les 6 thema 3

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom

Als je dit ziet zit je al (op tijd) in de les.

Log ook in (ander scherm/tabblad) bij de lessonup les.

Gebruik daar zowel je voor als achternaam.

Dit om achteraf te kunnen controleren of je actief hebt meegedaan met de les en de vragen.

Als ik dan je naam niet zie staan krijg je een afwezigheidsmelding in magister, om dat te voorkomen gebruik je eigen en volledige naam en doe de hele les mee.

Deze les

Uitleg nieuwe leerdoelen.   

Opdrachten maken.   

Afsluiten; wat heb je deze week geleerd? 

Nieuwe leerdoelen deze week: 

-Je kunt de delen van de nieren en urinewegen noemen met hun kenmerken en functies.

-Je kunt beschrijven hoe antistoffen bescherming bieden tegen infecties.

-Je kunt beschrijven op welke manieren immuniteit kan ontstaan.

-Je kunt omschrijven wat er aan de hand is bij een allergie.

Voor vwo ook:

-Je kunt beschrijven waarin de bloedgroepen van elkaar verschillen.

Paar (4) vragen over nieren en bloedgroepen om te kijken wat je nog weet van de vorige les..

1

2

3

4

Blaas

nieren

Urinebuis

Urineleider

Welke bloedgroep kan alle bloedgroepen ontvangen?

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Aan welke bloedgroep kan O bloed geven?

1. A
2. B
3. AB
4. Alle bloedgroepen

Welke antistoffen tegen de bloedgroepen maakt een persoon met bloedgroep AB?

1. Anti A
2. Anti B
3. Anti A en anti B
4. Geen antistoffen

-Je kunt beschrijven hoe antistoffen bescherming bieden tegen infecties.

Antigenen en antistof

Ezelsbruggetje:

antigeen = gemeen

antistof = tof

Witte bloedcellen bestrijden 

antigeen door opeten of antistof maken!

Witte bloedcellen

• Insluiten
• Onschadelijk maken

Antigenen en antistoffen

Cellen kunnen herkend worden door antigenen. Wanneer je witte bloedcellen de lichaamsvreemde stoffen gaat eten, leert het de antigenen kennen. Zo maken ze voor dat antigen een antistof.

Een antistof is specifiek voor één antigen. > sleutel en slot

0

-Je kunt beschrijven hoe antistoffen bescherming bieden tegen infecties.

Een antistof is specifiek, wat wil dat zeggen?

Kinderziekten, waardoor krijg je die maar 1 x?

-Je kunt beschrijven op welke manieren immuniteit kan ontstaan.

Natuurlijke immuniteit: => lichaam maakt antistoffen en valt de ziekteverwekker aan.

Kunstmatig immuniteit: twee manieren

1 antistoffen van buiten af (= serum)

2 vaccinatie (verzwakte ziekteverwekker injecteren)

Natuurlijke immuniteit

• Je bent met de ziekte in aanraking geweest
• Je lichaam heeft antistoffen gemaakt
• Witte bloedcellen 'onthouden' deze antistoffen

Immuniteit

Je wordt eerst ziek voordat het immuunsysteem antistoffen kan maken. De tweede keer weet het lichaam al hoe de antistoffen gemaakt moet worden. Je bent immuun!

Kunstmatige immuniteit

Vaccinatie (inenting)

- Dode of verzwakte ziekteverwekker wordt ingespoten

- Witte bloedcellen maken antistoffen

- Witte bloedcellen 'onthouden' deze antistoffen

Vraag van Freek Vonk

Als je door een gifslang bent gebeten krijg je ook een injectie.

Je moet dan wel weten door welke soort je bent gebeten.

Wat zit er in die injectie?

Ben je daarna immuun voor dat slangengif?

-Je moet kunnen beschrijven hoe antistoffen bescherming bieden tegen infecties en op welke manieren immuniteit kan ontstaan. 

Wat is een vaccinatie?  

  - inspuiten antistof (bijvoorbeeld bij slangenbeet) = passief 

  - inspuiten verzwakte ziekteverwekkers (pokken) = actief 

-Je moet de oorzaken en gevolgen van hart- en vaatziekten kunnen noemen.  

-Je moet kunnen aangeven hoe je de kans op hart- en vaatziekten kunt verkleinen. 

De term vaccineren komt van het Latijnse woord vaccinia, koepokken. De term vaccineren werd namelijk oorspronkelijk gebruikt voor de aan het einde van de 18e eeuw door Edward Jenner ontwikkelde methode om mensen met de koepokken te besmetten, waardoor ze ook weerstand kregen tegen de voor mensen gevaarlijke 'gewone' pokken. 

Zijn vaccinaties gevaarlijk?

Kort antwoord: Nee. 

Lang antwoord: Nee, ze zijn zorgvuldig getest en onderzocht. Maar net als heel veel andere stoffen kun je er bijvoorbeeld een allergische reactie op krijgen. 

-Je kunt omschrijven wat er aan de hand is bij een allergie.

• 1 op de miljoen kinderen krijgt een allergische reactie op een vaccinatie tegen mazelen

• Allergie= overgevoelig voor een bepaalde stof

• Afweersysteem/ Immuunsysteem reageert erop: Rode plekken, uitslag, jeuk, branderig gevoel en ontstekingen.
• Anafylactische reactie: dikke lippen, benauwd -> acuut gevaarlijk!

Je kunt voor heel veel stoffen allergisch zijn; soms alleen maar lastig (hooikoorts, make-up) en soms gevaarlijk (wespensteek, pinda's)

Antigenen of antistoffen?
...... zijn specifiek gericht tegen één bepaalde ziekteverwekker.

1. antigenen
2. antistoffen

Antigeen of antistof?
Een griepvirus dat binnendringt in je lichaam is een...

1. antigeen
2. antistof

Wat zijn de genummerde delen in de afbeelding?

1. 1 antistof 2 ziekteverwekker 3 antigeen
2. 1 antigeen 2 ziekteverwekker 3 antistof
3. 1 ziekteverwekker 2 antistof 3 antigeen
4. 1 antigeen 2 antistof 3 ziekteverwekker

Leerdoelen:

-Je kunt de delen van de nieren en urinewegen noemen met hun kenmerken en functies.

-Je kunt beschrijven hoe antistoffen bescherming bieden tegen infecties.

-Je kunt beschrijven op welke manieren immuniteit kan ontstaan.

-Je kunt omschrijven wat er aan de hand is bij een allergie.

Voor vwo ook:

-Je kunt beschrijven waarin de bloedgroepen van elkaar verschillen.

Kun je bereiken door:

-De tekst van Basisstof 4 en 5 te lezen/bestuderen, en vwo ook B8.

-Te maken: Basisstof 4 opdracht 1 t/m 9, Basisstof 5 opdracht 1 t/m 6 en vwo ook 1 t/m 5 van Basisstof 8.

-De antwoorden van de opdrachten serieus te controleren.

-Je kennis van de leerdoelen te toetsen met de flitskaarten en de test je zelf.

Zorg dat je om

 11.35 uur 

klaar zit met de lessonup open.

  Na afloop nog een paar (7) vragen via lessonup.  Denk om de aanwezigheid controle.

Afsluiting.

Wat nog niet af is van de studiewijzer van deze week is huiswerk voor de 1e les van volgende week. (Maandag)

Wat heb je geleerd deze les, kun je de volgende vragen allemaal goed beantwoorden?

Zo niet gebruik dan de volgende links om extra te oefenen.

Extra uitleg nodig? Meer weten?

Herhaling/extra uitleg

Biologiepagina uitleg

Biologiepagina oefenen

Samenstelling van bloed

Bio Bits bloed en bloedsomloop

Snapput (hart en bloed)

Hoe werkt een vaccin

Bloedgroepen(vwo)

Lymfestelsel (vwo)

Lymfestelsel tekenfilm (vwo)

Meer weten?

Hartstichting

Corona vaccin (eenvoudig)

vaccinatie tegen het coronavirus

er was eens het hart

er was eens het bloed

er was eens de bloedplaatjes

er was eens de inenting

er was eens het immuunsysteem

er was eens de nieren

Antistoffen

1. stoffen die witte bloedcellen maken om ziekteverwekkers onschadelijk te maken
2. stoffen die bloedplaatjes maken om ziekteverwekkers onschadelijk te maken
3. stoffen die rode bloedcellen maken om ziekteverwekkers onschadelijk te maken
4. stoffen die in ziekteverwekkers zitten

Wat is de goede volgorde?

1. De ziekteverwekker is met antistoffen bedekt en onschadelijk
2. Ziekteverwekker dringt het lichaam binnen.
3. Antistof hecht aan de lichaamsvreemde stof
4. Witte bloedcellen maken antistoffen

1. 4 - 3 - 2 - 1
2. 1 - 2 - 3 - 4
3. 2 - 4 - 3 - 1
4. 3 - 4 - 2 - 1

Natuurlijke immuniteit

1. ontstaat doordat je een vaccinatie hebt gekregen
2. ontstaat doordat je bijvoorbeeld een griepprik hebt gekregen
3. immuniteit die ontstaat doordat je de ziekte doormaakt (ziek bent geweest van een ziekte)
4. is een erfelijke ziekte

Kunstmatige immuniteit

1. immuniteit die ontstaat doordat je al een keer een bepaalde ziekte hebt gehad
2. immuniteit die ontstaat door inenting met een vaccin, zoals de corona vaccinatie
3. Lichaamsvreemde stoffen die een ziekte veroorzaken
4. Lichaamsvreemde stoffen die geen ziekte veroorzaken

Wat is het verschil tussen actieve en passieve immunisatie
[meerdere antwoorden goed]

1. Actief= direct antistoffen binnen krijgen.
2. Passief= direct antistoffen binnen krijgen.
3. Actief= verzwakte of dode ziekteverwekkers inspuiten
4. Passief= verzwakte of dode ziekteverwekkers inspuiten.

Immuun

1. je kunt de ziekte niet meer krijgen
2. behoorlijk ziek worden van een ziekte
3. een lichaamsvreemde stof
4. een spuit krijgen met zwakke ziekteverwekkers

Infectieziekten, wat zijn dat?

1. antistoffen die ontstaan als je ziek bent
2. stoffen die je ingespoten krijgt bij een vaccinatie
3. ziekten die erfelijk zijn
4. ziekten die veroorzaakt worden door bacteriën, schimmels en virussen.

In je agenda gezet wat je gaat of moet doen?

(Denk aan de extra punt!)

Dan mag je teams nu verlaten.

Fijne vakantie en tot de volgende keer.