Leertaak 21A hart- en vaatziekten

• geneesmiddelenkennis
• MBO
• Studiejaar 4

GNMK hart en vaten

Lesdoelen

Na deze les weet jij:

 - welke geneesmiddelen gebruikt kunnen worden bij:

hartfalen, hartritmestoornissen, AP, hypertensie en stollingsstoornissen

- geneesmiddelen en bijwerkingen uit de groepen: ACE-remmers, at1-antagonisten, diuretica, hartglycosiden, anti-aritmica, nitraten, bètablokkers, calciumantagonisten, trombocytenaggregatieremmers, vit-K antagonisten, DOAC's en thrombolytica

Hartfalen

= hart is niet in staat bloed goed rond te pompen.

Oorzaken zijn verschillend.

Symptomen:  vermoeidheid, een versneld hartritme, oedeem door vochtophoping in de weefsels en benauwdheid door vochtophoping in de longen

Behandeling hartfalen

=gericht op het verlagen van de weerstand van de bloedvaten en op vergroting van de hartkracht.

Verlagen van de weerstand door verlagen bloeddruk met ACE-remmers, diuretica , angiotensinereceptorblokkers en bètablokkers.

Vergroten van de hartkracht met hartglycosiden.

ACE-remmers

Veelvoorkomende bijwerking: prikkelhoest

Vaak i.c.m. diuretica of B-blokkers

enalapril, perindopril, lisinopril, ramipril en fosinopril.

Angiotensinereceptorblokkers

Ook wel AT1-antagonisten genoemd.

Vergelijkbare werking als ACE-remmers, maar zonder bijwerking prikkelhoest

losartan, valsartan, irbesartan, telmisartan en candesartan

Diuretica

Ook wel plaspillen genoemd wegens toename urineproductie.

Gebruikt bij vochtretentie bijv als gevolg van hartfalen.

Bijwerkingen: orthostatische hypertensie, natrium en kalium tekort (vooral bij warm weer, braken en diarree)

Soorten: lisdiuretica, overige diuretica en kaliumsparende diuretica (en combinatiepreparaten)

Lisdiuretica en overige diuretica

Onderscheid in lisdiuretica en overige diuretica door werking.

Lisdiuretica: furosemide en bumetanide - krachtige, snelle werking
overige diuretica: hydrochloorthiazide en chloortalidon -gelijkmatiger werking

Kaliumsparende diuretica

eplerenon, triamtereen en spironolacton

Kaliumsparende diuretica worden bijna altijd in combinatie met andere diuretica gebruikt.

Hartritmestoornissen

Normaal:  eerst trekken de boezems samen, onmiddellijk gevolgd door samentrekking van de kamers.

Hartritmestoornissen:

Behandeling hartritmestoornis

Lastig gezien alle mogelijke oorzaken. Voor- en nadelen.

Vaak i.c.m. bloedverdunner ivm verhoogd risico op trombose

• bètablokkers
• calciumantagonisten
• hartglycosiden

Hartglycosiden

Kunnen voorkomen of bestrijden, niet de oorzaak wegnemen.

Veel gebruikt: digoxine

- smalle therapeutische breedte en lange halfwaardetijd, dus makkelijke overdosering!

Uitgescheiden door nieren. I.c.m. plaspillen verhoging giftigheid.

Anti-aritmica

amiodaron en flecaïnide

Alleen bij veel klachten van de hartritmestoornis

Angina Pectoris

Hartkramp

Eerst behandelen met leefregels.

Medicamenteuze behandeling: aanval of profylactisch

Nitraten, bètablokkers en calciumantagonisten

Nitraten

Bloedvatverwijdende werking

Voornamelijk bij aanval: sublinguaal of spray

- nitroglycerine en isosorbidedinitraat

Bij onderhoudsbehandeling:

- MGA oraal isosorbidedinitraat of isosorbidemononitraat

- pleister nitroglycerine

Nitraten

Bij onderhoudsbehandeling: Lichaam went snel aan werking nitraten, daarom nitraatvrije periode 's nachts.

Bijwerkingen: hoofdpijn, een rood gezicht en orthostatische hypotensie

Met de kans op bloeddrukdaling en collaps zittend gebruiken!

Bètablokkers

β-blokkers worden veel gebruikt bij de onderhoudsbehandeling van angina pectoris, bij hoge bloeddruk en hartritmestoornissen.

Werken via het onwillekeurige zenuwstelsel en verlagen de hartfrequentie (hierdoor trage hartslag) en weerstand van het bloedvatstelsel. Hierdoor neemt zuurstofbehoefte van 't hart af.

Bètablokkers

Bij AP vooral: metoprolol, atenolol, nebivolol en bisoprolol

Andere bètablokkers: sotalol, propranolol en carvedilol.

Bijwerkingen: vermoeidheid, koude handen en voeten, orthostatische hypotensie en angstige dromen. Bij mannen: impotentie.

Bij astmapatiënten: kunnen aanval uitlokken!

Bij diabeten: hypoglykemie maskeren!

Calciumantagonisten

Zorgen ervoor dat de samentrekking van de hart- en vaatspiercellen trager en minder krachtig verloopt. Hierdoor is minder zuurstof nodig voor 't hart en worden de hartvaten wijder. Hierdoor daling van de bloeddruk.

amlodipine, nifedipine, lercanidipine en barnidipine

Calciumantagonisten

Bijwerkingen: hoofdpijn, oedeem, flush, orthostatische hypotensie en verergering van maagklachten (door versterking van refluxklachten)

Hypertensie

Vaak door hogere weerstand in de bloedvaten (bijv. door arteriosclerose).

Een verhoogde bloeddruk vergroot het risico op hart- en vaatziekten zoals een hartinfarct, angina pectoris, hersenbloeding, nierziekten of netvliesbeschadiging van het oog

Hypertensie

Behandeling in de eerste instantie met leefregels!

Medicamenteuze behandeling in willekeurige volgorde:

diuretica, calciumantagonisten, ACE-remmers, AT1-antagonisten, bètablokkers, overige antihypertensiva.

Overige antihypertensiva: methyldopa (bij hypertensie in de zwangerschap)

Therapietrouw is belangrijk!

Hartfalen
Hartritmestoornis
Angina Pectoris
Hypertensie

ACE-remmers, diuretica (afhankelijk van de klachten en/of bijkomende aandoeningen ook β-blokkers, angiotensinereceptorblokkers en/of hartglycosiden)

diuretica, calciumantagonisten, ACE-remmers, angiotensinereceptorblokkers, B-blokkers en overige antihypertensiva.

Anti-aritmica, B-blokkers, calciumantagonisten en hartglycosiden

Nitraten, B-blokkers, calciumantagonisten

Bloedstolling

= belangrijk verdedigingsmechanisme

Trombose = bloedstolling in de bloedvaten

- veneuze trombose (in ader bijv. longembolie)

- arteriële trombose (in slagader bijv. hartinfarct)

Bloedstolling voorkomt bloedverlies en verhindert het binnendringen van micro-organismen bij beschadigingen van huid en slijmvliezen.

Bloedstolling

2 processen:

1. Door weefselbeschadiging worden stoffen vrijgemaakt en geactiveerd die ervoor zorgen dat er fibrinedraden ontstaan. Het protrombine waarmee het proces begint, wordt gevormd in de lever. Voor de aanmaak van deze stof is vitamine K onmisbaar.

2. Bij een wond zullen de bloedplaatjes elkaar aantrekken (bloedplaatjesadhesie) en aan elkaar gaan plakken (bloedplaatjesaggregatie)

Antitrombotica

trombocytenaggregatieremmers (plaatjesremmers);
vitamine K-antagonisten;
direct werkende anticoagulantia;
heparines.

Trombocytenaggregatieremmer

• 'plaatjesremmer' (beïnvloeden vooral de hechting van de bloedplaatjes aan de vaatwand)

• vooral profylactisch na infarct, beroerte, TIA of andere aandoening v/d bloedvaten in de hersenen.
  
• Weinig bijwerkingen
• acetylsalicylzuur (80mg/dag) en carbasalaatcalcium (100mg/dag)
• clopidogrel, dipyridamol en ticagrelor (afzonderlijk als in combinatie met acetylsalicylzuur)
  

Bij pijn en koorts is de dosering 500 tot 1.000 mg per keer voor acetylsalicylzuur en 300 tot 600 mg per keer voor carbasalaatcalcium.

Vit-K antagonisten

ook wel coumarines genoemd

remmen de aanmaak van protrombine.

acenocoumarol (kortwerkend)

fenprocoumon (langwerkend)

profylactisch gebruik

INR moet worden gecontroleerd door trombosedienst!

INR

Hoe hoger de INR, hoe langer het duurt voor je bloed stolt. Er kan een bloeding optreden.
Hoe lager de INR, hoe sneller je bloed stolt. Er kunnen bloedstolsels ontstaan.
Van nature is de INR-waarde 1. Afhankelijk van het soort aandoening  liggen de streefwaarden in Nederland tussen de 2.0 en de 3.5.

Interacties en bijwerkingen

NSAID's: verlengen bloedstollingstijd en kans op maagbloeding

Overdosering: bloedingen, bloedneuzen en hematurie.

Inwendige bloedingen kunnen ernstige gevolgen hebben als ze niet op tijd worden opgemerkt. Vaak is het voldoende om de inname (tijdelijk) te staken. Indien dat onvoldoende werkt, kan vitamine K (oraal) worden toegediend. Bij ernstige overdosering is de toediening van stollingsfactoren noodzakelijk.

DOAC's

Direct werkende anticoagulantia

Oraal (dabigatran, rivaroxaban, edoxaban en apixaban)

Parenteraal (nadroparine en dalteparine)

Minder interacties als vit-K antagonist en geen INR controle

Weinig verschil met vit-K antagonist wb bijwerkingen

Thrombolytica

Lossen bloedstolsels en -proppen op

Parenteraal toegediend onder specialistische controle

Bijv. bij beroerte

vb. alteplase