Paragraaf 11: zinsdeelzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

Pak je leesboek.

Verder vandaag:

Bespreken huiswerk

Zinsdeelzinnen herkennen en benoemen

Bespreken huiswerk

Opdracht 2 tm 4 op bladzijde 223. 

Herhalen

Noteer van de zin: pv, ow, wg, lv, mv, bwb.

Tijdens de les gaf Nouschka alle weekendnieuwtjes door aan Jolinde.

Noteer van de zin: pv, ow, wg, lv, mv, bwb.

Heeft Herman Brood dit museum ooit een van zijn schilderijen geschonken?

Enkelvoudige en samengestelde zinnen

Enkelvoudige en samengestelde zinnen

Enkelvoudige zin: een zin met 1 persoonsvorm

VB: Evelien werkt bij de bakker. 

Samengestelde zin: zin met meer dan 1 persoonsvorm

VB: Evelien werkt bij de bakker, want zij bakt graag koekjes. 

Daniël had zich opnieuw verslapen, omdat hij had zitten gamen tot laat in de avond.

1. enkelvoudige zin
2. samengestelde zin

Mattia heeft zijn tas al ingepakt.

1. enkelvoudige zin
2. samengestelde zin

Hoofd- en bijzinnen

Als een zin twee persoonsvormen heeft, is het een samengestelde zin. Deze samengestelde zin bestaat uit hoofdzinnen of hoofd- en bijzinnen.

Samengevat

Hoofdzin:

Pv en ow naast elkaar

Pv staat vooraan

Staat vooraan als je de zin vragend maakt.

Bijzin:

Pv en ow niet naast elkaar

Pv staat achteraan.

Toen de zomervakantie dichtbij kwam, werden sommige leerlingen minder gemotiveerd.

1. 1x HZ
2. 2x HZ
3. BZ + HZ
4. HZ + BZ

Daniël had zich opnieuw verslapen, want hij had zitten gamen tot laat in de avond.

1. 1x HZ
2. 2x HZ
3. BZ + HZ
4. HZ + BZ

Maakt deze nieuwe sport een kans?

1. 1x HZ
2. 2x HZ
3. BZ + HZ
4. HZ + BZ

Zinsdeelzinnen

Wat is het verschil tussen beide zinnen?

Mijn vriend Nick vertelde mij geweldig nieuws. 

Mijn vriend Nick vertelde mij dat hij vertrekt naar Nieuw-Zeeland.

Verschil:

Mijn vriend Nick vertelde mij geweldig nieuws. 

Enkelvoudige zin. 

Mijn vriend Nick vertelde mij dat hij vertrekt naar Nieuw-Zeeland.

Samengestelde zin

Is er iets hetzelfde?

Mijn vriend Nick vertelde mij geweldig nieuws. 

Mijn vriend Nick vertelde mij dat hij vertrekt naar Nieuw-Zeeland.

Even ontleden

Mijn vriend Nick vertelde mij geweldig nieuws. 

Even ontleden

Mijn vriend Nick vertelde mij 

dat hij vertrekt naar Nieuw-Zeeland.

Wat doen we met de bijzin? 

Even ontleden

Mijn vriend Nick vertelde mij 

dat hij vertrekt naar Nieuw-Zeeland.

De bijzin ontleden wij niet.

Deze benoemen we alleen. 

Terug naar de eerste zin

Mijn vriend Nick vertelde mij geweldig nieuws. > lv

Wat is dat geweldige nieuws? 

dat hij vertrekt naar Nieuw-Zeeland.

Terug naar de eerste zin

Mijn vriend Nick vertelde mij geweldig nieuws. > lv

dat hij vertrekt naar Nieuw-Zeeland

=

 zinsdeelzin 

Zinsdeelzinnen

Als een samengestelde zin bestaat uit een hoofdzin (HZ) en een bijzin (BZ), is de bijzin een onderdeel (een zinsdeel) van de hoofdzin. De bijzin is één zinsdeel.

Een zinsdeel is een zinsdeelzin als er een persoonsvorm in staat.

Zinsdeelzinnen

De meest voorkomende zinsdeelzinnen zijn:

• onderwerpszin (ow-zin)
• lijdendvoorwerpszin (lv-zin)
• meewerkendvoorwerpszin (mv-zin)
• bijwoordelijke bepalingszin (bwb-zin), 'bijwoordelijke bijzin'

Zinsdeelzin: hoe pak je dit aan?

• 1: Zoek de persoonsvorm(en). Zet de zin in een andere tijd.
• 2: Bepaal of de zin enkelvoudig of samengesteld is.
• 3: Samengesteld? Zijn het twee hoofdzinnen of een hoofdzin en een bijzin?
• 4: Is de zin een bijzin? Zet dan strepen om de zin, zodat het een zinsdeel wordt.
• 5: Vervang de bijzin door 1 woord.
• 6: Ontleed de 'nieuwe' zin en benoem het zinsdeel. 

Oefenen

• Zin: Ik vind dat hij die talentenjacht moet winnen. 
• 1: Zoek de persoonsvorm(en). Zet de zin in een andere tijd.
• Vind - moet

Oefenen

• Zin: Ik vind dat hij die talentenjacht moet winnen. 
• 2: Bepaal of de zin enkelvoudig of samengesteld is.
  
• PV: vind - moet
• 2 persoonsvormen: samengestelde zin.

Oefenen

• Zin: Ik vind dat hij die talentenjacht moet winnen. 
• 3: Samengesteld? Zijn het twee hoofdzinnen of een hoofdzin en een bijzin?
  
• Maak de zin vragend: Vind ik dat hij die talentenjacht moet winnen? 
• Hoofdzin: Ik vind 
• Bijzin: Dat hij die talentenjacht moet winnen

Oefenen

• Zin: Ik vind dat hij die talentenjacht moet winnen. 
• 4: Is de zin een bijzin? Zet dan strepen om de zin, zodat het een zinsdeel wordt.
  
• Ik vind [dat hij die talentenjacht moet winnen]

Oefenen

• Zin: Ik vind dat hij die talentenjacht moet winnen. 
• 5: Vervang de bijzin door 1 woord.
• Ik vind [dat hij die talentenjacht moet winnen]
• Ik vind DAT 

Oefenen

• Zin: Ik vind dat hij die talentenjacht moet winnen. 
• 6: Ontleed de 'nieuwe' zin en benoem het zinsdeel. 
• Ik vind [dat hij die talentenjacht moet winnen]
  
• Ik vind DAT 
• vind = pv
• ow = ik
• lv = dat 

Oefenen

Benoem de bijzinnen hieronder. Je mag samenwerken.

Stap 1: vervang het dikgedrukte stukje door 1 of meerdere woordjes.

Stap 2: ontleed de nieuwe zin.

- Wat hij jou vertelt, heeft hij zelf verzonnen.

- Omdat het zo hard regent, blijf ik vandaag binnen. 

- De vrouw die op hoge hakken liep, liep snel naar de tafel.

Aan de slag

Maak opdracht 1 op bladzijde 227.

Deze bespreken we over 5 minuten. 

Klaar? Begin alvast met opdracht 2.