10.1 Man en vrouw

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

10.1 Man en vrouw

Leerdoelen

Les 1:

• Je kunt de geslachtskenmerken van jongens en meisjes in verschillende levensfasen beschrijven.
• Je kunt de bouw en werking van de geslachtsorganen van een man beschrijven.
• Je kunt de bouw en werking van de geslachtsorganen van een vrouw beschrijven.

Les 2:

• Je kunt uitleggen op welke manieren je een zwangerschap kunt voorkomen.

Geslachtskenmerken

Primaire: vanaf de geboorte aanwezig

Secundaire: kenmerken die ontstaan vanaf de puberteit

Vanaf puberteit vruchtbaar

• Geslachtsorganen maken voortplantingscellen: zaadcellen en eicellen

Het ontstaan van borsten is een .............. geslachtskenmerk

1. primair
2. secundair
3. tertiair

Voortplantingscellen man = zaadcellen (70.000.000/dag) -> staart voor voortbeweging

Voortplantingscellen vrouw = eicel (1/maand) -> 3x zo groot (voedingsstoffen ontwikkeling)

De jongen produceert zaadcellen. Het meisje produceert eicellen. Welke zijn er al vanaf de geboorte?

1. zaadcellen
2. eicellen
3. beide
4. geen van beide

Geslachtsorgaan man

• Zaadballen: maken zaadcellen
• Bijballen: opslag zaadcellen
• Zaadleider: vervoer zaadcellen
• Zaadblaasjes en prostaat: toevoegen basisch vocht + voedingsstoffen (zaadvocht)
• Urinebuis

Zaadleider

Balzak

Prostaat

Teelbal

Penis

Zaadblaasje

Bijbal

Urinebuis

Waar worden de geproduceerde zaadcellen van de jongen opgeslagen?

1. teelballen
2. bijballen
3. prostaat
4. eikel

Welk orgaan of welke organen voegen vocht toe aan de zaadcellen

1. alleen de prostaat
2. alleen de zaadblaasjes
3. de prostaat en de zaadblaasjes
4. de prostaat, de zaadblaasjes en de urineblaas

Waarom geen urine in sperma?

Geslachtsorgaan vrouw

• Clitoris
• Vagina
• Baarmoeder
• Twee eileiders & eierstokken: met 400.000 onrijpe eicellen

-> Rijpen van eicel met de klok mee

-> Van nature zure omgeving

Een (mensturatie)cyclus duurt ongeveer 28 dagen...

Er wordt in één van de eierstokken een eicel rijp

Rijpen eicel

• Onrijpe eicellen liggen in blaasjes (follikels) klaar
• Rijpen: voedingsstoffen opnemen
• Eisprong/ovulatie: na 2 weken is eicel rijp, barst uit de follikel en komt in de eileider 
• De eicel blijft 12/24u leven; de eileider vervoert eicellen naar de baarmoeder
• Follikel (geel lichaam met hormonen) sterft af

Menstruatiecyclus in één plaatje

Hoe lang duurt de gemiddelde menstruatiecyclus normaal gesproken?

1. 20 dagen
2. 21 dagen
3. 28 dagen
4. 30 dagen

Vagina

Baarmoedermond

Baarmoeder

Eileider -> eicel

De examenvraag van vandaag

Welke letter geeft een eierstok aan?

Schrijf in je agenda

Aantekeningen 10.1 afmaken.

Bestudeer blz. 8 t/m 16.

Maken + nakijken opdr. 5, 6,7,8, 9, 10, 12, 13,14, 16, 17, 18.

Leerdoelen

Les 1:

• Je kunt de geslachtskenmerken van jongens en meisjes in verschillende levensfasen beschrijven.
• Je kunt de bouw en werking van de geslachtsorganen van een man beschrijven.
• Je kunt de bouw en werking van de geslachtsorganen van een vrouw beschrijven.

Les 2:

• Je kunt uitleggen op welke manieren je een zwangerschap kunt voorkomen.

Voorbehoedsmiddelen

1. Voorkomt zwangerschap
2. Makkelijk in gebruik
3. Niet schadelijk voor gezondheid

Waarom "double safe!?"

Zwangerschap voorkomen

Condoom - voorkomt dat zaadcellen bij de eicel komen. Beschermt ook tegen SOA's.

Zwangerschap voorkomen

Pil - voorkomt dat eicellen rijpen en dat  eisprong plaatsvindt, maakt baarmoedermond dikker

Zwangerschap voorkomen

Spiraaltje (koper/hormoon) - maakt zaadcellen minder vruchtbaar en voorkomt innesteling van het embryo 

Zwangerschap voorkomen

Pessarium - zaadcellen kunnen niet bij de eicellen komen

Zwangerschap voorkomen

Sterilisatie - eileiders of zaadleiders worden doorgesneden

Welk voorbehoedsmiddel kan de man nog zelf gebruiken?

Nog meer middelen:

• Anticonceptiepleister en staafje
• Prikpil
• Nuvaring

-> voordeel = werkt nog als vrouw ziek is geweest (overgeven/diarree)

ONBETROUWBARE methoden

Coitus interruptus - trekt de man zijn penis terug uit de vagina voordat hij klaarkomt. 

Periodieke onthouding - het stel heeft geen geslachtsgemeenschap tijdens de vruchtbare periode. 

NOODGEVAL!?

NOODGEVAL!?

-> Binnen 72u; morning-after pil (apotheek of drogisterij) -> bevat VEEL hormonen = voorkomen innesteling bevruchte eicel

-> Na 72u; zwangerschapstest en beslissen om het kind te houden/dan wel abortus te plegen

Schrijf in je agenda

Bestudeer blz. 16 t/m 20.

Maken + nakijken opdr. 21, 22, 23, 25, 27.