Middeleeuwen les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

8 april 

V4 literatuur middeleeuwen 

H4 Literatuur middeleeuwen

Wat kun je verwachten?

• Inleiding literatuur middeleeuwen
  
• Een klassikaal middeleeuws werk  lezen (Karel ende Elegast)
• Opdrachten m.b.t. gelezen middeleeuws werk

Wat weet jij van de middeleeuwen? Noem minimaal 3 zaken.

De middeleeuwen duurden ong. van:
A: 800-1200, B: 500-1500, C: 1000-1400, D: 800-1500

1. 800-1200
2. 500-1500
3. 1000-1400
4. 800-1500

De Middeleeuwse maatschappij is ook een standenmaatchapij. Wat is dat?

De middeleeuwse standenmaatschappij

• Een geordende maatschappij waarin iedereen zijn plaats kende:

1. De geestelijkheid
2. De adel / ridders (leefden aan het hof: een kasteel)
3. De boeren                                                                                                     Op aarde zijn er sommigen die bidden, sommigen die strijden en sommigen die werken (...)' 

De pest in de 14e eeuw

Heel Zuid-Europa is ten prooi gevallen aan een nietsontziende epidemie, een apocalyps die via Italië, Toulon en Marseille heeft bereikt. ‘Ik schrijf jullie dit, dierbaren, omdat jullie moeten weten in welke gevaren we op dit moment verkeren.’*

Met deze onheilspellende woorden waarschuwde geestelijke Lodewijk Heyligen vanuit Avignon in Zuid-Frankrijk zijn broeders in Europa. Het was 17 april 1349. Bijna de helft van de bevolking om Lodewijk heen was gestorven. Vanuit Italië baande deze ongekende ziekte zich een weg over het continent naar boven: de zwarte dood. 

De zwarte dood (de pest) kwam in de middeleeuwen in razend tempo vanuit het midden-oosten naar Europa, net zoals het coronavirus vorig jaar. Hoe reageerden we destijds?

1. We sloten ons op in onze huizen
2. We gingen dagelijks naar de kerk om God te vragen ons te behoeden
3. We vluchtten naar de stad
4. We lieten het over ons heen komen

'Houd afstand. Blijf uit de buurt van besmette mensen. Begraaf je doden snel, en kom je huis zo weinig mogelijk uit.’
Dit advies dateert van ...

1. 1635 de grote pestepidemie in Nijmegen
2. 1830-1831 cholerapandemie in Europa
3. 1919 De Spaanse griep
4. 2020 Het coronavirus

maatregelen tegen de pest in de 14e eeuw

1. Een gezin waar iemand besmet was moest een bos stro aan de voordeur hangen ter herkenning. 

2. Afval dumpen was streng verboden.

3.De markt werd alleen toegankelijk voor één inwoner per besmet gezin. 

4.Was je ziek, dan mocht je geen water uit de stadsput halen.

 

Opdracht classroom

Maak in tweetallen de opdracht over de tekst: De pest | Europa geteisterd door de Zwarte Dood.

Lees globaal.

Tijd 15 minuten.

Theocentrisch?

De middeleeuwen is theocentrisch.
Wat wordt hiermee bedoeld?

De middeleeuwen

Theocentrisch: 

volkstaal en orale vertelcultuur 

• Moraliserend 
• Versvorm 

Latijn

• Handschriften 
• Kopiisten 

Waarom zijn er zo weinig teksten uit de middeleeuwen overgebeleven?

Waarom zijn er weinig handschriften bewaard gebleven?

Wat betekent dit?
"Hebban olla uogala nestas hagunnan hinase hi(c) (a)nda thu uuat unbidan uue nu" (Oudnederlands, 1100)

Middelnederlands 1200/1300

‘Segt mi, wat soekdi hier nu?’

Galiene sprac: ‘Ic come hier tu

Lief, u minne heft mi ghevaen.' (Ferguut)

Uit "Van den vos Reynaert"

Doe quamen tes coninx hove

Alle die diere, groet ende cleene,

Sonder vos Reynaert alleene.

Hi hadde te hove so vele mesdaen

Dat hire niet dorste gaen:

Die hem besculdich kent, ontsiet!

Also was Reynaerde ghesciet

Ende hier omme scuwedi sconinc hof,

Daar hi in hadde crancken lof.

Wat valt je op aan de taal?

1500

1300

1100

600

Hoe oud zijn deze tekstfragmenten?

Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu wat unbidan we nu

maltho thi afrio lito

Vraye historie ende al waer

maghic u tellen, hoort er naer! 

Het ghebuerde dat des heer Ghijsbrecht Mariken zijnder nichten seynden wilde in die stadt van Nieumeghen

Leckere lesen.....

In silencio

inne stilla

SSSSSTTTT