Les 4: Industriële revolutie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

maken

blz. 17,18 oefenvragen

+ blz.  25 grondwet 1848, oorzaken industriële revolutie, een veranderde samenleving 

Chatten met

Sociale Kwestie

Hoofdstuk 3 

Zet de woorden op de juiste plek, doe de overige woorden in de prullenbak. 

In de fabrieken waren er hele slechte                                     . Het was er donker, benauwd en gevaarlijk. Ook waren de lonen van de arbeiders heel                            .

Mannen verdiende niet genoeg voor het hele gezin dus moesten                           en                                ook gaan werken. Zo ontstond er                                            .

Mensen konden niet protesteren tegen deze omstandigheden want dan werden ze                                   en hadden dan helemaal geen inkomen meer. Daarom gaan de arbeiders samenwerken in                                                  .

werkomstandigheden

laag

vrouwen

kinderen

kinderarbeid

ontslagen

vakbonden

mannen

woonomstandigheden

hoog

groepen

Socialisme

Liberalisme

Fabrieks arbeiders

Fabrieksbazen

Grote rol overheid

Kleine rol overheid

Gelijkheid

Vrijheid

Sociale Kwestie

Oorzaak

Tussenstap

Gevolg

Industriële Revolutie

Urbanisatie

Sociale kwestie

Late industrialisatie in Nederland 

Nederland begon relatief laat met industrialiseren. Er was voldoende werkgelegenheid in de landbouw en de kleinschalige nijverheid verdiende goed . Dus grootschalige productie in fabrieken was niet nodig.

Nederland industrialiseerde tussen 1880 en 1913 snel. Schoenen en leer in Brabant, textiel uit Twente en wol uit Tilburg. Eind 19de eeuw ontstaan bedrijven in Nederland die over de hele wereld handelen. Voorbeelden hiervan zijn Unielever, Shell en Philips.

Ontstaan Sociale kwestie

Begin industriele revolutie meer arbeiders dan werk

Fabriekseigenaren maakte hier gebruik van: slechte werkomstandigheden zoals lage lonen.

Niet mee eens? Dan werd je ontslagen

Wat is de Sociale Kwestie? 

Vanaf de tweede helft van de negentiende begonnen steeds meer mensen zich zorgen de maken over de woon- en werkomstandigheden van de arbeiders (lange werkdagen, laag loon, slechte woningen)

Er ontstond hierover een discussie: de sociale kwestie =
het besef dat de slechte levensomstandigheden van de arbeiders verbeterd moeten worden.

Let op: De weekinkomsten van een mannelijke arbeider

was ongeveer 900 cent (9 gulden)

maken werkblad sociale kwestie 

Bespreken onderzoeksblad sociale kwestie

2a. het besef dat de slechte levensomstandigheden van de arbeiders verbeterd moeten worden.

b. Voorbeeld van slechte woon of arbeidsomstandigheden

c. Gelovigen en socialisten 

3. waar, niet waar, waar (maar wel pas later)

Laat je strip zin aan de buren en vertel hier iets over 

Klassengesprek over oplossingen om het leven van arbeiders te verbeteren

Hoe stonden de verschillende politieke stomingen tegenover deze kwestie?

deel II

Liberalen (Rechts)

• Overheid zorgt alleen voor orde en veiligheid
• Economie helemaal vrijlaten
• Sociale wetten kosten teveel geld 

Socialisten (Links)

• Overheid moet er alles aan doen om de arbeiders te beschermen
• Betere arbeidersomstandigheden (o.a. meer loon)
• Om dit te bereiken strijden ze voor algemeen kiesrecht.   

Sociale kwestie 

het besef dat de slechte levensomstandigheden van de arbeiders verbeterd moeten worden.

oefenen

begrippenposter sociale kwestie