worden is afhankelijk van osmolariteit en volume van het bloed.

• Macula densa cellen in de distale tubulus meten de Na en Cl concentratie van de (pre-)urine.
• Juxta-glomerulaire cellen in de vas afferens gaan renine maken.
• RAAS-systeem geactiveerd: meer water en stoffen worden vastgehouden

RAAS

Functionaliteit nier

• Gemeten in GFR (glomerular filtration rate): hoeveelheid pre-urine van alle glomeruli samen per tijdseeinheid
• Hydrostatische druk (druk van water) en oncotische druk (concentratieverschil) zijn hiervoor bepalen.
• GFR wordt minder met de leeftijd

Functionaliteit nier

• Clearance: snelheid waarmee een stof uit het bloed verdwijnt
• Clearance van een marker als inuline of creatine helpt GFR bepalen

Marker: goed oplosbaar, wordt niet opgenomen of uitgescheiden door de buizen, bindt niet aan eiwitten

Regulatie bloedvolume

• Afhankelijk van Na concentratie
• Na resorptie is afhankelijk van het RAAS systeem
• Als een deel van het buizensysteem om een reden minder Na kan opnemen, zal een andere buis hiervoor compenseren.
• VOLUME HEEFT PRIORITEIT OVER OSMOLARITEIT BLOED

Regulatie osmolariteit bloed

• Alleen afhankelijk van water
• Vasopressine belangrijke factor en niet van stoffen (water bepaald namelijk osmolariteit, stoffen hoeveelheid zelf blijft gelijk). 

Dysfunctionaliteit nier

• Er zijn een aantal categorieën waarin nierziekten kunnen worden ingedeeld, de ene erger dan de ander. GFR is hierbij een belangrijke indelingsfactor.
• Glomerulaire dysfunctie is zeldzaam
• Nierziekten leiden vaak tot hart- en vaatziekten

Dysfunctie nier

• Verstoring osmoregulatie leidt tot hypo- of hypernatremia
• Hyponatremia = te veel water (lage osmolaliteit). Vasopressine geactiveerd.
• Hypernatremia: = te weinig water, te hoge osmolaliteit. 

Dysfunctionaliteit nier

Syndrome of inappropriate release of ADH (SIADH) 

• Vasopressine hierbij altijd verhoogd, je kan dus geen water uitscheiden
• Urine = erg geconcentreerd
• Natrium wordt veel uitgescheden in de hoop dat het water meeneemt.
• Groot bloedvolume

Dysfunctionaliteit nier

Nephrotic diabetes insipidus (NDI)

• AQP2 (vasopressinereceptor) werkt niet (goed)
• Patiënt plast dus vrijwel alles uit
• Veel drinken ter compensatie
• Ureters zijn vaak uitgerekt
• Door bepaalde Na transporters de remmen zal deze in andere segmenten, samen met hopelijk water, meer worden geresorbeerd.

Dialyse

• ca. 10% van de mensen heeft een nierziekte en moet daarom aan de dialyse.
• Alleen dialyse als transplantatie is uitgesloten en nierfunctie extreem slecht is
• Mensen met nierziekten sterven vaak aan hart -en vaatziekten

Haemodialyse

bloedzuivering door kunstnier

Tegenstroomprincipe

en diffusie

Peritoneale dialyse

Reiniging door vloeistof 

in buikholte.