Grammatica blok 4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Grammatica

Voorkennis

Voordat je aan deze paragraaf begint:

* kun je het werkwoordelijk gezegde, het onderwerp en het lijdend voorwerp in een zin benoemen. 

* kun je zinnen in zinsdelen verdelen

* kun je werkwoorden, zelfstandige naamwoorden, bijvoeglijke naamwoorden en voorzetsels benoemen. 

vms.thiememeulenhoff.nl

vms.thiememeulenhoff.nl

vms.thiememeulenhoff.nl

Voorkennis ophalen

* opdracht 8 en 9 in je boek blz. 173

Aan het eind van deze paragraaf:

* kun je het meewerkend voorwerp in een zin benoemen

* kun je de bijwoordelijke bepalingen in een zin benoemen

* kun je de persoonlijke voornaamwoorden in een zin benoemen

vms.thiememeulenhoff.nl

Hoe vind je het meewerkend voorwerp?

Je stelt de volgende vraag:

Aan wie/voor wie + gezegde + onderwerp + lijdende voorwerp?

Voorbeeld: 

De instructeur overhandigt het zwemdiploma aan Yasmine.

ww. gez: overhandigt

ond: de instructeur

lijd vw: het zwemdiploma

Aan wie/voor wie overhandigt de instructeur het zwemdiploma?

Antwoord: aan Yasmine

Nog een voorbeeld

De matrozen lieten de kapitein de haaien zien.

ww.gez: lieten zien

ond: de matrozen

lijd vw: de haaien

Aan wie/voor wie lieten de matrozen de haaien zien?

Antwoord: de kapitein

Meew vw: de kapitein

De kapitein stuurde de kustwacht een alarmerend bericht.
Wat is het meew. vw

1. De kapitein
2. De kustwacht
3. Een alarmerend bericht
4. Geen meew vw

Een medewerker mailde een journalist het nieuws over de haaien.
Wat is het meew vw?

1. Een medewerker
2. Een journalist
3. Het nieuws
4. Geen meew.vw

De cameraman gaf zijn kinderen voor zijn vertrek snel een kus.
Wat is het meew.vw?

1. De cameraman
2. Zijn kinderen
3. Een kus
4. Geen meew.v.w

De journalist stelde aan zijn cameraman snel een paar vragen.
Wat is het meew vw

1. De journalist
2. Aan zijn cameraman
3. Een paar vragen
4. Geen meew.vw

Aan de president verzond de cameraman zijn mooiste beelden.
Wat is het meew.vw?

1. Aan de president
2. De cameraman
3. Zijn mooiste beelden

Uw jas kunt u aan mij geven.
Wat is het meew.vw?

1. Uw jas
2. U
3. Aan mij
4. Geen meew vw

Uw jas kunt u aan de kapstok hangen?

1. Uw jas
2. U
3. Aan de kapstok
4. Geen meew.vw

Tips

Let altijd goed op het bouwplan van de basiszin. Het werkwoord moet vragen om iemand die iets ontvangt.

Als je het voorzetsel "aan" kunt weglaten, dan is het zinsdeel een meew.vw. Je mag daarbij de zinsdelen verplaatsen.

Als je het voorzetsel " aan" kunt toevoegen, dan is het zinsdeel een meew.vw

Zelfstandig werken en verlengde instructie

Je maakt opdracht 14 zelfstandig

Extra hulp aan de instructietafel

vms.thiememeulenhoff.nl

Bijwoordelijke bepaling

Laatste deel van de zinsontleding:

Doel:

Je weet wat een bijwoordelijke bepaling is en je kunt dit herkennen in zinnen. 

Opdracht 17 en 18

Maak opdracht 17 en 18 in je schrift.

Gebruik de gele uitlegkaders over meewerkend voorwerp en bijwoordelijke bepaling. 

Moeilijk??

Bekijk de instructievideo's nog een keer!

Bouwplan

Iedere zin bestaat uit een bouwplan.

Zinsdelen.

Voor een zin heb je minimaal twee delen nog. Het bouwsteentje wat gebeurt er en het bouwsteentje wie doet het.

Bouwplan van een zin

Soms lijkt een zinsdeel een lijdend voorwerp, maar is het niet!

Wanneer geen lijdend voorwerp?

* Als de basiszin uit twee delen bestaat: er is niets of niemand nodig bij de handeling. 

* Als je geen antwoord kunt geven op de vraag: wie of wat + gezegde + onderwerp. 

Voorbeeld basiszin twee delen

Basiszin bestaat uit twee delen:

Ik ga met mijn moeder winkelen.

ww.gez=ga winkelen

onderwerp: ik

wie ga ik winkelen? X   wat ga ik winkelen? x

Voorbeeld basiszin drie delen

Pieter geeft een appel aan Jaap.

ww.gez=geeft

onderwerp=Pieter

lijdend voorwerp= wie geeft Pieter? x wat geeft Pieter?

lv= een appel

Opdracht 

Noteer de zinnen  van de volgende dia in je schrift:

Stap 1: Zoek de persoonsvorm (pv)

Stap 2: Verdeel de zin in zinsdelen

Stap 3: Zoek het werkwoordelijk gezegde (ww.gez.)

Stap 4: Zoek het onderwerp ( ow)

Stap 5: Zoek het lijdend voorwerp ( lv)

Stap 6: Zoek de bijwoordelijke bepaling (bwb)

Zinnen 

1. De ober vergat voor de klant schoon bestek mee te nemen.

2. De eigenaren van de webwinkel verkopen aan hun klanten graag een extra artikel.

3. Je moet je slippers aan de waterkant laten staan.

4. Victoria stond tijdens haar spreekbeurt voor het beeldscherm.

5. Geef je de beveiligers voor de detectiepoortjes je flesje water?