SP - Apostrof, accenttekens en cedille, getallen, sommige/sommigen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Havo4 Nederlands

De laatste loodjes!

Vandaag:
Paragraaf 10: apostrof, accenttekens
Paragraaf 11: getallen
Paragraaf 12: sommige/sommigen

Maar eerst: nakijken :)

Koppelteken: opdracht 1

a bruids-taart --> taart voor een bruiloft  -  staart van een bruid

b gazonne-tje --> grasveldje  -  netje voor over het gazon

c lam-spies --> spies met lamsvlees  -  pies (urine) van een lam

d reserve-ringen --> afspraken (bijvoorbeeld bij een restaurant of voor een voorstelling)  -                   ringen voor het geval er iets misgaat, ringen achter de hand

e tabaks-teler --> teler van tabaksplanten  -  iemand die tabak steelt

f wets-uitlegging --> uitlegging van (een artikel uit) de wet  -  het onderste, nauw aangesloten         gedeelte (legging) van een wetsuit, bijvoorbeeld een surfpak

Koppelteken: opdracht 2 en 3

1 antiabortuswet                      1 cao-onderhandeling                            11 tweedeklasreizigers

2 anti-epilepticum                  2 correctieopdracht                                 12 zwart-witfoto

3 antifascisme                          3 dvd-speler

4 anti-inbraakstrip                  4 jazzzangeres

5 anti-jeukzalf                           5 kant-en-klaarmaaltijd

6 antimilitarist                           6 macro-economie

7 antioxidanten                         7 massaontslag

8 anti-Russisch                         8 netto-opbrengst

9 antitankraket                          9 snelle-interventiemacht

10 antiwesters                            10 snijijzer

Met trema 

Zonder trema

efficient

coordinatie

elektricien

geijsbeerd

genitalien

geinfiltreerd

petroleum

gelinieerd

heroine

uitzaaiingen

naief

industrieel

Italie

industriele

reunie

financien

Trema: opdracht 1

1 beargumenteren          9 genitaliën

2 coördinatie                    10 heiig

3 dubieus                           11 heroïne

4 efficiënt                          12 industrieel

5 elektricien                     13 naïef

6 geijsbeerd                     14 petroleum

7 geïnfiltreerd                 15 uitzaaiingen

8 gelinieerd

Trema en hoofdletters: opdr. 2

1 De paboërs organiseerden een reünie in een ruïne bij Rotterdam.

2 Hebben de koloniën hun financiën wel op orde?

3 Italië heeft al enige tijd een financieel probleem.

4 Kunnen jullie wat meer variëren in de melodieën?

5 Loes zei geërgerd dat Max zijn spullen niet had geordend.

6 Op dit industriële complex maakt men een grote variëteit aan producten.

Theorie apostrof 

Je gebruikt een apostrof om aan te geven dat je een letter (of letters) hebt weggelaten. 's Ochtends, Truus' tas (Truus haar tas)

Om uitspraakproblemen te voorkomen: mama's, Lex' tas, maar Robs tas (want geen uitspraakprobleem)

Accenttekens en cedille

Accent aigu --> é (Eén, als de zin hiermee begint) 

Accent grave --> è 

Accent circonflexe --> ê

Cedille --> ҫ 

Is zestien ampere/ampère genoeg?

1. ampere
2. ampère

Woont hij op de derde of vierde etage?

1. etage
2. etâge

Haar acné/acne/acnee is soms erg opvallend.

1. acné
2. acne
3. acnee

De enquete/enquête is door de leerlingen opgesteld.

1. enquete
2. enquête

Getallen

Hij woont op huisnummer
vijfendertig / 35.

1. vijfendertig
2. 35

Je moet minstens twee/2 uur wachten voor je aan de beurt bent.

1. twee
2. 2

Maak van de cijfers letters waar dat moet. Noteer uitsluitend dat woord / die woorden.

De expeditie begint in 2024 op 2e pinksterdag om 11 uur.

Samengevat:

Je schrijft getallen in letters voor: 

- getallen tot twintig: twee, negen, zeventien, achtste, de negentiende eeuw;

- tientallen tot honderd: twintig, vijftig, tachtigste;

- honderdtallen tot duizend: driehonderd, negenhonderd;

- duizendtallen tot en met twaalfduizend: zesduizend, tienduizendste; 

- de woorden miljoen, miljard, biljoen, enz.: vier miljoen, zeven miljardste.

Samengevat:

Je schrijft getallen in cijfers voor: 

      - getallen boven de twintig (34)

      - maten (21 liter)                     -  bedragen (€3,49)

      - gewichten (4 kilo)               -  telefoonnr. (0493-672672)

      - data (19 januari 2021)        -  percentages (12% of 12 procent)

      - exacte tijdstippen (15:59)

Samengevat:

Let op!

    -  Je schrijft breuken los: een vierde (1/4)

        Behalve in een samenstelling (tweekwartsmaat, tweeënhalf)

   -   Als in een zin twee regels door elkaar lopen dan gebruik je beide keren              cijfers. 

   -   Bij grote ronde getallen in een lopende tekst combineer je cijfers en                    letters.

   -   Bij klinkerbotsing krijgen getallen in letters een trema (drieënhalf).

Sommige / sommigen

Sommige of sommigen?

Geldt ook voor woorden als enkele(n), vele(n), alle(n), beide(n).

■Schrijf ‘sommige’ wanneer:

(1) het terugslaat op een dier of ding       óf     (2) het bijvoeglijk gebruikt is.

Vb: De meeste mensen houden ervan om te dineren in een restaurant. 

■Schrijf ‘sommigen’ wanneer:

(1) het zelfstandig gebruikt wordt    én    (2) het betrekking heeft op personen.
Vb: De meesten houden ervan om te dineren in een restaurant. 

Bij de verhuizing zijn enkele boeken beschadigd, maar de ..... zijn goed overgekomen.

1. meeste
2. meesten

Alle(n) moesten zich laten vaccineren.

1. Alle
2. Allen

LET OP:

Als het woord betrekking heeft op personen die al eerder genoemd zijn in dezelfde zin, kun je -e schrijven als je het woord achter het telwoord kunt invullen.

1)De klanten van KLM toonden zich ontevreden en enkele (klanten) dienden zelfs een klacht in.

2)'U kunt beter opstappen', merkten de aandeelhouders op, die allen vonden dat de bestuursvoorzitter veel foute beslissingen had genomen.

De treinreizigers waren boos op de NS en sommige(n) eisten een schadevergoeding.

1. sommige
2. sommigen

Wij hebben het vertrouwen verloren’, zeiden de journalisten, die alle(n)
van mening waren dat de militairen de situatie in Kunduz te gunstig voorstelden.

1. alle
2. allen

Van die mensen zou ik er best enkele(n) weg willen sturen.

1. enkele
2. enkelen

Is onderstaande zin juist of onjuist?
Ik heb twee opa's. Beide komen trouw op mijn verjaardag.

1. Juist
2. Onjuist

Is onderstaande zin juist of onjuist?
Sommige leerlingen vinden spelling moeilijker dan andere.

1. juist
2. onjuist

Vul de juiste vorm in: Sommige(n) dieren zijn liever dan andere(n).

Voorbereiding SE

Voor na de vakantie: 
Maak de opdrachten bij de uitleg van vandaag
- Paragraaf 10: opdracht 3, 4, 5 (blz. 200)
- Paragraaf 11: opdracht 1 (blz. 201)
- Paragraaf 12: opdracht 1, 2, 3 (blz. 203)

                       Succes!! <3