4K_thema 8 bs. 2 Stengels en wortels

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Thema 8 Planten

 bs. 2 Stengels en wortels 

Waar gaat deze bassistof over?

Transport door vaten

Stevigheid door houtcellen en vezels

Functies van wortels

Leerdoel

8.2.1 Je kunt in afbeeldingen vaatbundels, houtvaten en bastvaten benoemen en je kunt de functie van deze delen beschrijven.

8.2.2 Je kunt beschrijven hoe planten stevigheid verkrijgen.

8.2.3 Je kunt beschrijven hoe opname en transport van water en mineralen bij planten plaatsvinden.

Stengel

Functies

• Stevigheid geven aan de plant

• Bladeren en bloemen dragen

• Transport (vervoer) van stoffen

• Reservestoffen opslaan

Transport door vaten

In de stengel lopen lange dunne buisjes: de vaten. 

Bij sommige planten liggen deze vaten in groepjes bij elkaar. Zo’n groepje heet een vaatbundel.

Vaatbundel

2 type vaten

• Houtvaten vervoeren water en mineralen van de wortels via de stengels naar de (bloem)bladeren en knoppen (omhoog)

• Bastvaten vervoeren water en energierijke stoffen, vooral suiker, van de bladeren naar alle delen van de plant.

Bastvaten (buitenkant)- Levende cellen

Houtvaten (binnenkant)- Dode cellen (Cellulose en vezels)

Stevigheid door houtcellen en vezels

Planten krijgen stevigheid op twee manieren:

• Door vocht in de vacuolen van de cellen

• Door cellulose en houtstof in de celwanden van houtcellen en vezels

Vezels = bestaan uit langgerekte dode cellen met 

dikke celwanden

Bastvaten 

• Vervoeren water met energierijke (glucose)  stoffen van de bladeren naar alle delen van de plant
• In bladeren liggen de  bastvaten   aan de binnenkant
• In de stengel liggen ze aan de buitenkant

Houtvaten 

• Vervoeren water met mineralen van de wortel naar de bladeren
• In bladeren liggen de houtvaten boven en de bastvaten onder.
• In de stengel liggen ze aan de binnenkant
• Om de vaatbundels liggen vezels voor stevigheid

Ligging vaatbundels 

Wortelstelsel

Alle wortels samen noemen we het wortelstelsel:

• Hoofdwortel
• Zijwortel
• Wortelharen (neemt water en voedingsstoffen op)

3 Functie van de wortels

• De plant vastzetten in de bodem.
• Water en mineralen opnemen

• Reservevoedsel opslaan

Hoe nemen ze water op ?

Houtvaten vervoeren het water omhoog, tegen de zwaartekracht in. De belangrijkste oorzaak van het transport in de houtvaten is de zuiging van de bladeren. Uit de bladeren verdampt voortdurend water. Door de verdamping van water vanuit de bladeren wordt het water in de houtvaten omhoog gezogen. Je kunt dit vergelijken met drinken door een rietje

Een tweede oorzaak voor het transport in de houtvaten is de worteldruk.

Leerdoel

8.2.1 Je kunt in afbeeldingen vaatbundels, houtvaten en bastvaten benoemen en je kunt de functie van deze delen beschrijven.

8.2.2 Je kunt beschrijven hoe planten stevigheid verkrijgen.

8.2.3 Je kunt beschrijven hoe opname en transport van water en mineralen bij planten plaatsvinden.

Aan het werk

Lees en maak bs. 2 Stengels en wortels

opdr. 1 t/m 5