Eindexamen NE 6v: soorten vragen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

De eindspurt ...

Inhoud

Examenvragen, bronnen, onderwerpen en puntentelling

Formuleren en stijl

Citeren en parafraseren

Functies van alinea's

Welke bronnen worden gebruikt?

Welke onderwerpen in CE's 2016-2021?

- maatschappelijke onderwerpen

- met vaak ook nadruk op maatschappelijk belang: ethiek (moraal, wat vinden we goed of fout) of filosofie.

Voorbeelden: 1. De verhouding werk / vrije tijd; 2. discriminatie en seksisme; 3. Nut en winst versus maatschappelijke waarde; 4. Sensatiezucht en scoringsdrift in politiek en media; 5. Digitalisering en beeldschermverslaving.

Waarom is het examen Nederlands moeilijk?

Extra druk op het werkgeheugen, want je moet per vraag...:

1. nadenken over de inhoud.
2. de inhoud goed formuleren.
3. formuleren in een beperkt aantal woorden of in één of meer volledige zinnen. 
4. foutloos formuleren: taalgebruik en spelling tellen mee.

Wat heb je dus nodig?

- Gemarkeerde tekstgedeeltes

- Taalsteun:  kennis van signaalwoorden, structurerende zinnen, kennis hoe je een antwoord formuleert.

- Feedback: oefen met elkaar een examentekst. Controleer niet alleen of je een antwoord goed is, maar vooral de REDENERING richting je eigen antwoord.

- Revisie: herformuleer je antwoord. (uit: LTM, 109-2, 2022)

Soorten vragen

Tekstafhankelijke en tekstonafhankelijke vragen

Tekstonafhankelijk: vragen die in elke tekst kunnen voorkomen: Voorbeeld: kopjesvragen, vragen over functiewoorden, vragen over tekststructuren, vragen over de functie van inleiding of slot.

Tekstafhankelijk: vragen die specifiek over de inhoud van de tekst gaan.

Puntentelling

De puntentelling kan je helpen. Als een vraag 2 punten oplevert, dan zal je antwoord waarschijnlijk twee delen moeten hebben:

Formuleren en stijl

Begrijpelijk formuleren

Herformuleer de vraag in je antwoord

Begin je antwoord van een open vraag met de vraag. Dit stuurt je in het geven van het goede antwoord. Voorbeeld:

Vraag: Welke drie aspecten van de voedselindustrie veroorzaken volgens tekst 3 wantrouwen onder de Nederlandse bevolking?

Antwoord: De drie aspecten die wantrouwen veroorzaken zijn...

Als aan een antwoord een woordlimiet is gekoppeld, dan tellen deze woorden nog niet mee.

Formuleer precies

Wees heel precies in je woordkeuze. Is je antwoord niet te vaag of juist te gedetailleerd?

Voorbeeld 1: in een samenvattingsvraag mogen geen voorbeelden zitten.

Formuleer precies

Voorbeeld 2: als een vergelijking wordt gemaakt tussen melkveehouders en chipfabrikanten (2019-II), dan kan ‘boeren-chipfabrikanten’ nog wel, maar ‘voedselsector-chipfabrikanten’ niet. Voedselsector is namelijk de hele sector, inclusief supermarkten, voedseltransport, enzovoorts.

Een paar lastige vragen...

Verwijswoorden: zorg dat je antwoord concreet is en op één manier uit te leggen is. Gebruik GEEN vage verwijswoorden naar iets uit de vraag of uit de tekst (dat, het, daar, enz.) 

Vergelijkingsvraag/verschilvraag: geef wat er vergeleken wordt én wat beide onderdelen van de vergelijking zijn. Dus NIET: de vergelijking gaat over Nederlandse fruitsoorten: volgens de auteur heeft een appel vaak een rode schil en een peer niet.  

Een paar lastige vragen...

Overeenkomstvraag: formuleer waarin de onderdelen overeenkomen. Het antwoord zal vaak moeten beginnen met: 'Bij beide partijen...', 'In beide gevallen...', enz.

Citeren en parafraseren

Citeren

Bij citeren moet je letterlijk iets uit de tekst overnemen

- Inclusief hoofdletters en interpunctie, zoals in de tekst staat.

- Voorzien van citaattekens ervoor en erachter (enkele of dubbele aanhalingstekens)

- Wees secuur, want een meervoud opschrijven terwijl een enkelvoud in de tekst staat, is fout. Een afbreekstreepje aan het eind van een zin zien als een koppelteken bij een samenstelling en dus ook zo opschrijven, is ook fout.

Citeren

- Kijk goed naar wat je moet citeren: een zin, een zinsdeel, een woordgroep, een woord. Is het te veel, al staat het goede antwoord er wel in? Dan is het fout.

- Staat er bij dat je niet mag citeren / staat er niks, schrijf dan in eigen woorden het antwoord op. Natuurlijk is het verstandig om belangrijke woorden, die in de tekst staan, ook in je antwoord te gebruiken, zolang je maar niet letterlijk een zin overneemt. 

Citeren

Als je bij een vraag een zin moet citeren, citeer dan een zin. Niets meer en niets minder!!! (IKEA). Zet de regelnummers erachter. Soms moet je ook korte delen citeren: 

zin = zin

zinsgedeelte = zinsgedeelte

woordgroep = woordgroep

woord = woord

Citeren

Dus: citeren - hoe moet dat?

Citeren is letterlijk een deel uit de tekst overschrijven.

Een hele zin citeren	Je noteert het 1e en laatste woord van de zin, en de regelnummers. Alle t/m gezien (r.12,13)
Een zinsgedeelte citeren	Je noteert een deel uit een zin. 1e woord + laatste woord + regelnr.
Een woordgroep citeren	Je noteert een aantal (2 of 3) woorden uit de tekst.

Tips citeren

-Citeer alleen als het echt nodig is. 

-Citeer of parafraseer alleen betrouwbare bronnen.

-Citeer geen clichés.

-Ruk citaten nooit uit hun verband

Kortom: citeren en parafraseren

citeren = letterlijk overnemen

parafraseren = in eigen woorden 

Functies van Alinea's

Vragen naar functies van alinea's

Meestal 3 per tekst. 

Leg aan elkaar het verschil uit tussen:

weerleggen en tegenwerpen

uitdiepen, uitleggen, uitweiden

voorbehoud en voorwaarde

Uitwerking of precisering