Didactiek 2: les 5 'leerinhouden'


LES 5:
"Leerinhouden"

1 / 56
volgende
Slide 1: Tekstslide
Didactisch ontwerpen 2Hoger onderwijs

In deze les zitten 56 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 120 min

Onderdelen in deze les


LES 5:
"Leerinhouden"

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Leerinhouden: overzicht
  1. Visie op leerinhouden
  2. Ordening van leerinhouden
  3. Non-linguïstische representaties
  4. Cursusteksten

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Visie op leerinhouden

Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Ter introductie
Video Terzake - Onderwijskwaliteit:
https://onderwijs.hetarchief.be/pid/6d5p861m4c

  • Welk knelpunt i.v.m. het Vlaamse onderwijs komt aan bod?
  • Ervaar jij dit ook zo? 

Slide 4 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 5 - Video

Deze slide heeft geen instructies

"We moeten (terug) meer focussen op kennis in ons onderwijs."

Slide 6 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Leerinhouden: doel of middel?

Slide 7 - Tekstslide

studenten kunnen mee volgen opdracht 1 pp. 17 cursus
De inhouden binnen informatica veranderen zo snel. Dit jaar werken we met MS Excel, volgend jaar misschien met een ander programma. Ik tracht vooral te bereiken dat mijn leerlingen de basisprincipes van het rekenblad begrijpen en kunnen toepassen. Zo kunnen mijn leerlingen over tien jaar hopelijk nog met het dan gangbare rekenblad werken.
A
Leerinhouden als doel
B
Leerinhouden als middel

Slide 8 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Mijn leerlingen moeten de vervoegingen van een hele reeks werkwoorden in de meest courante tijden van buiten kennen. Dat is basiskennis van de Franse taal, toch?
A
intellectualistische visie
B
didactisch-formalistische visie

Slide 9 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Leerinhouden: wat en in welke volgorde?

Slide 10 - Tekstslide

Taak onderwijs op ALLE niveaus: welke inhouden laten we aan bod komen en in welke volgorde bieden we die aan?

MACRO: centrale leerplannen & eindtermen en ontwikkelingsdoelen
MESO: inhouden groeperen in een project (bv transversale doelstellingen) OF vakgroep die leerinhouden graadleerplan verdeelt over de twee jaren van die graad
MICRO: lk legt de klemtonen en voorkeuren én beslist de volgorde in zijn jaarplan
PTS Boom koos ervoor om i.f.v. de sleutelcompetentie 'leercompetenties' voor de eerste graad eerst aandacht te besteden aan de inhoudstafel, alvorens leerlingen zelf schema's te laten maken.
A
macroniveau
B
mesoniveau
C
microniveau
D
het voorbeeld heeft geen betrekking op leerinhouden

Slide 11 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Mevr. Tielen beslist om het hoofdstuk 'stadsontwikkeling' naar voor te schuiven in het jaar omdat
dit interessant is om de schooluitstap naar Doornik voor te bereiden.
A
macroniveau
B
mesoniveau
C
microniveau
D
het voorbeeld heeft geen betrekking op leerinhouden

Slide 12 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Ruzie op macroniveau ?

Slide 13 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Ruzie op macroniveau?
VRT NWS (28/03/2023) - zie Canvas

Slide 14 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Ordening van leerinhouden

Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Ordening in vakken
  • Lineaire ordening
  • Ordening volgens conceptuele structuren
  • Elaborerende ordening
  • Exemplarische ordening

Slide 16 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Lineaire ordening
  • volgens voorkomen van inhouden in de werkelijkheid
  • volgens toepassingsmodaliteiten en - frequentie
  • volgens vakinhoudelijke structuur

Slide 17 - Tekstslide

  1. Voorkomen van inhouden in de werkelijkheid
  • volgorde = objecten, feiten en toestanden in de realiteit
  • bv ruimte: eerst dichtbij, dan steeds verder (AA: eigen leefomgeving->België->€pa->...)
  • bv temporele relaties: volgorde van gebeurtenissen als criterium
2. Volgens toepassingsmodaliteiten en frequentie:
  • beginnen met wat lln in de praktijk eerst nodig hebben/het meest gebruiken
  • bv: praktijk -> eerst wat ze zeker nodig hebben op stage - MVT: eerst basiswoordenschat van frequente woorden, later minder gebruikte woorden.
3. volgens vakinhoudelijke structuur:
  • volgens interne logica van het vak zelf (bv meetkunde: eerste punten, dan lijnen en hoeken en pas erna vlakke figuren)
PLUS:
  • Soms nodig: lln moeten bepaalde leerinhouden beheersen voor ze andere kunnen bijleren (= afhankelijke leerstofopbouw)

GEVAAR:
  • kan leiden tot encyclopedische kennis (lln kennen iets van alles, maar niets grondig)
  • weinig kansen om transfer te maken met inhouden uit andere vakken.
Conceptuele ordening

Slide 18 - Tekstslide

Uitgangspunt= manier waarop de kennis van de lln is opgebouwd en kan worden uitgebreid. 2 mogelijke routes:
  • van concept naar bijzonderheden (deductief)
  • van wat elementair is naar een complexe structuur (inductief)
PLUS:
  • nauwkeurige afbakening van de betekenis van de aangeleerde begrippen
  • duidelijkheid over de relatie tussen die begrippen
CONTRA:
  • vnl aanbiedende werkvormen
  • gaat uit van een hiërarchische ordening terwijl die niet altijd het beste is
Elaborerende ordening

Slide 19 - Tekstslide

eerste les: korte weergave van de gehele leerinhoud door de verschillende thema's kort aan bod te laten komen.

Vervolglessen: inzoomen op elk van de thema's, met geregeld terugkoppeling naar het overzicht.
Exemplarische ordening

  • Exemplarisch = representatief, "bij wijze van voorbeeld"

Slide 20 - Tekstslide

Keuze om niet de gehele leerstof te bespreken, maar om voorbeelden of thema's uit de bredere leerinhouden te nemen als vertrekpunt. Deze geven duidelijk de essentie en methode van het vak weer. Men verwacht dat lln zelfstandig andere toepassingen kunnen bestuderen of in staat zijn om dat te doen ahv kennis en vaardigheden die ze tijdens de les zagen. (bv Techniek)
Welk type van lineaire ordening is hier van toepassing?

In de lessen MAVO waarin politiek centraal staat start de leerkracht met het bespreken van de leerlingenraad op school, de volgende lessen staat de gemeenteraad op het programma, pas daarna komt de Vlaamse en nationale politiek aan bod.
A
voorkomen van inhouden in de werkelijkheid
B
toepassingsmodaliteiten en -frequentie
C
vakinhoudelijke structuur
D
dit is geen voorbeeld van een lineair ordeningsprincipe

Slide 21 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Welk type van lineaire ordening is hier van toepassing?

Bij biologie start men met het bestuderen van de bouw van een cel, daarna komen de processen in een
cel aan bod en tot slot is er aandacht voor de samenwerking tussen cellen. Deze leerinhouden bouwen immers verder op elkaar.

A
voorkomen van inhouden in de werkelijkheid
B
toepassingsmodaliteiten en - frequentie
C
vakinhoudelijke structuur
D
dit is geen voorbeeld van een lineair ordeningsprincipe

Slide 22 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

De lessenreeks DO2 stelt telkens één component van het didactisch model centraal. We onderzoeken dan wat die component betekent in het didactisch proces en hoe jij die component kan invullen bij het voorbereiden van je lessen. We starten elke les dan ook vanuit
een beschouwing op het model en situeren de component daarin, waarna we inzoomen op een specifieke didactische component.
A
Lineaire ordening
B
Ordening volgens conceptuele structuren
C
Elaborerende ordening
D
Exemplarische ordening

Slide 23 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Totaliteitsonderwijs
  • projectonderwijs
  • thematisch onderwijs

Slide 24 - Tekstslide

totaliteitsonderwijs:

vakoverschrijdend

bv: 
  • PAV (NE-WI-GE-AA-NW-MVT)
  • STEM 
  • mens en samenleving (KOV) -> doelen komen uit verschillende sleutelcompetenties (lichamelijke en geestelijke gezondheid, sociaal-relationele competenties, burgerschap, duurzaamheid, digitale competenties en mediawijsheid,...)
Alles begrepen?
Opdracht 2 (cursus pp. 19)

Slide 25 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Opdracht 2 - oplossingen
  1. Ordening volgens conceptuele structuren (V)
  2. Lineaire ordening volgens toepassingsmodaliteiten en -frequentie (V)
  3. Elaborerende ordening (V)
  4. Exemplarische ordening (V)

Slide 26 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Non-linguïstische representaties

Slide 27 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Ter introductie

Slide 28 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Welke studiemethode gebruikt Tom Waes om het getal pi te memoriseren tot 100 cijfers na de komma?

Slide 29 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Non-linguïstische representaties (NLR)
  • Combi van talige én niet-talige weergave van leerinhouden
  • Structuur en opmaak van NLR maakt onderlinge relaties zichtbaar

  • Voorbeelden: cursus pp. 10-12
  • Zie ook: SmartArt-toepassing in Word

Slide 30 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Non-linguïstische representaties (NLR)
Didactisch gebruik:
  1. Volledige NLR’s aanbieden
  2. Half-ingevulde NLR’s aanbieden
  3. Lege NLR’s aanbieden
  4. Niks aanbieden

Slide 31 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 32 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Schemavormen
groeperen - samenvatten - classificeren

Slide 33 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 34 - Tekstslide

Als leerinhouden zijn opgebouwd rond één centraal thema

!! relatie tussen het centrale begrip en de begrippen errond duidelijk maken!!

Slide 35 - Tekstslide

één centraal begrip of thema verder beschrijven op basis van de onderliggende delen

Slide 36 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Schemavormen
volgorde aangeven - ideeën ordenen

Slide 37 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 38 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 39 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 40 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 41 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 42 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Schemavormen
verbanden visualiseren - oorzaak-gevolg weergeven

Slide 43 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 44 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Schemavormen
analyseren - vergelijken

Slide 45 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 46 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 47 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 48 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 49 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Cursusteksten

Slide 50 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Cursustekst beoordelen
  • Bestudeer de cursustekst (voorbeeld) op Canvas.
  • Evalueer de kwaliteit van deze cursustekst a.h.v. de checklist in de cursus (pp. 15-16).

Slide 51 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Selecteer 2 criteria en leg uit hoe ze (wel/niet) in de cursustekst aanwezig zijn.

Slide 52 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Cursustekst: kwaliteitscriteria
  • inhoud
  • lay-out en structuur
  • didactische criteria

Slide 53 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Taak VDO2

Slide 54 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Taak didactiek 2

Slide 55 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Vooruitblik
  • Volgende les: maandag 8 mei 2023
  • Cursustekst evaluatie doornemen + bijhorende toets op Canvas maken
  • Veel stageplezier!

Slide 56 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies