Wat is LessonUp
Zoeken
Kanalen
Inloggen
Registreren
‹
Terug naar zoeken
Ondernemen is risico nemen $4.3 Principaal-agent relatie
Wat gaan we doen op vrijdag 5 februari:
- stand van zaken handelingsdelen/opdrachten
- check huiswerk en inhoud $4.2
- een falende markt en instrumenten overheid
- een ontbrekende markt en instrumenten overheid
- principaal-agentmodel en -probleem
- marktwerking of niet?
1 / 43
volgende
Slide 1:
Tekstslide
Economie
Middelbare school
vwo
Leerjaar 5
In deze les zitten
43 slides
, met
interactieve quizzen
,
tekstslides
en
5 videos
.
Start les
Bewaar
Deel
Printen
Onderdelen in deze les
Wat gaan we doen op vrijdag 5 februari:
- stand van zaken handelingsdelen/opdrachten
- check huiswerk en inhoud $4.2
- een falende markt en instrumenten overheid
- een ontbrekende markt en instrumenten overheid
- principaal-agentmodel en -probleem
- marktwerking of niet?
Slide 1 - Tekstslide
- herkennen van een falende en een ontbrekende markt
- herkennen van een natuurlijk monopolie
- begrijpen en herkennen van processen van nationalisatie,
verzelfstandiging, privatisering en liberalisering
- (her)kennen van vormen van marktwerking
- begrijpen van het principe van 'de onzichtbare hand' en
de voordelen van een vrije markt
- begrijpen en herkennen van een principaal-agent model en
haar kenmerken
Leerdoelen
Slide 2 - Tekstslide
Wanneer is er sprake van
een 'falende markt'?
Slide 3 - Woordweb
--> De markt faalt:
- prijzen zijn te hoog of te laag
- (on)wenselijke producten
- externe effecten
- (on)gewenste machts- of monopolieposities
- bescherming (eigen/essentiële) sectoren
--> Het 'natuurlijke' marktevenwicht is niet wenselijk
Een falende markt
Slide 4 - Tekstslide
Wat zijn de (drie) manieren voor de overheid om het marktevenwicht te beïnvloeden?
Slide 5 - Open vraag
Overheidsingrijpen bij een falende markt
1. prijsregulering (minimum- en maximumprijzen)
2. (belasting)heffing of subsidie
3. wet- en regelgeving
Slide 6 - Tekstslide
Maar wat als er niet zozeer
een falende markt
is, maar überhaupt geen markt??
Met andere woorden als er sprake is van:
Ontbrekende markten
in het geval van:
- collectieve goederen
- (quasi-) collectieve goederen
- externe effecten
Slide 7 - Tekstslide
Overheid creëert zelf een markt:
1. zelf goederen/diensten gaan produceren
2. goederen/diensten gaan laten produceren
3. internaliseren van externe effecten
Slide 8 - Tekstslide
Slide 9 - Video
Slide 10 - Video
Slide 11 - Video
Wat gaan we doen op woensdag 10 februari:
- stand van zaken handelingsdelen/opdrachten
- een falende markt en instrumenten overheid
- een ontbrekende markt en instrumenten overheid
- principaal-agentmodel en -probleem
- marktwerking of niet?
Slide 12 - Tekstslide
- herkennen van een falende en een ontbrekende markt
- herkennen van een natuurlijk monopolie
- begrijpen en herkennen van processen van nationalisatie,
verzelfstandiging, privatisering en liberalisering
- (her)kennen van vormen van marktwerking
- begrijpen van het principe van 'de onzichtbare hand' en
de voor- en nadelen van een vrije markt
- begrijpen en herkennen van een principaal-agent model en
haar kenmerken
Leerdoelen
Slide 13 - Tekstslide
Geef vijf mogelijke oorzaken voor een falende markt
Slide 14 - Open vraag
Gaat het hier om een falende of een ontbrekende markt?
Falende markt
Geen markt
De markt van sneeuwschuivers en zoutstrooiers
De markt van electrische laadpalen
De markt van coronavaccins
De markt van teststraten op corona
De markt van kolen(centrales)
De markt van sociale huurwoningen
De markt van IC-bedden
De markt van frisdranken op school
Slide 15 - Sleepvraag
Overheid creëert zelf een markt:
1. zelf goederen/diensten gaan produceren
2. goederen/diensten gaan laten produceren
3. internaliseren van externe effecten
Slide 16 - Tekstslide
Slide 17 - Video
Slide 18 - Video
Marktwerking
= situatie dat er concurrentie is om de gunst van de vrager
1.
privatiseren
(via de fasen: verzelfstandiging, liberalisering
en eigendomsoverdracht)
2.
veilen van concessies
(= alleenrecht voor een bedrijf om een
aantal jaren een product op de markt te brengen)
3.
uitbesteden
(= overheid geeft opdrachten aan derden om
die uit te voeren)
4.
consumenten informeren
(zodat consumenten zelf beter
kunnen oordelen)
Slide 19 - Tekstslide
Slide 20 - Tekstslide
Slide 21 - Tekstslide
Slide 22 - Tekstslide
Slide 23 - Tekstslide
Slide 24 - Tekstslide
Slide 25 - Tekstslide
Slide 26 - Tekstslide
Slide 27 - Tekstslide
Slide 28 - Tekstslide
Huiswerk
- hoofdstuk 4.4 van Risico en Rendement bestuderen
- hoofdstuk 3 en $ 4.1 en $ 4.2 afmaken
Slide 29 - Tekstslide
Principaal-agent model
= model waarbij de ene actor (
de principaal
)
taken vaststelt en opdrachten geeft die de andere actor (
de agent
) uitvoert
tegen een bepaalde beloning (en bij slechte uitvoering komt er een straf)
Drie kenmerken:
1. principaal en agent hebben verschillende belangen
2. informatie is asymmetrisch
3. er is sprake van transactiekosten
Principaal-agentmodel
Slide 30 - Tekstslide
De agent en de principaal hebben waarschijnlijk
een gezamenlijk belang én een eigenbelang.
Asymmetrische informatie in het
voordeel van de agent kan zorgen
voor een problematische relatie
Principaal-agent probleem:
Slide 31 - Tekstslide
Let bij elk principaal-agent probleem op drie elementen:
1. Wie huurt wie in:
wie is de principaal en wie de agent?
2. Eigenbelang:
waarin hebben de twee partijen een
(conflicterend) belang/doel?
3. Asymmetrische informatie:
op welke wijze heeft de agent meer
informatie dan de principaal?
Principaal-agent probleem:
Slide 32 - Tekstslide
Een principaal-agent probleem kan op twee manieren worden opgelost:
I Zorg ervoor dat de
agent hetzelfde belang
krijgt
als de principaal
--> bijv.
prikkelcontracten
(= contracten die ervoor zorgen dat de
principaal en de agent dezelfde doelstellingen hebben)
II
Verminder de asymmetrische informatie
--> als de principaal
meer informatie
heeft, kan de agent minder
goed zijn eigenbelang nastreven
--> bijv.
benchmarks
(= de gemiddelde prestatie van vergelijkbare
agenten) of een
second opinion
(= de mening over de prestatie
van de agent door een andere agent)
Principaal-agent probleem:
Slide 33 - Tekstslide
Wat gaan we doen op donderdag 25 februari:
- stand van zaken PO's en Test jezelf
- check huiswerk 'Naar het examen'
- collectieve sector
- herkennen van doelstellingen economische politiek
- oefenen
Slide 34 - Tekstslide
Een falende of ontbrekende markt
- Instrumenten overheid bij falende markt
- Instrumenten overheid bij ontbrekende markt
- Principaal-agentmodel
- Maatschappelijk krachtenveld (marktwerking, privatisering)
- Collectieve sector
- Doelstellingen economische politiek
Slide 35 - Tekstslide
Wat zijn de drie instrumenten van de overheid bij een ontbrekende markt?
Slide 36 - Woordweb
1. zelf goederen/diensten gaan produceren
2. goederen/diensten gaan laten produceren
3. internaliseren van externe effecten
Instrumenten bij een ontbrekende markt (creëren van een markt)
Slide 37 - Tekstslide
1. prijsregulering
2. heffingen en subsisdies
3. wet- en regelgeving
Instrumenten bij een falende markt
Slide 38 - Tekstslide
Slide 39 - Tekstslide
Wie is de overheid eigenlijk?
Slide 40 - Tekstslide
Overheidsingrijpen via maatregelen op het vlak van:
- conjunctuurbeleid --> vraagkant van de economie
- structuurbeleid --> aanbodkant van de economie
- marktbeleid
(- monetair beleid --> Centrale Bank)
Slide 41 - Tekstslide
Doelstellingen economische politiek:
. een evenwichtige arbeidsmarkt
. prijsstabiliteit
. een rechtvaardige inkomensverdeling
. materieel evenwicht op de betalingsbalans
. evenwichtige economische groei
Slide 42 - Tekstslide
Doelstellingen
economische politiek
Oefenen
Slide 43 - Tekstslide
Meer lessen zoals deze
Overheid en risico, overheid en markt
December 2021
- Les met
33 slides
Economie
Middelbare school
vwo
Leerjaar 5
Ondernemen is risico nemen $4.3 Principaal-agent relatie
Maart 2023
- Les met
11 slides
Economie
Middelbare school
vwo
Leerjaar 5
Particuliere en collectieve sector
Januari 2019
- Les met
22 slides
door
Economie voor vmbo
Economie
Middelbare school
vmbo t, mavo
Leerjaar 3,4
Economie voor vmbo
Hoofdstuk 3 Marktresultaat
Januari 2024
- Les met
41 slides
Economie
Middelbare school
vwo
Leerjaar 6
Kan de overheid dat regelen
December 2022
- Les met
19 slides
Economie
Middelbare school
vmbo g
Leerjaar 4
7.1 Wat is de overheid?
April 2023
- Les met
19 slides
Economie
Middelbare school
vmbo t
Leerjaar 4
5.1 Stuurt de overheid de economie?
Februari 2023
- Les met
22 slides
Economie
Middelbare school
vmbo t
Leerjaar 4
5.1 Overheid, burgers en bedrijven
Januari 2023
- Les met
19 slides
Economie
Middelbare school
vmbo t
Leerjaar 4