Systeem dat boeren op Java verplichtte om bepaalde gewassen ( Koffie, suiker, tabak)op een deel van hun land te verbouwen. De meeste winst daarvan ging naar de Nederlandse regering. Om al die goederen te kunnen vervoeren, legde Nederland wegen en spoorwegen aan op Java.
Gevolg: Veel hongersnood
In 1870 werd het cultuurstelsel afgeschaft.