Grammatica: hulpwerkwoord en zelfstandig werkwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Hulpwerkwoord en zelfstandig werkwoord

Grammatica woordsoorten

Planning

1. Herhaling olw, blw, zn, zn-e, bn
2. Uitleg hww en zww
3. Oefenen
4. Huiswerk

Lesdoel

Ik kan onderscheid maken tussen zelfstandige werkwoorden en hulpwerkwoorden.

Twee oefenzinnen

1. Het grappige konijntje at een lekker worteltje.

2.  De erg enthousiaste leerlingen wiebelden op hun stoel.

Het zelfstandig werkwoord

- Kan alleen in de zin voorkomen.

- Belangrijkste werkwoord in de zin.

- Kan niet weggelaten worden.

- Nooit meer dan één ZWW per zin.


Hij fietst naar school. 
Hij is naar school gefietst.

Het hulpwerkwoord

- Kan nooit alleen in de zin voorkomen.

- Weglaatbaar in de zin wanneer de zin zo kort mogelijk wordt gemaakt.

- Zegt vaak iets over het moment of de manier waarop iets gebeurt.

-Is vaak een vorm van zullen, worden, kunnen, lijken, moeten, hebben, mogen, blijken, laten.

Hij zal morgen zijn verjaardag vieren.

Het konijn heeft zijn voer opgegeten. 

Wat is het belangrijkste werkwoord? 

Gebruik de VIP-volgorde!

Een oefening

Geef aan of de onderstreepte woorden HWW of ZWW zijn.

1. Het grijze konijn huppelt door de groene wei.

2. De bonte hamsters hebben veel gegeten.

Een uitgebreidere oefening

Geef aan tot welke woordsoort de woorden behoren. Kies uit: OLW, BLW, ZN, ZN-E, BN, HWW en ZWW. De woorden tussen de haakjes hoef je niet te benoemen. 

1. De vrolijke hertjes hebben (in)  het bos gespeeld.

2. Het gespierde slingeraapje zwiert (van)  tak (naar)  tak.

Quiz

Op de volgende dia's komen quizvragen voorbij. Kies van de  woorden die herhaald worden elke keer tot welke woordsoort zij behoren. 

De jongen met de rode trui blijkt voor Feyenoord te zijn.
Feyenoord

1. zne
2. zn
3. hww
4. zww

De timmerman heeft de hele dag hard gewerkt.
heeft

1. zww
2. hww
3. bn
4. zn

De zanger is na zijn deelname aan de talentenjacht populair geworden.
populair

1. zn
2. hww
3. zww
4. bn

Het feest begint al om 19:00uur.

het

1. olw
2. zn
3. blw
4. zww

Huiswerk