13.4

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

In deze les

Reactie van het lichaam op

• Verandering lichaamstemperatuur
• Watertekort
• Honger

13.4

Terugkoppeling

(voel je vrij om vast in te loggen met je telefoon met de code linksonderin)

Het hormoonstelsel werkt op basis van terugkoppeling

Zo worden processen en normwaardes van het lichaam in stand gehouden

( Denk aan homeostase (H10.1) )

Feedbacksystemen

Negatieve terugkoppeling

Positieve terugkoppeling

Blijft rond homeostase

Bij een hoge oestradiol concentratie, wordt de productie ervan geremd, is dit positieve of negatieve terugkoppeling?

1. Positieve terugkoppeling
2. Negatieve terugkoppeling

Is de regeling van de lichaamstemperatuur positieve of negatieve terugkoppeling?

1. Positieve terugkoppeling
2. Negatieve terugkoppeling

Reageren op warm en koud

Temperatuur gereguleerd door hypothalamus (par 10.1)

De norm is het gelijkhouden

van de kerntemp. ~37⁰ C

Hoe wordt dit hormonaal geregeld?

Schildklierhormoon

2 personen krijgen de beurt en vertellen in eigen woorden wat het hormoon doet

Reactie op kou

Hypothalamus meet een afwijking in de temp.

1. Afgifte Thyrotropine RH (TRH)
2. Afgifte Thyroïd stimulerend hormoon
3. Productie van thyroxine (T4) en trijoodthyronine (T3) in schildklier
4. T3 en T4 via bloed naar weefsels

• T4 kan worden omgezet in T3 (het actieve hormoon)

Bij struma is de schildklier zeer opgezwollen. Wat zou de oorzaak kunnen zijn?

1. Te weinig jood beschikbaar om T3 en T4 te maken
2. Te hoge productie T3 en T4

Struma

Struma komt niet vaak meer voor.

Jodium vaak toegevoegd aan producten

(keukenzout, brood)

Reactie op cellen

• T3 en T4 in het bloed gebonden aan plasmaeiwitten
• T3 en T4 binden aan doelwitcellen
• Binden aan receptor aan buitenkant
• (T4 omgezet naar T3)
• T3 zorgt voor stimulering van glucose- en vetverbranding

• --> warmteproductie, dus lichaamstemp. stijgt

Wat voor soort stoffen zijn T3 en T4?

1. Steroïdhormoon
2. Tyrosine- of eiwithormoon
3. Prostaglandinen
4. Groeifactoren

Op welke manier kan je lichaam weer stoppen met warmteproductie?

1. Positieve terugkoppeling
2. Negatieve terugkoppeling
3. T3 en T4 receptorbinding blokkeren
4. Kan niet, hormonen moeten uitwerken

Negatieve terugkoppeling

Stijgende thyroxine (T4) concentratie remt de afgifte van TRH en TSH

1

Hypothalamus reageert op stijgende lichaamstemp. waardoor afgifte TRH geremd wordt

2

BiNaS 89 C

Vergelijking boek en BiNaS

EPO stimuleert de productie van rode bloedcellen

Wat heeft EPO te maken

met de regeling van de

lichaamstemperatuur?

Antwoord geven op de volgende dia

Wat heeft de productie van rode bloedcellen te maken met de temperatuur regeling?

Verbranding

Voor de extra verbranding is meer zuurstof nodig, dus....

meer rode bloedcellen

Het hormoon erytropoëtine (Epo) uit de nieren stimuleert aanmaak nieuwe rode bloedcellen

--> meer O₂ transport en dus meer
       verbranding

In deze les

Reactie van het lichaam op

• Verandering lichaamstemperatuur
• Watertekort
• Honger

Reactie op watertekort

Bloeddruk en osmotische waarde gemeten in hypothalamus

Bij lage bloeddruk of hoge osm. waarde moet er meer water opgenomen worden

Dat kan gemakkelijk in de nieren (par 10.5)

ADH zorgt voor

- water resorptie

- vernauwen bloedvaten

1

2

3

4

5

Reactie op honger

Hormonen zijn ook belangrijk bij eetlust en voedselvertering

• Ghreline: stimuleren eetlust
• Leptine: remmen eetlust
  

Wat gebeurt er bij mensen die weinig leptine produceren?

1. Meer hongergevoel
2. Minder hongergevoel
3. Massa van vetweefsel neemt toe
4. Massa van vetweefsel neemt af

Aan het werk

Par 13.4

Opdracht 1 t/m 3 en 5 t/m 7