Les 5 populatiegenetica, evolutie vd mens

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Populatiegenetica

Je kent de regel van hardy- en weinberg en kunt deze toepassen in verschillende situaties

=

Erfelijkheidsleer voor populaties

eerst even herhalen

Texelaars zijn schapen die meestal een witte vacht hebben. Er bestaan ook blauwe Texelaars. Hun vacht is bruingrijs en de ondervacht is
blauwachtig van kleur. Het gen voor wit haar is dominant.
Een heterozygoot mannetje paart met een heterozygoot vrouwtje.
Hoe groot is de kans dat een nakomeling uit deze kruising een blauwe Texelaar is?
(antwoord mag ook met een foto gegeven worden)

Kansen

bij kruising tussen koppels is de kans op ieder allel altijd 1/2

(op bord)

bij populaties is dat anders

genen poel

alle genen van 1 populatie 

Genotypefrequentie: 

fractie BB/ Bb/ bb op totaal

Allelfrequentie

fractie B / b op totaal

Bepaal de genotype- en allelfrequenties in de afgebeelde populatie. Tel vervolgens de genotypefrequenties bij elkaar op. Doe dat ook voor de allelfrequenties. Had je die uitkomsten verwacht?

conclusie

Som van alle genotypefrequenties = 1

werken we later verder uit

Som van alle allelfrequenties = 1

Frequentie allel B noemen we p

Frequentie allel b noemen we q

p+q=1 (BINAS 93 D3)

uitwerken

allelfrequentie gaan nu in kruisingsschema (op het bord)

wat is de kans op de verschillende genotypes in de volgende generatie?

Conclusie

genotypefrequenties: p² + 2pq + q² = 1

= freq. BB + freq Bb + freq bb = 1

allelfrequenties: p+q=1

=freq B + freq b =1

tip: zet altijd de genotypen/allelen onder de algemene formules

samen uitwerken

1) algemene regels noteren

2) toewijzen allelen aan p/q

3) noteren wat je weet

4) doorrekenen

tip: begin altijd met homozygoot recessief

klaar? begin vast met toetsvragen bij 26.6

frequenties constant

	recessief genotype	allelfreq
P	q 2	q
F1	q 2	q
F2	q 2	q
F3	q 2	q
F4	q 2	q
	...etc

In theorie zijn allelfrequenties in populaties altijd constant. Kun jij situaties bedenken waarin dat niet zo is?

Oefenen

toetsvragen 26.6 1t/m 7 nu af

de rest huiswerk

Doel

Je kunt belangrijke evolutionaire en ecologische concepten toepassen op de ontstaansgeschiedenis van de mens.

erfelijke variatie, natuurlijke selectie, survival of the fittest, voortplanting, nakomelingen, habitat, niche, genetic drift, founder- en bottleneck effect

savanne

7 miljoen jaar geleden veranderde in oost afrika veel bos in savanne.

welke (andere) eigenschappen waren nodig om daar te overleven? 

wat verandert er volgens jou aan de beschikbare niches? bv: voedselaanbod, natuurlijke vijanden, waterbeschikbaarheid?

Verandering

Minder water beschikbaar 

Minder fruit, gras is onverteerbaar voor mensapen 

Minder bomen om in te vluchten

je overleeft en reproduceert dan alleen als......

Chimpansee (links) lijkt het meest op onze gemeenschappelijke voorouder.

Met relatief lange botten en achillespees kan energiezuiniger gelopen worden

Leg uit hoe uit een voorouder met korte achillespezen de lange achillespees van de mens heeft kunnen ontstaan

afstamming

zou je op basis van deze stamboom zeggen dat we afstammen van de neanderthaler (H. neanderthalensis) ?

De eerste mens?

fossielen van mensachtigen verspreid over continenten

Nieuwe soorten ontstaan meestal in kleine populaties

hoe onderzoek je dit?

Mt DNA

Mitochondrie overgedragen via moeder (bijna altijd)

steeds meer mutaties in de tijd

=

moleculaire klok

Er werd beweerd dat nieuwe soorten makkelijker ontstaan in kleine populaties, waarom is dit zo?

Lees 26.7.3, het stuk over sociobiologie. Wat gaat er na het lezen van dit stukje tekst door je heen? Bestaat vrije keuze dan eigenlijk wel? Kun je mensen wel verantwoordelijk houden voor hun eigen gedrag, of zijn ze slachtoffer van hun genen? (Alleen ik zie je naam, de klas niet)

Huiswerk

26.6 en 26.7 vragen maken

Wat ga je leren over 26.6 en 26.7 voor de toets? Wat niet?