Taalverzorging H5 verkleinwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

welkom

Wat gaan we doen?

-uitleg Taalverzorging H5 (verkleinwoorden, afkortingen en tussenletters)    

-oefenen

-zelfstandig aan het werk

Taalverzorging

Er zijn situaties waarin verzorgd taalgebruik belangrijker is dan in andere situaties. Zo vinden we het bijvoorbeeld vanzelfsprekend dat je op school geen taalfouten maakt, niet in sollicitatiebrieven, niet op je werk, niet in boeken of kranten en niet in een overlijdensbericht.

  

Bij gesprekken met of berichtjes aan vrienden of familie vinden we het vaak minder belangrijk. Het hangt dus af van degene met wie je communiceert hoe belangrijk het is dat je foutloos schrijft.

verkleinwoorden en afkortingen

• Ik kan verkleinwoorden en afkortingen goed spellen

https://nieuwnederlands.digitaal.noordhoff.nl/#/plp/book/ead2ea7b-038e-48dd-8262-35161138ea92/chapter/e6649c4c-a44d-42d9-aed1-23205f176a7a/paragraph/77d68b19-f146-45bb-911b-4f9af7bb7a66/lesson/51a641d7-768e-4fbe-a387-416ac19f19c

verkleinwoorden

Je hebt geleerd dat je van zelfstandige naamwoorden verkleinwoorden kunt maken door er -je, -kje, -pje, -tje of -etje achter te zetten: 

hand – handje; woning – woninkje; pluim – pluimpje; broer – broertje; ring – ringetje.

Let op!

Let op bij woorden die op één lange klinker eindigen: 

pyjama – pyjamaatje; café – cafeetje; auto – autootje; paraplu – parapluutje; tosti – tostietje; baby – baby’tje.

Korte klanken worden in het verkleinwoord soms lang: blad – blaadje.

afkortingen

Afkortingen schrijf je op verschillende manieren: 

• met hoofdletters: BMW     ->  namen van merken, bedrijven, etc.
• met kleine letters: havo    -> afkortingen die je als woord uitspreekt
• met punten: i.p.v.                 -> afkortingen waarvan je de woorden                                                                                afzonderlijk uitspreekt
• zonder punten: ov                -> woorden waarbij je alleen de letters                                                                                 uitspreekt

verkleinwoord van album

1. albumtje
2. albumje
3. albumpje

verkleinwoord van jongen

1. jongentje
2. jongetje
3. jongenkje

verkleinwoord van baby

1. babytje
2. babietje
3. baby'tje

afkorting voor
in combinatie met

1. icm
2. i.c.m.
3. ICM

Huiswerk

-H5 Taalverzorging (verkleinwoorden): 1 t/m 5

tussenletters

 Je kunt een nieuw woord maken door twee bestaande woorden aan elkaar te plakken. Dit noem je een samenstelling. De woorden in een samenstelling kun je vaak gewoon aan elkaar vast schrijven, maar dat kan niet altijd. Soms moet je een tussenletter gebruiken.

gebruik -en

Als het woord een zelfstandig naamwoord is dat alleen een meervoud op -en heeft: 

roos + geur     =  rozengeur

pan + koek      =  pannenkoek

hond + mand =  hondenmand

gebruik GEEN -en

• een meervoud op -s heeft:  garage + bedrijf = garagebedrijf
• een meervoud op -s en - en heeft:  groente + soep = groentesoep
• er maar één van het eerste woord is:  zon + schijn = zonneschijn
• het eerste woord een versterkende betekenis heeft: ape + trots = apetrots
• het eerste woord geen zelfstandig naamwoord is: lach + bek = lachebek

gebruik -s

• als je de -s hoort: beroepsvoetballer, lievelingskleur

Twijfel: stadsschouwburg/stadschouwburg?

-> vervang het tweede woord door feest: stadsfeest

-> dus stadsschouwburg

oefenen

Welk woord is goed geschreven?

1. reuzeleuk
2. reuzenleuk

Welk woord is goed geschreven?

1. varkenstal
2. varkensstal