4.2 De invloed van de mens - les 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4.2 De invloed van de mens -1

Hoofdstuk 4 

domein Leefomgeving

4 havo

Kennischeck 4.1:
Een gletsjer maakt in de berger een

1. Morene
2. V-dal
3. Stuwwal
4. U-dal

Kennischeck 4.1:
Hoe maakt een gletsjer een U-dal? Gebruik de juiste aardrijkskundige term.

U-dal

Opdracht 5 van 4.1

Gletsjers smelten en groeien ieder seizoen aan. Door klimaatverandering blijft er steeds minder gletsjer over. Wat is hier de belangrijkste oorzaak voor?

- zachte winters

of

- hete zomers

Hoe noemen we de schommelingen in de waterafvoer van een rivier?

1. waterscheiding
2. debiet
3. regiem
4. verhang

De Maas ontspringt in Noord-Frankrijk op een hoogte van 400 m boven zeeniveau. Na 900 km mondt deze rivier in de Noordzee uit. Wat is het verhang van de Maas?

1. 900/400 = 2,25 meter per km
2. 400/900 = 0,44 meter per km.
3. 900 x 400 = 360000 meter per km
4. 900 - 400 = 500 meter per km.

In welke richting verschuiven de landschapszones op het noordelijk halfrond door de huidige klimaatverandering?

1. naar het oosten
2. naar het westen
3. naar het zuiden
4. naar het noorden

Leerdoelen 4.2

Je weet dat het overstromingsgevaar samenhangt met de ruimtelijke inrichting, zowel binnen- als buitendijks;

Je begrijpt dat menselijk ingrijpen in het stroomgebied leidt tot een onregelmatiger regiem, verkorting van de vertragingstijd en een verhoogde piekafvoer;

Je kunt het overstromingsgevaar koppelen aan de ruimtelijke inrichting van het binnen- en buitendijks gebied en wat betreft overstromingsrisico gebieden met elkaar vergelijken.

Wonen in het rivierengebied

Aantekening 2 dwarsprofielen
Het dwarsprofiel van een natuurlijke rivier

Teken mee!

Dwarsprofiel bedijkte rivier

0

Vervlechtende rivieren

Schrijf op:
Wat zie je bij iedere pijl je op de foto?

1 uiterwaard

2 zomerdijk

3 winterdijk

4 zomerbed

5 winterbed

Niet alle maatregelen hebben de veiligheid bevorderd

Krib

• Houdt rivier in midden van stroomgeul
  
• houdt de rivier bevaarbaar
  

• Meanderen wordt voorkomen
  

Uiterwaard

Bebouwing in uiterwaarde

-> verhoging zomerdijk

-> geen overstromings-mogelijkheid voor de rivier

Dijken

aanleg of verzwaring van dijken

-> sedimentatie in winterbed

-> ophoging rivier

-> verhoging dijken 

Kanaliseren

• Stuwen en sluizen: regelen waterstand
  

• Bochten afsnijden: hogere stroomsnelheid
  

Verstedelijking

Verstening/verharding = groter oppervlakte straten, wegen en bebouwing.

-> kortere vertragingstijd en piekafvoer 

Zelfstandig aan de slag met 4.2

Zorg dat je 4.1 af hebt en nagekeken

We maken alle opdrachten van 4.2 en de helft van 4.3 deze week.

Vraag 1

a. De bewoners wonen veilig achter de winterdijken

b. Vroeger werd deze maatregel na een overstroming altijd toegepast

c. In de rivier worden stuwen, sluizen en kribben geplaatst

e. In de zomer graast het vee in de uiterwaarden

f. bij extreem hoge piekafvoeren stroomt de rivier dit gebied binnen

g. De snelheid waarmee het water vanaf de grond naar de rivier stroomt

h. Bij hoge waterstanden stroomt de rivier tussen de winterdijken

Binnendijks

Dijkverzwaring

Kanaliseren

Buitendijks

Noodoverloopgebieden

Vertragingstijd

Winterbed

Vraag 2c

Vul de volgende zinnen aan:

In de zomer stroomt de rivier door het

In de winter stroomt de rivier door het

Zomerbed

Winterbed

Vraag 2d

De kribben hebben verschillende functies. Noem 2 van deze functies

Bevaarbaarhouden van de rivier

Tegengaan van erosie

Vraag 2e

Beschrijf wat er in de uiterwaarden gebeurd als de zomer - wintersituatie zich honderdeen jaren blijft herhalen

Door het jaarlijkse overstromingen sedimenteert er klei zodat de uiterwaard langzaam opgehoogd

wordt.