Nederlands blok 2 samenvatting kort vmbo-bk

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

Samenvatting blok 2

Grammatica, spelling & over taal

Welke van de volgende woorden is een werkwoord?

1. delen
2. kat
3. interessant
4. begin

Werkwoorden zijn doe-woorden. Ze vertellen wat er gebeurt of wat iets of iemand doet. Een werkwoord kan verschillende vormen hebben. Het past zich aan, aan wie of wat het doet. 

Welke van de volgende woorden is een werkwoord?

1. feestje
2. onthouden
3. uit
4. scooter

Werkwoorden zijn doe-woorden. Ze vertellen wat er gebeurt of wat iets of iemand doet. Een werkwoord kan verschillende vormen hebben. Het past zich aan, aan wie of wat het doet. 

Tegenwoordige tijd en verleden tijd

Doel: een werkwoord staat in de tegenwoordige tijd 

of in de verleden tijd.

Voorbeeld:

Jorien eet een appel. (tt)

Jorien at een appel. (vt)

Tegenwoordige tijd

Verleden tijd

werd

kookt

gaf

leert

Persoonsvorm

Een werkwoord kan verschillende vormen hebben, bijvoorbeeld de persoonsvorm (pv).

De persoonsvorm is de vorm van het werkwoord die je in de tegenwoordige tijd en in de verleden tijd kunt schrijven.

'Eva belt vanmiddag mijn broer.'

Hele werkwoord

Een werkwoord kan verschillende vormen hebben, bijvoorbeeld het hele werkwoord.

Het hele werkwoord is de werkwoordsvorm zoals die in het woordenboek staat. Als er een heel werkwoord in de zin voorkomt, is een andere werkwoordsvorm de persoonsvorm. 

'Eva zal vanmiddag mijn broer bellen.'

Voltooid deelwoord

Een werkwoord kan verschillende vormen hebben, bijvoorbeeld het voltooid deelwoord (vtdw).

Het voltooid deelwoord is de werkwoordsvorm die bij een persoonsvorm van de werkwoorden hebben, worden of zijn in de zin staat. 

'Eva heeft vanmiddag mijn broer gebeld.'

Persoonsvorm

Hoe kan ik een persoonsvorm vinden?

• Verander de zin naar een andere tijd. Het woord dat verandert is de persoonsvorm. 

1. Emma installeert een nieuwe app op haar telefoon. 

2. Emma installeerde een nieuwe app op haar telefoon. 

Ik ben morgen jarig.

Wat is de pv?

Roos heeft gister nieuwe kleding gekocht.

Wat is de pv?

Over een week wordt de uitslag van de toets bekendgemaakt.

Wat voor soort werkwoord is 'bekendgemaakt' ?

1. persoonsvorm
2. hele werkwoord
3. voltooid deelwoord

Schrijf de stam en de ik-vorm op van het woord:
'Remmen'

-De stam is het hele werkwoord - -en.

-Soms moet je de stam aanpassen om de ik-vorm te krijgen. --> klinker toevoegen/ medeklinker weglaten/ een letter veranderen (z>s, v>f)

	Verliezen	Hopen
Enkelvoud
Ik	Verlies	Hoop
Jij/u	Verlies t	Hoop t
Hij/zij/het	Verlies t	Hoop t
Meervoud
Wij	Verliez en	Hop en
Jullie	Verliez en	Hop en
Zij	Verliez en	Hop en

Persoonsvorm in de tegenwoordige tijd 

Persoonsvorm in de tegenwoordige tijd 

Let op: 

-Als de ik-vorm eindigt op een t, dan hoef je geen extra t te schrijven. 

Voorbeeld: karten - (ik) kart - (hij) kart

-Als je achter het werkwoord staat, hoef je geen t toe te voegen. Je schrijft in dit geval de ik-vorm.

Voorbeeld: Je vraagt me de oren van mijn hoofd. 

Vraag je nog even aan je ouders of je mee mag? 

(nemen t.t.) 3. ...... je liever de andere weg?

(moeten t.t.) 4. Je ...... op een paar dingen letten

(spelen t.t.) 8. Het elftal ........ vandaag thuis.

Brood	Brood	Een klankgroep
Kroket	Kro-ket	Twee klankgroepen
Hagelslag	Ha-gel-slag	Drie klankgroepen

Kroket
Kro-	Je hoort oo; lange klank
Ket	Je hoort e; korte klank

Korte en lange klanken 

Woorden die een korte klank hebben, houden de korte klank als je ze langer maakt. Als je aan het einde van een klankgroep een korte klank hoort, dan schrijf je twee dezelfde medeklinkers als je het woord langer maakt. 

Zon

• Je hoort een o, dus het is een korte klank 
• Zon eindigt op één medeklinker, dus als je het woord langer maakt, komt er een medeklinker bij: zonnen. 

Korte en lange klanken 

Woorden die een lange klank hebben, houden de lange klank als je ze langer maakt. Als de klankgroep op twee dezelfde klinkers eindigt, dan haal je een klinker weg. 

Kaart - kaarten 

• Als je het woord kaart langer maakt, hoor je kaar-ten. De eerste klankgroep is kaar, dus het is een lange klank. 
• De eerste klankgroep eindigt op een medeklinker, dus je schrijft twee klinkers, kaarten.

 Korte en lange klanken

Als de lange klankgroep op twee dezelfde klinkers eindigt, dan haal je een klinker weg als je het woord langer maakt. 

Zoon

• Als je het woord zoon langer maakt, hoor je zoo-nen
  
• De eerste klankgroep is zoo, dus je haalt een klinker weg: zonen

Maak het woord af:
Winkelstr...en (at/aat)

Maak het woord af:
Huism...en (us/uss)

Iets wat je vaak doet.

Dingen kort opschrijven.

Wat je denkt dat zal gebeuren.

Besluit om iets te veranderen.

Zoals het op dat moment was.

Iets speciaals waaraan je iemand of iets herkent.

Waar het voor is. 

aantekeningen maken

functie

gewoonte

maatregel

kenmerk

verwachting

situatie

Woordenboek: zoekwoorden 

• Boven aan de bladzijden in een woordenboek staan twee of vier opvallende woorden. Dat zijn zoekwoorden.  
• Het eerste zoekwoord is het eerste woord dat op die bladzijde staat.
• Het tweede woord zoekwoord is het laatste woord op die bladzijde. 
• Zo zie je sneller of je een woord op die bladzijde kunt vinden.

Voorvoegsels 

On-  = niet;

Wan-  = slecht(e);

Her-  = opnieuw;

Neo-  = nieuw;

Mono-  = alleen/één;

Anti-  = tegen.

Achtervoegsels

-achtig  = een beetje als;

-baar  = je kunt het;

-loos = zonder;

-rijk  = met veel.

Aan de slag

1. We maken groepjes.
2. De docent noemt om de beurt een woord op.
3. Het is aan jullie om het woord zo snel mogelijk op te zoeken in het woordenboek samen met je groepje. 
4. Als jullie het woord hebben gevonden mogen jullie op de buzzer slaan. 
5. Welk groepje heeft de meeste punten???

Aan de slag: 

• Vragen? 
• Alles nagekeken?  

• Voor jezelf leren
• Oefenen in Learnbeat