Lezen 1 signaalwoorden en tekstverbanden

• Nederlands
• Voortgezet speciaal onderwijs

24 februari

Lesopening: signaalwoorden en tekstverbanden

Terugblik: wat zijn tekstverbanden?

Instructie: verschillende tekstverbanden

Begeleid inoefenen: opdrachten in lessonup

Zelfstandig werken: opdracht 

Lesdoel

We herhalen de tekstdoelen en signaalwoorden 

Terugblik

Wat is een tekstverband?

Wat is een signaalwoord?

Wat is een verwijswoord?

Instructie

Opsomming

Tegenstelling

Voorbeeld (toelichting)

Tijdsvolgorde

Oorzaak-gevolg

Voorwaarde

Opsomming

Een opsomming herken je aan signaalwoorden zoals: 

ten eerste, ten tweede, om te beginnen, ook (nog), verder, bovendien, tevens, daarnaast, ten slotte, en. 

Je kunt een opsomming ook herkennen aan opsommingstekens, zoals een dubbele punt (:), liggende streepjes (-), getallen (1, 2, 3) of ‘dots’ (•)

Voorbeeld - opsomming

Voor een cake heb je nodig: bloem, boter, suiker, een ei en bakpoeder.

Tegenstelling

Een tegenstelling herken je aan signaalwoorden zoals: tegenover, maar, hoewel, echter, toch, aan de ene kant … aan de andere kant, daarentegen.

Voorbeeld - tegenstelling

Veel jongeren willen graag in de vakantie wat bijverdienen, maar niet elke klus is aantrekkelijk of levert genoeg geld op.

Voorbeeld/toelichting

Een voorbeeld (toelichting) herken je aan signaalwoorden zoals: bijvoorbeeld, zo, zoals, denk aan, neem nou, onder andere, ter illustratie. 

Een voorbeeld of toelichting volgt vaak na een algemene uitspraak.

Voorbeeld

Je kunt afspraken voor een reis laten vastleggen in een reisovereenkomst. Denk aan het aantal excursies dat je per week wilt doen.

Tijdsvolgorde

Een tijdsvolgorde (chronologie) herken je aan signaalwoorden zoals:

vroeger, later, nu, eerst, daarna, vervolgens, nadat, dadelijk, terwijl, intussen, tijdens, inmiddels, sinds

Voorbeeld - tijdsvolgorde

Eerst bereikten de Nederlandse voetbalvrouwen de kwartfinale, daarna gingen ze door naar de halve finale en vervolgens wisten ze de finale te winnen!

Oorzaak-gevolg

Een oorzaak – gevolg herken je aan signaalwoorden zoals: daardoor, doordat, zodat, de oorzaak hiervan is, waardoor, ten gevolge van

Voorbeeld - oorzaak/gevolg

Doordat Ilse een enge film had gekeken, durfde ze niet meer in het donker te fietsen.

Oorzaak: een enge film kijken.

Gevolg: niet meer in het donker durven fietsen.

Voorwaarde

Een voorwaarde herken je aan signaalwoorden zoals: 

als … (dan), indien, tenzij, mits.

Voorbeeld - voorwaarde

Als Jasper anders en beter gaat leren, dan gaat hij dit jaar nog over.

Jasper móét dus anders en beter gaan leren als hij dit jaar nog over wil gaan. 

De voorwaarde is dus: anders en beter gaan leren.

 Welk woord hoort op het stippellijntje?

 In een tekst zijn er ...... tussen woorden,  

 zinnen en alinea’s.

 

 Vraag 1 van 9

1. leestekens
2. teksten
3. verbanden
4. regels

 Hoe noem je woorden die wijzen op een 

 verband tussen zinnen of alinea’s?

 Vraag 2 van 9

1. trefwoorden
2. synoniemen
3. signaalwoorden
4. uitdrukkingen

 Hoe mag je signaalwoorden ook noemen?

 Vraag 3 van 9

1. verbindingswoorden
2. verwijswoorden
3. synoniemen
4. werkwoorden

 Wat is een voorbeeld van een  

 tekstverband?

 Vraag 4 van 9

1. opsomming
2. tegenstelling
3. reden
4. oorzaak-gevolg

 Op welk tekstverband wijzen de   

 signaalwoorden maar, toch en echter?

 Vraag 5 van 9

1. opsomming
2. tegenstelling
3. reden
4. conclusie

 Op welk tekstverband wijzen de   

 signaalwoorden want en omdat?

 Vraag 6 van 9

1. opsomming
2. conclusie
3. tegenstelling
4. reden

 Op welk tekstverband wijzen de  

 signaalwoorden daardoor en zodat?

 Vraag 7 van 9

1. oorzaak-gevolg
2. opsomming
3. conclusie
4. tegenstelling

 Om welk tekstverband gaat het hier?

 Ik kreeg een hapje en een drankje. 

 Vraag 8 van 9

1. reden
2. opsomming
3. oorzaak-gevolg
4. tegenstelling

 In welke zin wijzen de signaalwoorden  

 op een volgorde in tijd?

 Vraag 9 van 9

1. Ik wil langskomen. Ik heb echter geen tijd.
2. Eerst ga ik sporten, daarna kom ik langs.
3. Ik heb tijd om langs te komen en ook veel zin.
4. Ik kom langs, omdat ik daar veel zin in heb.

Signaalwoord

Geen signaalwoord

 

   ook

   aan

  word

   zo

  door

  slecht

Tekstverband = uitleg

Tekstverband = opsomming

Tekstverband = tegenstelling

 

   ook

  bijvoorbeeld

    zo

    maar

Zelfstandig werken

Maak opdracht 6