3.7 + 3.8

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Conservatisme en liberalisme

Leerdoelen vorige keer

 

1.  Uitleggen wat er werd besloten op het Congres van Wenen.

2  Uitleggen wat nationalisme inhoudt

3  Je kunt met enkele voorbeelden uitleggen hoe de kaart van Europa in de 19e eeuw veranderde.

4  Je kunt uitleggen wat de gevolgen waren van het nationalisme voor Nederland.

Leerdoelen

 Je kunt:

1.  Uitleggen conservatisme inhoudt

2  Uitleggen wat liberalisme inhoudt

3   Beoordelen bij welke politieke stroming een politieke partij hoort 

Liberalisme en conservatisme

Na de val van Napoleon werden op het Congres van Wenen (1814-1815) door de Europese regeringsleiders afspraken gemaakt over Europa na de chaos die Napoleon had veroorzaakt.

Er ontstonden in Europa overal autoritaire staten, net als tijdens het Ancien Regime. We noemen deze periode dan ook de Restauratie.

Congres van Wenen afspraken

- Oude adel weer aan de macht

- Nederland & België samen onder één koning

Conservatisme

• Voorstander van de Restauratie
• Traditioneel bestuur door keizer/koning/adel is het beste.
• Na de Franse Revolutie was het wel duidelijk: een volk kán zichzelf niet regeren. Loopt alleen maar uit op chaos en terreur.
• Heel behoudend, alles bij het oude laten.

Politiek liberalisme

• 'Liber' = vrij (Latijn)
• Geloven in idealen van Franse Revolutie
• Weigeren te accepteren dat sommigen op basis van hun geboorte macht krijgen.
• Burgers betrekken bij bestuur.
• Meer rechten voor de burgers

Restauratie geen succes

• Restauratie = herstel van de maatschappelijke en politieke verhoudingen van vóór de Franse Revolutie.
• In heel Europa verlangden liberale burgers naar meer inspraak en vrijheid. 
• 1830: opnieuw onrust in Frankrijk, opnieuw moet koning aftreden, opnieuw krijgen burgers meer rechten.
• Stukje bij beetje staan vorsten en adel hun macht af aan de gegoede burgerij (einde restauratie)

Koninkrijk der Nederlanden

- In 1815 trad Willem I aan als koning. De versnipperde Republiek bestond niet meer, het was een centraal bestuurd koninkrijk.

- Koninkrijk der Nederlanden werd een constitutionele monarchie.

Democratie?

 De koning en zijn ministers werden gecontroleerd door een parlement dat –   indirect – door een deel van de bevolking was gekozen.

Het nieuwe Nederland

Klinkt behoorlijk democratisch, maar het tegendeel is waar. Willem I bleef een alleenheerser. 

• Willem I bepaalde wie de ministers werden en kon iedereen zo ontslaan.
• Een zeer klein deel van de rijke, mannelijke bevolking mocht maar stemmen.
• De Eerste Kamer koos Willem I zelf.
• In de grondwet stond dat Willem 'Koninklijke Besluiten' mocht nemen, helemaal buiten het parlement om.

Gevolg: onderdanen kregen nauwelijks inspraak en de koning had zeer veel macht.

Willem II

• Willem II volgde in 1840 zijn vader op.
  
• Hij regeerde net zo autocratisch als zijn vader (zag ministers als assistenten)

Ondertussen in Europa braken overal in Europa revoluties uit tegen autocratische koningen ...

Revolutiejaar 

1848

• De ‘erfgenamen van de Franse Revolutie’, de Liberalen, komen tot de conclusie: "Alles is weer hetzelfde als vóór de Franse Revolutie!"

• Overal zitten er weer koningen op de Europese tronen en ondanks 'een grondwet' is er maar weinig democratie.

Paniek bij de vorsten

in heel Europa

Ook in Den Haag...
...koning Willem II veranderd 'in één nacht van conservatief naar liberaal'

Gevolgen

• De leider van de Nederlandse Liberalen: Johan Rudolf Thorbecke maakt een nieuwe grondwet met veel liberale punten

Grondwet van Thorbecke (1848)

Ministeriële verantwoordelijkheid: niet de koning, maar ministers zijn verantwoordelijk voor beleid.

Vrijheid van onderwijs: het recht van burgers om scholen op te richten.

Vrijheid van vereniging & vergadering: recht van burgers om zich te organiseren.

Kiesrecht bleef wel maar beperkt tot een klein deel van de bevolking.

Liberalisme:

 Verkiezingsprogramma's

1. Lees het opdrachtenblad en geef een omschrijving van de stromingen nationalisme, conservatisme en liberalisme

2. Neem samen het verkiezingsprogramma door en beoordeel of jouw partij nationalistische, conservatieve of liberale standpunten heeft.

3. Zou je op deze partij stemmen?

Leerdoelen

 Je kunt:

1.  Uitleggen conservatisme inhoudt

2  Uitleggen wat liberalisme inhoudt

3   Beoordelen bij welke politieke stroming een politieke partij hoort 

Socialisme

Geef hier antwoord op de examenvraag. Er zijn 2 punten te verkrijgen, dus zorg dat je antwoord uit 2 onderdelen bestaat. Geef antwoord in volledig zinnen.

Geef hier antwoord op de examenvraag. Geef antwoord in volledig zinnen.

Geef hier antwoord op de examenvraag. Er zijn 2 punten te verkrijgen, dus zorg dat je antwoord uit 2 onderdelen bestaat. Geef antwoord in volledig zinnen.