1.5. Het landschap in Hoog-Nederland

  1. Wat zien we hier? 
Hoe komen die stenen hier?
1 / 51
volgende
Slide 1: Tekstslide
AardrijkskundeMiddelbare schoolvwoLeerjaar 2

In deze les zitten 51 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 6 videos.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

  1. Wat zien we hier? 
Hoe komen die stenen hier?

Slide 1 - Tekstslide

1.5 Het landschap in Hoog Nederland


H1 Landschap

Slide 2 - Tekstslide

Leerdoelen 
  1. Je begrijpt hoe het reliëf in Hoog-Nederland is ontstaan en dat daarbij zwerfstenen zijn achtergebleven.
  2. Je kan op een kaart Hoog-Nederland met stuwwallen en smeltwaterdalen aanwijzen.
  3. Je weet waarom de grond in Hoog-Nederland onvruchtbaar is en hoe het geschikt is gemaakt voor akkerbouw

Slide 3 - Tekstslide

> Wat voor kaart is dit?
> Zoek in de atlas het hoogste punt?
> Welke grondsoort is daar?
> Zoek in de atlas het laagste punt
> Welke grondsoort is daar?

Slide 4 - Tekstslide

Slide 5 - Tekstslide

Hoog Nederland 

Kleur geel: hoger dan 1 m boven N.A.P

N.A.P = Normaal Amsterdams Peil




Slide 6 - Tekstslide

Laag -Nederland 
onder 1 m N.A.P 


Als we kijken naar de hoogteligging. Onder welk soort hoogte/ landschap valt bijna heel Nederland?



Slide 7 - Tekstslide

Nederland bevind zich in de.......... van het stroomgebied van de rivier de Rijn en Maas.
A
Bovenloop
B
Middenloop
C
Benedenloop

Slide 8 - Quizvraag

Juist of onjuist: In de bovenloop van de rivier vind veel sedimentatie plaats, in de benedenloop veel erosie
A
Juist
B
Onjuist

Slide 9 - Quizvraag

Waar ligt dit zand en grind? 
En waar ligt klei?

Slide 10 - Tekstslide

Het doucehputje dat wegzakt

Slide 11 - Tekstslide

Nederland is het doucheputje dat wegzakt
  • de grote rivieren (Rijn, Maas, Schelde) monden uit in de Noordzee in Nederland
  • de plaat waar Nederland op ligt die zakt langzaam weg, een kanteling in het land

-> Welk proces zorgt ervoor dat Nederland niet onderwater komt te staan?

Slide 12 - Tekstslide

Zoals Nederland zonder dijken
zou zijn!
omdat, ...?(Hoogte kaart Nederland)

Slide 13 - Tekstslide

Waarom hebben we hoogteverschillen in Nederland? 

Slide 14 - Tekstslide



https://www.youtube.com/watch?v=6D7DNQSF3v0 

Slide 15 - Tekstslide

Slide 16 - Tekstslide

Slide 17 - Video

Slide 18 - Video

Saale-ijstijd
- Ongeveer 370-130. 000 jaar geleden  Atlaskaart blz 30
- Landijs schoof richting Nederland
- Kwam tot Midden-Nederland-> Haarlem-Utrecht-Nijmegen lijn
- IJstongen duwden de grond voor zich uit als een bulldozer 

Slide 19 - Tekstslide

Voorlaatste ijstijd, het Saalien, ca. 150.000BP

Slide 20 - Tekstslide

Slide 21 - Tekstslide

Leg in je eigen woorden uit hoe een stuwwal ontstaat.

Slide 22 - Open vraag

Leg in je eigen woorden uit tot waar in Nederland het ijs is gekomen en hoe we dit weten.

Slide 23 - Open vraag

Zet de tekst in  de juiste volgorde
1.
2.
3.
4.
5.
Rivier legt materiaal neer; dik pakket zand en klei
Gletsjer vanuit Scandinavie komt richting Nederland
Gletsjer werkt als een bulldozer en schuift materiaal voor zich uit, stuwwallen vormen
Onder het ijs is al het materiaal verpulverd, dit vormt een dikke laag materiaal
Er ontstaat een dikke laag die keileem wordt genoemd en bestaat uit ongesorteerd materiaal

Slide 24 - Sleepvraag

Drie vragen
  1. Waar zie je de stuwwallen nog terug?
  2. Uit welk materiaal bestaan die stuwwallen? 
  3. Waarom is het bij de pijl geen aaneengesloten stuwwal meer?

Slide 25 - Tekstslide

Slide 26 - Tekstslide

smeltwaterdalen 
Gaten in stuwwallen die ontstonden door het smeltwater toen het warmer werd 

Slide 27 - Tekstslide

Slide 28 - Video

Slide 29 - Video

Ontstaan van stuwwallen tijdens het Saalien

Slide 30 - Tekstslide

Slide 31 - Tekstslide

Slide 32 - Tekstslide

Slide 33 - Tekstslide

Stuwwallandschap
De verschillende ijstongen  (A) duwden de grond aan de  
voorkant en aan de zijkanten op tot  (B) stuwwallen. 

(C) smeltwaterdal:
Dal wat ontstaat doordat smeltwater voor erosie zorgt.
 

A
B
C

Slide 34 - Tekstslide

Slide 35 - Tekstslide

De laatste ijstijd, ca 20.000 jaar geleden (Weichselien)

Slide 36 - Tekstslide

Het landijs bereikte Nederland deze keer niet, maar had wel invloed op ons landschap

Slide 37 - Tekstslide

De Noordzee gedurende de laatste ijstijd (Weichselien)
Poolwoestijn tijdens laatste ijstijd: afzetting dekzand

Slide 38 - Tekstslide

Dekzand
in de beschutting van het reliëf bleven dikke lagen zand liggen.

Slide 39 - Tekstslide

Slide 40 - Video

Slide 41 - Link

Opdrachten maken
Je hebt alle opdrachten gemaakt van  §1.5.
Kijk daarna het werk na.
Iets niet begrepen? Stel vragen. 


Slide 42 - Tekstslide

Welk bewijs hebben wij in Nederland teruggevonden die de theorie over ijs uit Scandinavië in Nederland bevestigd?
A
Zwerfstenen/keien
B
ijsrestanten in de bodem
C
Bevroren dieren die oorspronkelijk alleen in Scandinavië voorkomen
D
dekzand

Slide 43 - Quizvraag

Waarom kun je in Brabant en Limburg geen Hunebedden vinden?

Slide 44 - Open vraag

Hoe kan het dat de wind zo gemakkelijk het dekzand kon meenemen en neerleggen?
A
Er stond een extreem harde wind tijdens de ijstijd.
B
Doordat het hele landschap plat gebulldozerd was door de ijsstong.
C
Er heerste een poolklimaat en dus was er weinig begroeiing.
D
Door de vele obstakels bleef het dekzand liggen.

Slide 45 - Quizvraag

Hoe dik zou het ijs in Scandinavië zijn geweest tijdens de ijstijd in het Saalien?
A
500 meter
B
3 km
C
1 km
D
10 meter

Slide 46 - Quizvraag

Arme zandgronden in Hoog-Nederland

Slide 47 - Tekstslide

Water infiltreerde het grove zand en nam de voedings-
stoffen mee. Schapenmest moest de grond vruchtbaar 
maken (potstal). Zandverstuivingen kwamen, waar de 
heide werd kaalgevreten.

Slide 48 - Tekstslide

Slide 49 - Video

Leg uit waarom zandgronden onvruchtbaar zijn. Gebruik in je antwoord het begrip infiltreren.

Slide 50 - Open vraag

Wanneer is het Nederlandse landschap ontstaan?
  • HET PLEISTOCEEN
  • Ca. 150.000 jaar geleden (Saale-ijstijd): stuwwallen en tongbekkens.
  • Ca. 20.000 jaar geleden: dekzandgebieden in Hoog-NL (Weichselien)
  • HET HOLOCEEN
  • Na 10.000 jaar geleden: klei- en (laag)veengebieden in laag-NL, hoogveen in Hoog-NL
  • De zandgronden werden bemest. Naast bos en heide kwam eg gemengd bedrijf.

Slide 51 - Tekstslide