DO 2 - les 6: "Leerinhouden"

• Didactisch ontwerpen 2
• Hoger onderwijs

LES 6:

"Leerinhouden"

(cursus pp. 57-84)

Plan van aanpak

• di. 3 mei: hoofdstuk 'leerinhouden'
• di. 10 mei: werkcollege + vragensessie examentaak 

• di. 17 mei: hoofdstuk 'evaluatie'
• di. 24 mei: proefexamen
  

• vrijdag 27/05 (18.00 u.): examentaak digitaal indienen (Canvas) 

Leerinhouden: overzicht

1. Visie op leerinhouden
2. Ordening van leerinhouden
3. Non-linguïstische representaties
4. Cursusteksten

Visie op leerinhouden

Ter introductie

Video Terzake - Onderwijskwaliteit:

https://onderwijs.hetarchief.be/pid/6d5p861m4c

• Welk knelpunt i.v.m. het Vlaamse onderwijs komt aan bod?
• Ervaar jij dit ook zo? 

"We moeten (terug) meer focussen op kennis in ons onderwijs."

Akkoord? Niet akkoord?

Leerinhouden: doel of middel?

De inhouden binnen informatica veranderen zo snel. Dit jaar werken we met MS Excel, volgend jaar misschien met een ander programma. Ik tracht vooral te bereiken dat mijn leerlingen de basisprincipes van het rekenblad begrijpen en kunnen toepassen. Zo kunnen mijn leerlingen over tien jaar hopelijk nog met het dan gangbare rekenblad werken.

1. Leerinhouden als doel
2. Leerinhouden als middel

Mijn leerlingen moeten de vervoegingen van een hele reeks werkwoorden in de meest courante tijden van buiten kennen. Dat is basiskennis van de Franse taal, toch?

1. intellectualistische visie
2. didactisch-formalistische visie

Leerinhouden: wat en in welke volgorde?

PTS Boom koos ervoor om i.f.v. de eindtermen 'leren leren' voor de eerste graad eerst aandacht te besteden aan de inhoudstafel, alvorens leerlingen zelf schema's te laten maken.

1. macroniveau
2. mesoniveau
3. microniveau
4. het voorbeeld heeft geen betrekking op leerinhouden

Mevr. Tielen beslist om het hoofdstuk 'stadsontwikkeling' naar voor te schuiven in het jaar omdat
dit interessant is om de schooluitstap naar Doornik voor te bereiden.

1. macroniveau
2. mesoniveau
3. microniveau
4. het voorbeeld heeft geen betrekking op leerinhouden

Ordening van leerinhouden:

• In vakken
• Totaliteitsonderwijs 

Ordening in vakken

• Lineaire ordening
• Ordening volgens conceptuele structuren
• Elaborerende ordening
• Exemplarische ordening

Lineaire ordening

• volgens voorkomen van inhouden in de werkelijkheid (ruimtelijk, in de tijd)
• volgens toepassingsmodaliteiten en - frequentie
• volgens vakinhoudelijke structuur (= interne logica van het vak zelf)

Conceptuele ordening

Vertrekpunt: manier waarop het kennisbestand van de lln is opgebouwd en kan worden uitgebreid.

Elaborerende ordening

Les 1: gehele leerinhoud verkort

Les 2 e.v: inzoomen

Exemplarische ordening

• Exemplarisch = representatief, "bij wijze van voorbeeld"
• Keuze voor fundamentele leerstofonderdelen die de essentie / methode illustreren.

Welk type van lineaire ordening is hier van toepassing?

In de lessen MAVO waarin politiek centraal staat start de leerkracht met het bespreken van de leerlingenraad op school, de volgende lessen staat de gemeenteraad op het programma, pas daarna komt de Vlaamse en nationale politiek aan bod.

1. voorkomen van inhouden in de werkelijkheid
2. toepassingsmodaliteiten en -frequentie
3. vakinhoudelijke structuur
4. dit is geen voorbeeld van een lineair ordeningsprincipe

Welk type van lineaire ordening is hier van toepassing?

Bij biologie start men met het bestuderen van de bouw van een cel, daarna komen de processen in een
cel aan bod en tot slot is er aandacht voor de samenwerking tussen cellen. Deze leerinhouden bouwen immers verder op elkaar.

1. voorkomen van inhouden in de werkelijkheid
2. toepassingsmodaliteiten en - frequentie
3. vakinhoudelijke structuur
4. dit is geen voorbeeld van een lineair ordeningsprincipe

De lessenreeks DO2 stelt telkens één component van het didactisch model van De Corte centraal. We onderzoeken dan wat die component betekent in het didactisch proces en hoe jij die component kan invullen bij het voorbereiden van je lessen. We starten elke les dan ook vanuit
een beschouwing op het model en situeren de component daarin, waarna we inzoomen op een specifieke didactische component.

1. Lineaire ordening
2. Ordening volgens conceptuele structuren
3. Elaborerende ordening
4. Exemplarische ordening

Totaliteitsonderwijs

• projectonderwijs
• thematisch onderwijs
• probleemgestuurd leren
• modulair onderwijs
• ...

Probleemgestuurd onderwijs

Voorbeeld: casussen onderwijsbeleid (Algemene didactiek)

Modulair onderwijs

Wat in een module thuishoort, komt meestal uit meerdere vakgebieden.

doelstellingen module bereikt --> attest.

alle attesten behaald --> diploma/brevet

Voorbeeld: opleiding tot (hulp)kelner 

(Busleyden Atheneum, Campus Nekkerspoel)

Alles begrepen?

Opdracht 2 (cursus pp. 83-84)

Opdracht 2 - oplossingen

1. Ordening volgens conceptuele structuren (V)
2. Lineaire ordening volgens toepassingsmodaliteiten en -frequentie (V)
3. Elaborerende ordening (V)
4. Probleemgestuurd onderwijs (T)
5. Exemplarische ordening (V)

Non-linguïstische representaties

Ter introductie

Welke studiemethode gebruikt Tom Waes om het getal pi te memoriseren tot 100 cijfers na de komma?

Non-linguïstische representaties (NLR)

• Combi van talige én niet-talige weergave van leerinhouden
• Structuur en opmaak van NLR maakt onderlinge relaties zichtbaar.

Soorten NLR

Tijdbalkpatroon 

Beschrijvend patroon (centraal thema/begrip)

Generaliserend patroon

Conceptuele structuur

Top hat (gelijkenissen-verschillen)

Didactisch gebruik van NLR

• Volledige NLR’s aanbieden
• Half-ingevulde NLR’s aanbieden
• Lege NLR’s aanbieden
• Niks aanbieden (lln kiezen zelf de meest geschikte structuur)

Leerinhoud in cursusteksten

Cursustekst beoordelen

• Bestudeer de cursustekst (voorbeeld) op Canvas.
• Evalueer de kwaliteit van deze cursustekst a.h.v. de checklist in de cursus (pp. 77-78).

Selecteer 2 criteria en leg uit hoe ze (wel/niet) in de cursustekst aanwezig zijn.

Cursustekst: kwaliteitscriteria

• inhoud
• lay-out en structuur
• didactische criteria

Examentaak