Blok 4 Grammatica 8 maart 2C KADER

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

Blok 4 Grammatica

4.4 Zinsdelen

Uitleg over zinsdelen

Werkwoorden zijn doe-woorden. Ze vertellen je wat iemand of iets doet, of wat er gebeurt.

Uitleg over zinsdelen en het bouwplan

- Werkwoorden zijn doe-woorden

Ze vertellen je wat iemand of iets doet, of wat er gebeurt (het WWG)

Bijvoorbeeld:

- leert   - eet    - ruimt  - zingt  - maken

 Maar alleen met een werkwoord heb je nog geen zin!

Je moet er nog een stukje aan toevoegen, namelijk wie het doet. (het OND)

Uitleg over zinsdelen

Werkwoorden zijn doe-woorden. Ze vertellen je wat iemand of iets doet, of wat er gebeurt.

Uitleg over zinsdelen

- Een zin bestaat in elk geval uit twee basisdelen.

• een deel dat 'zegt' wat er gebeurt (= het werkwoordelijk gezegde)
• een deel dat 'zegt' wie dit doet (=het onderwerp)
  
  
• Om elk deel duidelijk te maken, zet ik ze tussen '|' 
  
  

Bijvoorbeeld:
- Ruben | leert   - De hond | eet   - De juf | ruimt op   - De zanger | zingt   - zij | maken

Je weet nu wie leert, wie eet, wie ruimt op, wie zingt of wie maakt

| = shift en toets boven de enter-toets

Uitleg over zinsdelen

Werkwoorden zijn doe-woorden. Ze vertellen je wat iemand of iets doet, of wat er gebeurt.

Uitleg over zinsdelen

• Soms moet je 'wat' toevoegen om een goede zin te krijgen (het lijdend voorwerp)

Je kunt je bijvoorbeeld afvragen:  wat + wwg + ond?

- Wat leert Ruben?             - Wat eet de hond?    - Wat zingt de zanger?

- Ruben | leert | zijn topo. - De hond | slaapt | overdag.  - De zanger | zingt | een lied.

Je 'bouwt' met de stukjes informatie een zin. De zin wordt steeds langer.

Je noemt deze stukjes zinsdelen.

Uitleg over zinsdelen

Werkwoorden zijn doe-woorden. Ze vertellen je wat iemand of iets doet, of wat er gebeurt.

Uitleg over zinsdelen

- Een zin is eigenlijk een bouwplan met allemaal zinsdelen.

Een zinsdeel kan uit 1 woord bestaan, maar vaak heeft een zinsdeel meer woorden.

Kijk maar naar het voorbeeld:

Je kunt ook het 'wanneer' en het 'waar' invullen.

OND	WWG			LV
wie doet het?	wat gebeurt er?	Wanneer?	Waar?	Wat?
Ruben	leert			zijn topo

Met de zinsdelen gaan we oefenen

Maak steeds de zin af door er steeds één zinsdeel aan toe te voegen.

Schrijf op wat er in je opkomt.

De aap | at |....

Mijn oma | pakt | ......

De loogieter | repareert| .....

De dief | steelt | .....

Neem de zin over en voeg een zinsdeel met 'wat' (LV) toe aan de zin:
De vogels | bouwen | ..................

Vergeet de | niet tussen de zinsdelen

Neem de zin over en voeg een zinsdeel met 'wat' (LV) toe aan de zin:
Sara| bespeelt | ..................

Vergeet de | niet tussen de zinsdelen

Neem de zin over en voeg een zinsdeel met 'wat' (LV) toe aan de zin:
De juf vertelt ..................

Vergeet de | niet tussen de zinsdelen

Neem de zin over en voeg een zinsdeel met 'wat' (LV) toe aan de zin:
De jongens lenen ..................

Vergeet de | niet tussen de zinsdelen

Neem de zin over en voeg een zinsdeel met 'wat' toe aan de zin:
De loodgieter maakt ..........

Vergeet de | niet tussen de zinsdelen

Neem de zin over en zet | tussen de zinsdelen:

De voetballer maakte een doelpunt.

antwoord

•                           De voetballer | maakte  | een doelpunt.|
•                                        | ond      | wwg        | lv |

Neem de zin over en zet | tussen de zinsdelen:

Wil jij mijn fiets lenen?

antwoord

•                           Wil | jij      | mijn fiets | lenen?
•                        wwg | ond |       lv            | wwg |

Neem de zin over en zet | tussen de zinsdelen:

De rapper heeft een nieuw nummer opgenomen.

antwoord

•             De rapper | heeft | een nieuw nummer | opgenomen.
•                        ond  |  wwg  |                      lv                 |    wwg |

Neem de zin over en zet | tussen de zinsdelen:

Zal ik het woordenboek pakken?

antwoord

•               Zal    |  ik       | het woordenboek | pakken?
•               wwg |  ond  |                 lv                   |    wwg |

Neem de zin over en zet | tussen de zinsdelen:

Ruimen de leerlingen de spullen op?

antwoord

•               Ruimen | de leerlingen | de spullen | op?      |
•                      wwg |           ond          |    lv                 |    wwg |
  
  
• opruimen is een samengesteld werkwoord

Neem de zin over en zet | tussen de zinsdelen:

Kevin helpt zijn moeder.

antwoord

•               Kevin | helpt | zijn moeder  |
•                  ond  |  wwg |   lv                    |  
  
  
• soms moet je 'wie  + wwg + ond ? om het lv te vinden. 

Neem de zin over en zet | tussen de zinsdelen:

Mijn vader moppert iets tegen mijn zusje in de hal.

antwoord

•               Kevin | helpt | zijn moeder  |
•                  ond  |  wwg |   lv                    |  
  
  
• soms moet je 'wie  + wwg + ond ? om het lv te vinden. 

Neem de zin over en zet | tussen de zinsdelen:

Het verliefde stelletje liep op het strand.

antwoord

•               Het verliefde stelletje |  liep | op het strand. 
•                                                   ond  |  wwg |   ??
  
  
• Hier is er geen lv, maar een 'waar'.  

Als laatste dan: maak zelf een zin met de zinsdelen:
ond | wwg | lv

Vergeet de | niet tussen de zinsdelen
Je kiest zelf in welke volgorde de zinsdelen staan.

Wat heb je geleerd

• wat een bouwplan is
• wat zinsdelen zijn
• welke zinsdelen je hebt  (ond - wwg - lv)

Einde van de les

Had je je recept schrijfopdracht niet af,
dan heb je maandag 8 maart als laatste kans!