Grensvervagingen - 12.1 Introductie & Het handelingsvermogen van niet-mensen

Grensvervagingen
Grensvervagingen tussen levende en niet-levende wezens
1 / 12
volgende
Slide 1: Tekstslide

In deze les zitten 12 slides, met tekstslides en 1 video.

Onderdelen in deze les

Grensvervagingen
Grensvervagingen tussen levende en niet-levende wezens

Slide 1 - Tekstslide

Beste architecten,
Het trappenstelsel in het C-gebouw lijkt steeds drukker te worden. Met het veelvuldig gebruik van de twee trappen wordt de kans op ongelukken ook steeds groter. Ongelukken is wel het laatste wat we willen.

Helaas hebben we geen personeel om in te zetten bij de trappen. Het aantal leerlingen zal niet verminderen en er is geen plek voor een nieuw schoolgebouw. Er is budget voor de uitvoering van goede ideeën in het C-gebouw, daar hoeven jullie je geen zorgen om te maken. 

Architecten, aan jullie de taak om iets te bedenken om de drukte te verminderen/ongelukken te voorkomen op deze trappen.

Slide 2 - Tekstslide

Grensvervagingen
Grens tussen mens en dier vervaagt
Grens tussen dier en andere levende wezens vervaagt

Grens tussen leven en niet-levend vervaagd?

- Handelingsvermogen van artefacten
- Vitaliteit of levendigheid van materie


-> Materie en artefacten zijn geen levenloze, passieve dingen maar actoren die dingen teweegbrengen, een eigen 'wil' hebben of lijken te hebben
Artefact is een kunstmatig verschijnsel

Slide 3 - Tekstslide

Bruno Latour
1947-2022

Verplaatsing aandacht van de intentie van de ontwerper, naar wat een 'actor' doet.

Actor; elementen die dingen doen, die handelen

Slide 4 - Tekstslide

Latour
Beschrijven van een sociale situatie in het hier-en-nu; dat kan geobserveerd worden.

Intenties kunnen niet geobserveerd worden.


De ontwerper is er namelijk vaak niet aanwezig in het hier-en-nu

Slide 5 - Tekstslide

12.1 Het handelingsvermogen van niet-mensen


Bruno Latour
ANT - Actor Network Theory
actor-netwerktheorie

Slide 6 - Tekstslide

ANT
Actoren staan centraal; elementen die handelen
Mensen als niet-mensen
Een element wordt pas een actor wanneer het een handeling (action) verricht of in beweging zet.

Slide 7 - Tekstslide

Op welke manier kunnen we recht doen aan wat een actor doet?

Het toekennen van een handelingsvermogen aan niet-menselijke entiteiten.

Beschrijven van de werking van techniek en de relatie van de mens die wij ermee hebben op een realistische manier.

Dingen en mensen werken samen in een actornetwerk waarin alle actoren een handelingsvermogen bezitten

Slide 8 - Tekstslide

Actoren in interactie
Netwerk: actoren die in interactie zijn

Een handeling is verdeeld over actoren die met elkaar verbonden zijn in een netwerk.

(Zie overeenkomst ANT en Morton's Mesh)

Slide 9 - Tekstslide

Eindterm 18
18. De kandidaten kunnen de opvattingen van Haraway, Morton, Despret, Latour, Hayles, Barad, Harari
en Rasch over de grensvervagingen omtrent de mens uitleggen, vergelijken, toepassen en evalueren.

Daarbij kunnen zij de volgende standpunten betrekken:

• dat door de grensvervagingen de vraag naar het wezen van de mens opnieuw en anders
benaderd moet worden (Haraway);
• dat er bij de grensvervagingen kanttekeningen kunnen worden geplaatst vanuit ethisch,
kentheoretisch en wetenschapsfilosofisch perspectief;
• dat de grens tussen mens en dier is vervaagd (Morton, Despret);
dat de grens tussen levend en niet-levend is vervaagd (Latour, Hayles);
• dat de grens tussen fysiek en niet-fysiek is vervaagd (Barad, Harari, Rasch).

Slide 10 - Tekstslide

Eindterm 20
20. De kandidaten kunnen uitleggen en evalueren dat volgens Latour en Hayles de grens tussen levend en niet-levend is vervaagd. 

Daarbij kunnen zij betrekken:

de begrippen ‘actor’, ‘actor-netwerktheorie (ANT)’, ‘handeling (action)’, ‘niet-bewuste cognitie’, ‘distributie’, ‘cognitieve assemblage’;
• een uitleg met tekstfragment 14 van Latours argument dat ook niet-levende wezens vitaliteit en handelingsvermogen hebben;
• een uitleg met tekstfragment 15 van Hayles’ argument dat de mens, ondanks het handelingsvermogen van niet-levende entiteiten, de verantwoordelijkheid behoudt voor het niet-menselijke;
• een uitleg met van Latours argument dat de mens verantwoordelijkheid behoudt voor het niet-menselijke.

Slide 11 - Tekstslide

Slide 12 - Video