Oefenen spelling les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Nog even oefenen.....

De tandarts gebruikt een injectie die de hele onderkaak gedurende drie uur
........... (verdoven).

De foto’s die Sam van het feest gemaakt had, ........
(sharen) hij via social media met zijn vrienden.

De skater ..... (sliden) gisteren over die reling.

Het spellen van samenstellingen

De spellingcontrole geeft vaak bij samenstellingen aan dat het fout is (dat het niet aan elkaar vast moet), terwijl het wel goed is. Let dus zelf goed op bij het spellen van samenstellingen!

Samenstellingen

Bij een samenstelling voeg je één of meer woorden samen tot één nieuw woord. Meestal schrijf je deze woorden aan elkaar vast. Als de samenstelling moeilijk te lezen is, zet je een streepje.

Soms moet je wel letters toevoegen om het nieuwe woord te maken. 

Voorbeeld:

rooster + vrij = roostervrij

getuige + verklaring = getuigenverklaring

dorp + kern = dorpskern

video + installatie = video-installatie

Wel of niet een tussen -n

In sommige samenstelling moet je een -n toevoegen, denk aan getuigenverklaring, maar soms schrijf je geen -n (groentesoep). Wanneer schrijf je nu wel een -n en wanneer niet?

In de volgende situaties geen tussen -n

• Als het eerste deel de enige in z'n soort is:
  maneschijn, zonnescherm, koninginnedag
• Als het eerste deel van de samenstelling geen meervoud heeft:
  tarwebrood, roggebrood, erezaak, eremedaille
• Het woord is geen samenstelling, maar een versteende uitdrukking (de oorspronkelijke betekenis is niet meer herkenbaar)
  bullebak, duimelot, apekool, kattebelletje (briefje), ruggespraak (overleg),  schattebout, madelief, spillepoot, zinnebeeld

knarsen + tanden

1. knarsentanden
2. knarsetanden

collecte + bus

1. collectenbus
2. collectebus

reus + rad

1. reuzenrad
2. reuzerad

reus + leuk

1. reuzeleuk
2. reuzenleuk

zon + steek

1. zonnensteek
2. zonnesteek

Uitleg:

• knarsetanden, want eerste deel is een ww
• collectebus, want mv is collectes of collecten
• reuzenrad, want reus is hier een znw met een mv op -en
• reuzeleuk, want reuze is hier een versterking van leuk (geen znw dus)
• zonnesteek, want eerste deel is enige in zijn soort

Wanneer schrijf je een tussen -s?

Simpel, je schrijft de -s als je die hoort. 

Wat nu als het tweede deel van de samenstelling begint met een sisklank? Dan vervang je dat deel door een woord dat niet met een sisklank begint. Hoor je dan een -s, dan schrijf je ook een -s bij de samenstelling met een sisklank.

Voorbeeld: 

reddingsschip, want reddingsboot 

dorpsstraat, want dorpskern

Wanneer wel en wanneer geen hoofdletter?

Een overzicht van de regels vind je ook op p. 276 en 277 van je boek (nr. 124 en 125)

Ik dans graag de ........

1. weense wals
2. Weense wals

53 … zijn met taxi’s naar huis gebracht.

1. Reizigers
2. reizigers

Een synagoge is een gebedshuis voor .....

1. joden
2. Joden

Ik eet graag een ijsje, vooral een ......

1. Magnum
2. magnum

De eerste periode literatuurgeschiedenis ging over de .....

1. Middeleeuwen
2. middeleeuwen

Morgen heb ik nog de vakken ..... en ......

1. Grieks en Aardrijkskunde
2. grieks en aardrijkskunde
3. Grieks en aardrijkskunde

De president van Amerika woont in het ....... in Washington.

1. witte huis
2. Witte huis
3. Witte Huis

Ik vond het boek ........ van Jaap Robben erg mooi.

1. zomervacht
2. Zomervacht