Taalvaardig 5A deel 2 - Stijlfouten

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4,5

Vijf vormen van dubbelop

Dubbelop? 

Er zijn vijf soorten fouten waarbij iets op de een of andere manier twee keer wordt gezegd:

- Tautologie

- Pleonasme

- Contaminatie

- Dubbele ontkenning

- Onjuiste herhaling

Er zijn vijf soorten fouten waarbij iets op de een of andere manier twee keer wordt gezegd:

Tautologie

Haastig fietste ik snel naar school. 

Meestal = woordsoort of synoniem

! Soms wordt een tautologie bewust gebruikt als een stijlfiguur. Voorbeelden hiervan: blij en gelukkig, nooit ofte nimmer, enkel en alleen.

Als hetzelfde twee keer wordt gezegd met verschillende woorden van dezelfde woordsoort (synoniemen), heet dat een tautologie.

Pleonasme

Witte sneeuw 

Iets opnieuw herhalen

Geen synoniem / andere woordsoort

Bij een pleonasme wordt een deel van de betekenis van een woord of een woordgroep, nog eens door een ander woord uitgedrukt. De woorden behoren niet tot dezelfde woordsoort.

Contaminatie

Afprinten

Nachecken

Als twee woorden of uitdrukking worden verward en ten onrechte worden vermengd, heet dat een contaminatie.

1) De coach besloot om na de nederlaag het team opnieuw te herschikken.

1. tautologie
2. pleonasme
3. dubbele ontkenning
4. contaminatie

2) Waarschijnlijk wordt deze president vermoedelijk niet herkozen bij de volgende verkiezingen.​

1. tautologie
2. pleonasme
3. dubbele ontkenning
4. contaminatie

Dubbele ontkenning

De leerlingen deden veel moeite om te voorkomen dat er in hun werkstuk geen spelfouten zouden staan.

In zinnen met een werkwoord dat al een ‘ontkennend’ karakter heeft (voorkómen, misbruiken, verbieden, weerhouden, nalaten) wordt soms ten onrechte een tweede ontkenning toegevoegd. 

Onjuiste herhaling

Op zo’n partij zou een mensenrechtenactivist niet op moeten stemmen.

Als een vast voorzetsel ten onrechte twee keer wordt gebruikt, is dat een onjuiste herhaling.         

3) Nadat Jan Jansen was aangesteld als voorzitter, escaleerden de zaken uit de hand.

1. tautologie
2. pleonasme
3. dubbele ontkenning
4. contaminatie

4) Het hek voorkwam dat de kinderen niet van de trap konden vallen.

1. tautologie
2. pleonasme
3. dubbele ontkenning
4. contaminatie

5) Over het gedrag van die jongen heb ik niet veel goeds over gehoord.

1. onjuiste herhaling
2. pleonasme
3. dubbele ontkenning
4. contaminatie

Oef. 7 p. 80

Zinsbouw

- incongruentie 

- foutief gebruik betrekkelijk voornaamwoord

Incongruentie

De media speelt een belangrijke rol. 

= ongelijkheid in getal en persoon tussen onderwerp en persoonsvorm

Foutief gebruik betrekkelijk vnw

Zij is de vrouw waaraan ik mijn nieuwe baan te danken heb.

waaraan, waarbij, waardoor, waarnaar -> zaken, dieren 

aan wie, bij wie, door wie, naar wie -> mensen

Oef. 6 p. 79

Kies de juiste bezitsvorm

1. Tülay's telefoon
2. Tülays telefoon

Kies de juiste bezits- en meervoudsvorm

1. Kevins taxies
2. Kevin's taxis
3. Kevins taxi's
4. Kevin's taxi's

Kies de juiste bezitsvorm

1. Maarten Swerts' boek
2. Maarten Swerts's boek

Kies de juiste bezitsvorm

1. Ferres pennenzak
2. Ferre's pennenzak

Kies de juiste bezitsvorm

1. Sam's fiets
2. Sams fiets

Kies de juiste bezits- en meervoudsvorm

1. Hazals auto's
2. Hazal's auto's
3. Hazals autos
4. Hazal's auto's

Bezitsvorm

• - medeklinker: schrijf +s (Maartens fiets, Hannahs boek, Sams zus, Hazals pen, Kevins site) 
  
  
• - a, e (uitspraak = ee), i, o, u, y: schrijf 's (Kelly's mening, Anna's kamer)
  ! als er een klinker komt voor –y , bv. Britneys hit, Tülays taak
  
  
• - e (uitspraak = uh) =  schrijf +s (Ferres idee)
  ! schrijf +s als het woord op -é eindigt (Honorés gitaar)
  ! schrijf +s als de eind-e niet als ee wordt uitgesproken (Shakespeares werken)
  
  
•  – s (of een sisklank): schrijf '  (Alex' zak, Maurice' vrouw, Lies' potlood) 

! schrijf +s bij Dutrouxs verleden, Saint-Tropezs stranden