Hoofd- en bijzaken

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 2

Lezen: hoofd- en bijzaken

Leerdoelen

- Je leert wat hoofdzaken zijn in een korte tekst.

- Je leert wat bijzaken zijn in een korte tekst.

- Je kunt een onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken in een korte tekst. 

Hoofdzaken en bijzaken

De belangrijke informatie in een tekst noem je de hoofdzaken.
Wat niet zo belangrijk is zijn de bijzaken.

Hoofdzaken

De belangrijke informatie over het onderwerp van de tekst.

Bijzaken

Minder belangrijke informatie. Deze zinnen maken de hoofdzaken duidelijker. Via: 

• voorbeeld
• herhaling
• uitleg

• Vertel het onderwerp
• Noem alleen de hoofdzaken
• Vertel in een logische volgorde
• Spreek rustig en goed verstaanbaar

Hoofdzaken navertellen

Hoofdzaken vinden

Lees de inleiding en lees het slot.

Lees ook de eerste en de laatste zin van elke alinea, want hierin staat meestal de belangrijkste informatie.

De lay-out (opmaak) van een tekst helpt vaak ook de hoofdzaken te vinden. Die staan vaak vetgedrukt of als uitleg in een andere kleur.  

bijzaken herkennen

...in de rest van de alinea vind je maak een uitleg of een voorbeeld. Dit zijn de bijzaken. 

Wat zijn hoofdzaken?

1. de hoofdgedachte en de kernzin samen
2. Wat in een tekst belangrijk is
3. de inleiding
4. de alinea's

De hoofdzaken vind je altijd...

1. in de inleiding en in het slot
2. alleen in de inleiding
3. in de kern
4. door heel de tekst

Bijzaken zijn het tegenovergestelde van hoofdzaken.
Dit kunnen zijn:

1. voorbeelden
2. belangrijke informatie
3. herhaling
4. uitleg

Hoofdzaak of bijzaak?

1. Hoofdzaak
2. Bijzaak

Een hoofdzaak is het... van de tekst

1. Doel
2. Onderwerp
3. Belangrijkste
4. De titel

Hoofdzaak of bijzaak?

1. Hoofdzaak
2. Bijzaak

WAT IS DE HOOFDZAAK?
De burgemeester bezocht afgelopen zaterdag mevrouw de Jong voor haar honderdste verjaardag.
Mevrouw de Jong woont in een verzorgingshuis.

1. De burgemeester bezocht afgelopen zaterdag mevrouw de Jong voor haar honderdste verjaardag.
2. Mevrouw de Jong woont in een verzorgingshuis.

WAT IS DE HOOFDZAAK?
Alle leerlingen van klas twee hebben voor de herfstvakantie de boswachter geholpen. De leerlingen moesten op de fiets naar het bos. In het bos werden ze in groepen ingedeeld.

1. Alle leerlingen van klas twee hebben voor de herfstvakantie de boswachter geholpen.
2. De leerlingen moesten op de fiets naar het bos.
3. In het bos werden ze in groepen ingedeeld.

Waar vind je GEEN hoofdzaken?

1. Inleiding
2. Slot
3. Tussenkopjes
4. Voorbeelden

Hoofdzaken

Bijzaken

Belangrijkste informatie.

Minder belangrijke informatie.

hoofdzaak

bijzaak

Mijn toets begint woensdag om 8.30u

Ik doe bijvoorbeeld ook aan tennis

Nederlands wordt bestuurd door het kabinet

Naast de begrippen moet je op de toets ook weten wat een hoofdzaak is.

Voor het proefwerk lezen moet je goed oefenen.

Samengevat

- Hoofdzaken: de belangrijkste informatie in een tekst. 

- Elke alinea heeft een eigen hoofdzaak, want de schrijver

   wil in elke alinea iets vertellen

- de rest van de zinnen zijn bijzaak.

Leren voor de toets

- Je weet wat hoofdzaken zijn.

- Je kunt hoofdzaken in een korte tekst vinden/herkennen.

- Je weet wat bijzaken zijn.

- Je kunt bijzaken in een korte tekst herkennen.

- Je kunt een onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken in een korte tekst.