5.8 grammatica woordsoorten: aanwijzend en vragend voornaamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

5.8

Grammatica woordsoorten

Aanwijzend en vragend voornaamwoord

Nederlands

Stillezen

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• kan ik het aanwijzend voornaamwoord herkennen en benoemen in een zin.

• kan ik het vragend voornaamwoord herkennen en benoemen in een zin.

Hoe zat het ook alweer? 

Wat is een voorbeeld van een onbepaald lidwoord?

1. de, het
2. de
3. de, een
4. een

Wat is een zelfstandig naamwoord?

In een zin kan een hww voorkomen zonder een zww.

1. juist
2. onjuist

Een zelfstandig werkwoord geeft...

1. een gevoel aan
2. een reden aan
3. een actie aan

Wat is een bijvoeglijk naamwoord (bn)?

1. Dat zegt iets over een lidwoord
2. Dat zegt iets over een zelfstandig werkwoord
3. Dat zegt iets over een zelfstandig naamwoord
4. Dat zegt niks

Overzicht aanwijzend voornaamwoord 

• wijst een mens, een dier of een ding aan
• deze, die, dat, dit, zulk(e), zo'n, dergelijk(e), zelf, hetzelfde, dezelfde 

Dit meisje, die fiets, dat geld

Aanwijzend voornaamwoord:

Kan voor zelfstandig naamwoord staan, maar hoeft niet:

Deze rode fiets vind ik mooi dan die zwarte.

Vind jij dat ook?

Let op:

Die en dat kunnen meerdere woordsoorten zijn!

Als je ze kunt vervangen door 'deze' en 'dit' => dan zijn het aanwijzende vnw

Dat meisje = dit meisje

Woorden die richting aangeven zoals: daar, daarheen, daarover, daarlangs => GEEN aanwijzende vnw!

Overzicht vragend voornaamwoorden 

• wie, wat, welke, wat voor (een)
• staat meestal aan het begin van een vraag (soms dus niet).
• 
  
• Wie van jullie wil een boodschap doen?
  
• Naar welk land gaan jullie op vakantie?
• Hij vroeg wie van ons een boodschap wil doen?

Let op:

'Wie' en 'wat' zijn GEEN vragende voornaamwoorden als ze terugverwijzen naar ander woord:

De leuke jongen die ik heb gesproken

Woorden zoals: waar, waarheen, wanneer, waarom en hoe zijn GEEN vragende vnw!

Aan de slag! 

Je maakt de volgende vragen over aanwijzende en vragende voornaamwoorden 

Met zulke praatjes hoef je bij die man echt niet aan te komen.

1. die (aanw. vnw)
2. niet (aanw. vnw.)
3. met (vr. vnw)

Weet je al welke klasgenoten je uitnodigt voor dat feest?

1. Weet (vr. vnw.)
2. dat (aanw. vnw.)
3. welke (vr. vnw.)
4. welke (vr. vnw.), dat (aanw. vnw)

Mijn broer heeft geen idee wie zijn kapotte cd-speler kan maken.

1. Mijn (aanw. vwn) , wie (vr. vnw. )
2. wie (aanw. vnw.)
3. geen (aanw. vnw.)
4. wie (vr. vnw.)

Iedereen eet liever de hamburgers van McDonalds dan deze vette.

1. de (aanw. vnw.)
2. Iedereen (vr. vnw.)
3. dan (aanw. vnw.)
4. deze (aanw. vnw.)

Heb je voor dit verslag hetzelfde boek gelezen als Jeanine?

1. dit (aanw. vnw.), hetzelfde (aanw. vnw.)
2. dit (aanw. vnw.)
3. hetzelfde (aanw. vnw.)
4. dit (vr. vnw.)

Ze snapt niet wat ze anderen aandoet met dergelijke roddels.

1. Ze (vr. vnw. ), met (aanw. vnw. )
2. wat (aanw. vnw.), dergelijke (aanw. vnw.)
3. wat (vr. vnw.)
4. wat (vr. vnw.), dergelijke (aanw. vnw.)

Opdracht 2

In deze opdracht ga je aan de slag met alle woordsoorten die je nu kent. 

blw, olw, zn, bn, zww, hww, aanw. vnw., vr, vnw. 

Noteer de woordsoort van de woorden. 

Wat is een marathon?
wat = ...

1. aanw. vnw.
2. pv
3. zn
4. vr. vnw

Deze soldaat moest van Marathon naar Athene rennen.
Athene = ...

1. bn
2. hww
3. zn
4. zww

Hij had zijn tocht volbracht.
volbracht = ...

1. hww
2. lv
3. zww
4. vr. vnw

Het is jammer dat aan de waarheid van zo'n verhaal wordt getwijfeld.
waarheid = ...

1. aanw. vnw
2. o
3. zn
4. bn

In 2014 verbeterde Dennis Kimetto in Berlijn het wereldrecord.
het = ...

1. blw
2. zn
3. olw
4. vr. vnw

Dat haal jij niet eens als je naar school fietst.
dat = ...

1. vr. vnw
2. aanw. vnw
3. bn
4. pv