Blok 2 Koffie en suiker

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 2

Programma

HBlok 1; opdrachten: 11 t/m 18, 19, 20, 24, 25.

Werkvorm placemat

Terugblik vorige les

Blok 2 uitleg + video

Opdrachten

Afsluiting

Opdracht

• Elk groepje van drie/vier leerlingen krijgt een vel papier, met in het midden een rechthoek. Vanuit de hoeken van de rechthoek trekken de leerlingen naar de hoeken van het blad. Op die manier ontstaan er nog vier vakken, voor elk groepslid één
• Ik stel in totaal vier vragen. Die schrijf je eerst individueel op. Daarna overleg je en schrijf je een gezamenlijk antwoord op in het rechthoek. 
• na elke vraag een klassikale bespreking. Gebruik voor alle vier de vragen het leerboek en het internet

Vragen

1. Wat zijn de redenen dat Amsterdam kon opbloeien en een wereldstad werd?
2. Op welke manieren kon de VOC uitgroeien tot de grootste onderneming in de 17e en 18e eeuw?
3. Kun je de VOC vergelijken met een hedendaagse multinational als Shell of Nike? Waarom wel/niet?

0

Welke rechten/maatregelen van de VOC komen terug in de video

Amsterdam wordt, in de 16e eeuw, de belangrijkste haven ter wereld. Hoe komt dit?

1. De ligging was gunstig
2. De belastingen in de stad werden verlaagd
3. De schepen van de Republiek blokkeerden de haven van Antwerpen
4. Amsterdam was beter dan Rotterdam.

Waarom verhuizen er in 1585 veel handelaren naar Amsterdam

1. Er was een nieuwe beurs opgericht waar veel werd gehandeld
2. De belastingen in de stad werden verlaagd
3. Spanjaarden bezetten Antwerpen en de haven werd geblokkeerd
4. Spanjaarden bezetten Antwerpen en iedereen moest katholiek zijn

Wat ga je dit blok leren?

* 1800: einde VOC, Nederlandse regering de baas in Indonesië

* Hoe werkt het cultuurstelsel (1830-1870)?

* De gevolgen van de Industriële Revolutie in Europa voor de wereld.

* Je leert wat modern imperialisme is.

* Je kan uitleggen hoe het in Ned-Ind ging na 1870: vrij ondernemerschap in Nederlands-Indië

* ethische politiek beschrijven

* onafhankelijkheid van Indonesië

* Indonesië nu

Deelvraag:

Waarom reisden koffie en suiker in de negentiende eeuw de wereld over?

Het einde van de VOC

• 1799: VOC failliet 
  
• Nederlandse regering nam alle bezittingen en schulden van de VOC over. 
  
• Van de VOC gebieden werd de kolonie Nederlands Indië gemaakt.
  
• Indische vorsten waren het vaak niet eens met het Nederlandse bestuur. 
  

Soldaat van het KNIL 

Geld verdienen

1830: Het cultuurstelsel wordt ingevoerd -->

• Boeren moeten 1/5 deel van hun oogst inleveren en nog extra werk doen voor de Nederlanders. 

Werken op de rijstvelden

Geld verdienen

• De Nederlandse regering en Indische vorsten verdienden erg veel geld met het cultuurstelsel. 

  

• Maar boeren verdienden bijna niks en konden niet genoeg op hun eigen land werken. Er ontstonden zelfs grote hongersnoden!
  

Werk op de suikkerrietplantages was erg zwaar

Europa de baas

In de 19de en 20e eeuw streefden Europese landen naar een heel groot imperium (rijk).

 Waarom?

• Door de industrialisatie hadden de landen steeds meer grondstoffen nodig. 
  
• Engeland wilde het machtigste land zijn, maar Duitsland en Frankrijk ook! 
  
• Veel Europeanen vonden de Europese cultuur de beste, die moest verspreid worden. (cultuur is taal/geloof/gebruiken/feesten)

Europa de baas

• Nederland deed pas laat mee. Nederland had lang alleen Java en de Molukken.  Nu nemen ze een groot deel van Nederlands Indie in. En natuurlijk Suriname.
• Pas toen grondstoffen werden ontdekt op de andere eilanden, werden die ook gekoloniseerd.  
  

Engeland strekt zijn tentakels uit over de wereld

Opdrachten

Lesboek lezen: 14 en 15

Werkboek: Blok 2: 2: 2, 4, 5, 7 8, 10, 12

Kom je er niet uit vraag eerst degene naast je, dan pas de docent.

Powerpoint blok 2 staat in de studiewijzer .

Atlasopdrachten kun je maken via internet

Noteer de woorden die je niet kent of begrijpt

Planning

• Herhalen les 1
  
• Uitleg Blok 2 en Video
  
• Opdrachten
• Video maken via imovie

Even herhalen

• Wanneer ging de VOC failliet? 
  
• Wat was het cultuurstelsel ook al weer? 
  
• Wie werden er rijk van het cultuurstelsel? 
  
• Wat was het modern imperialisme? 
  

Vrije ondernemers

1870: Cultuurstelsel afgeschaft: 

• Kritiek op de hongersnoden
• Boeren moesten zelf kunnen kiezen wat ze verbouwden

Nederlandse ondernemers wilden zelf bedrijven kunnen starten. De overheid moest zich minder bemoeien met de economie.

Vrije ondernemers

Na afschaffing van het cultuurstelsel:

• Nu konden er Europese ondernemers komen. 
• Er kwamen grote plantages en er werden delfstoffen gewonnen als erts en olie.
  

Fabriek van Shell met Indonesisch aardolie

Einde aan de armoede

Ethische politiek: Bedacht om een einde te maken aan de armoede van de Indische bevolking. Werd gestart in 1900.

Armoede bestrijden door:

-Onderwijs

-Irrigatie

-Emigratie

Ethische politiek werkte niet zoals gehoopt... De arrmoede bleef

Eigen baas

• Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Indonesië bezet door Japan. 
  
• Na de oorlog wilde de Nederlanders de macht weer terug. Daar waren de Indonesiërs het niet mee eens. 
• Zij wilden nu echt hun onafhankelijkheid!
  

Nederlanders in Jappenkampen

0

Eigen baas

• Indonesiërs riepen de onafhankelijkheid uit.  
  
• Nederland begon een oorlog om Indonesië terug te winnen.
  
• 1949: Indonesië onafhankelijk
  
• Pas in 1963 werd Nieuw-Guinea onafhankelijk. 
  

Opdrachten

Lezen lesboek blok 2. en maken. Blok 2: 13 t/m 19, 21, 23 en 24

Kijk de vragen na via de studiewijzer

Klaar? Maak een video van ongeveer een minuut via Imovie waarbij je blok 1 en blok 2 uitlegt. Met afbeeldingen /tekeningen/ begrippen met uitleg erbij. maak het in een logische volgorde. Denk aan: cultuurstelsel kolonie/ gouden eeuw/ specerijen /Amsterdam/handel/VOC/Bruto ennettowinst/aandelen/Industrialisatie. 

Noem drie dingen die je deze week hebt geleerd.

Wat vind je nog lastig, of waar zou je nog meer van willen weten?