UGO wk 14 Voorspellingen en uitvindingen

• UGO - woordenschat
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Vandaag

Herhaling woorden vorige week

Introductie: voorspellingen & uitvindingen

Tekst + vragen

Onderzoek

Evt.: woordenschat

wat betekent blauwdruk?

wat betekent sensor?

wat betekent moederbedrijf?

wat betekent futuristisch?

Voorspellingen
en uitvindingen

Introductie op de tekst

Weet jij nog wat genetische manipulatie betekent?
Schrijf hier op wat jij denkt dat het betekent. 

Klik hier voor het leerdoel.

Leerdoel: Je kunt vertellen welke risico’s er verbonden zijn aan het genetisch manipuleren van baby’s. 

Welke risico's zijn er bij genetische manipulatie volgens de video?

De tekst: eerst even scannen! 

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

bron

Bron: www.ad.nl

Klik hier voor het leerdoel.

Leerdoel: je kunt…

• voorspellen waar de tekst over gaat.
• de hoofdzaken uit de tekst halen.

Maak de volgende opdrachten bij de tekst:

Lees de hele tekst geconcentreerd.

In deze tekst staan argumenten voor genetische manipulatie 

en tegen genetische manipulatie genoemd.

Noteer alle argumenten voor genetische manipulatie en noteer alle argumenten tegen genetische manipulatie.

Welk argument vind jij het meest overtuigend en waarom?

Welke andere argumenten voor of tegen zou jij kunnen bedenken?

Eerste genetisch gemanipuleerde

baby geboren in China

De inleiding en alinea 1

Een Chinese arts claimt de eerste ‘designerbaby’ in elkaar te hebben geknutseld. 

Hij zou het DNA zo hebben gemanipuleerd dat het meisje resistent is tegen hiv. 

De opschudding is groot. Opende He Jiankui de Doos van Pandora? Of bewijst hij de mensheid een grote dienst?

,,Twee mooie kleine Chinese meisjes genaamd Lulu en Nana zijn een paar weken geleden geboren,” onthulde de onderzoeker maandag breeduit lachend in een YouTube-filmpje, ,,huilend en net zo gezond als elke andere baby.” Maar deze tweeling is bepaald níet zoals elke andere tweeling, maakt de in de VS gepromoveerde wetenschapper meteen zonneklaar. Het zijn de eerste mensjes ter wereld die genetisch zijn gemanipuleerd. Via ivf is het sperma van hun vader Mark bij de eicel van hun moeder Grace gebracht. Vervolgens (ze waren toen nog maar één cel groot) zegt Jiankui ‘genenchirurgie’ te hebben toegepast op hun DNA. ,,Daarmee is de toegangspoort weggehaald waardoor het hiv-virus naar binnen kan om iemand te infecteren,” zegt hij. Met als resultaat dat één van de meisjes nu voor de rest van haar leven immuun zou zijn voor aids.

het DNA

het DNA - de afkorting van deoxyribonucleïnezuur, de drager van de erfelijke informatie van de meeste levende wezens

manipuleren

manipuleren - beïnvloeden

resistent zijn

resistent zijn - als iets of iemand weerstand kan bieden tegen iets (zie ook ‘immuun zijn’)

zonneklaar

zonneklaar - heel duidelijk

de genetische manipulatie

de genetische manipulatie - het veranderen van de erfelijke eigenschappen van een plant, dier of micro-organisme

immuun zijn voor

immuun zijn voor - als iets of iemand weerstand kan bieden tegen iets (zie ook ‘resistent zijn’)

Toelichting

Docent modelt alinea 1

Welke argumenten vond je in deze alinea's? Noteer de argumenten voor én tegen.

Alinea 2 en 3 1/2

Het nieuws sloeg in als een bom. Wetenschappers en ethici in de hele wereld reageren met verontwaardiging en afschuw. Wat Jiankui heeft gedaan, is volgens hen volstrekt onaanvaardbaar. ,,De gevolgen kunnen enorm zijn,” verklaart voortplantingsonderzoeker Sebastiaan Mastenbroek van het AMC.  ,,Door DNA aan te passen, dat wordt doorgegeven aan de kinderen van je kinderen, pas je de mens aan. Je verandert onze soort.” 

Nieuwe übermensch

Het angstbeeld? Dat rijke mensen straks een designerbaby kunnen bestellen met blond haar, een hoog IQ of de beenspieren van een topvoetballer. Heel veel science fiction is vervolgens niet meer nodig om te bedenken dat zo een übermensch kan worden gecreëerd. Een gevaarlijk wapen in handen van kwaadwillenden die voor God willen spelen of uit zijn op wereldheerschappij. Zo kan zelfs een nieuw mensen-ras ontstaan dat ons uitroeit, waarschuwde de beroemde Britse natuurkundige Stephen Hawking. Daar is de Chinese arts allemaal geenszins op uit, zegt hij in zijn filmpje. Ook hij is tegen designerbaby’s, tegen selectie op IQ of haarkleur.

de ethicus

de ethicus - iemand die nadenkt over wat goed handelen is

volstrekt onaanvaardbaar

volstrekt onaanvaardbaar - wat je nooit wil laten gebeuren of niet vindt kunnen

geenszins

geenszins - helemaal niet

Alinea 3 2/2

De techniek mag volgens hem alleen worden gebruikt om gezonde kinderen te maken, die een leven lang lijden bespaard blijft. Maar voor je die techniek op menselijke embryo's gaat toepassen, moet je heel zeker weten dat het veilig is, ze geeft onderzoeker Mastenbroek aan. Je moet zeker weten dat je niet onbedoeld ook andere stukjes DNA verandert, dat er geen onwenselijke effecten zijn op lange termijn. Zo ver zijn we nog lang niet. Ook de ethische discussie - in welke gevallen je dit zou willen - moet nog worden gevoerd.”

Welke argumenten vond je in deze alinea's 2 en 3 ? Noteer de argumenten voor én tegen.

Alinea 4

‘Verbod of een mooi geschenk?’

Wereldwijd is daarom de consensus dat er niet aan het DNA van mensenbaby's mag worden geknutseld. In veel landen, waaronder Nederland, is dat verboden. Ook in China is met verontwaardiging gereageerd. De Chinese regering heeft ‘onmiddellijk onderzoek’ naar de zaak ingelast en veel Chinese wetenschappers distantiëren zich uitdrukkelijk van hun collega. He Jiankui vindt dat hij de wereld een dienst heeft bewezen. De techniek is volgens hem een logisch vervolg op ivf, waartegen aanvankelijk ook veel weerstand was. En ouders als die van Lulu en Nana - vader Mark is besmet met hiv - hebben die volgens hem nodig. Hij wist dat hij veel kritiek zou krijgen, zegt hij in zijn video. ,,Maar voor hen ben ik bereid die op me te nemen. Als vader van twee dochters kan ik me zelf geen mooier geschenk voorstellen.”

de consensus

de consensus - een gelijke mening

zich distantiëren

zich distantiëren - afstand nemen van

Welke argumenten vond je in deze alinea 4? Noteer de argumenten voor én tegen.

Welk argument vind jij het meest overtuigend? Geef ook aan waarom je dat vindt.

Welk andere argumenten voor 

of tegen zou jij kunnen bedenken?

In 1998 was de mobiele telefoon nog zeldzaam. Documentairemaker en interviewer Frans Bromet vroeg aan mensen op straat wat ze vonden van een mobiele telefoon.

Wat denk je dat ze zeiden over de toekomst van mobiel bellen?

Het onderzoek

Leerdoel: Je kunt onderzoek doen naar voorspellingen over en uitvindingen van de toekomst.

Klopte jouw voorspelling?

Ja

Nee

Kies één of meerdere deelonderwerpen uit en ga op zoek! Kruis aan welke deelonderwerp(en) je kiest.

Verwerk je vondsten in een mindmap.

Voorspellingen uit het verleden

Gadgets van de toekomst

Voedsel van de toekomst

Medische ontwikkelingen

Robots

Vervoer in de toekomst

Andere uitvindingen in de toekomst....

    Handige websites en/of zoektermen:

• www.want.nl - ‘voorspellingen’
• www.nemokennislink.nl –
  ‘gadgets’ of ‘toekomst’ of ‘voedsel toekomst’
• http://www.voedselvandetoekomst.nl/
• www.schooltv.nl – ‘toekomst’ of ‘robots’
• http://www.technologischeontwikkeling.nl –kijk in het menu bovenaan bij de verschillende deelonderwerpen

Let goed op...

Hier komt een aantal tips!

beïnvloeden

heel duidelijk

helemaal niet

gelijke mening

weerstand kunnen bieden tegen iets

manipuleren

zonneklaar

geenszins

consensus

resistent zijn