Hoofdstuk 6 Mens en Milieu

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 6 

Mens en Milieu

Leerdoelen hs 6 

Stencil doornemen

Maak een keus uit 1 van de volgende opties:

Leerdoelen uitwerken

Oefentoets/ examenvragen maken 

Uitleg:

Ecologische voetafdruk/kringlopen/ 

Mijn keuze

Uitleg hs 6 

We gebruiken de aarde op 5 manieren:

1. Energie: voor verwarming, koken, licht, vervoer.

2. Voedsel: plantaardig en dierlijk voedsel

3. Water: om te drinken, te wassen en voedsel te bereiden (in Nederland gebruiken we ongeveer 128 L per persoon per dag).

4. Grondstoffen: voor alle spullen die we gebruiken, zoals katoen, ijzer, hout, aardolie, steen.

5. Afval: huishoudelijk afval, papier, plastic, afvalwater en afvalgassen

ecologische voetafdruk

Ieder mens haalt dat wat hij nodig heeft van de aarde en laat er afval op achter.

Zo gebruikt ieder mens een stukje aarde.

Om te vergelijken hoeveel van de aarde iedereen gebruikt, is de ecologische voetafdruk bedacht. 

Kringlopen zijn een oplossing om duurzamer om te gaan met de aarde

Duurzaam/ duurzaamheid= mensen bedenken manieren om zuinig met de aarde om te gaan, zodat er in de toekomst voor iedereen genoeg water, voedsel, energiebronnen en grondstoffen overblijven.

Bron 5

Bron 5/6

Veel voedsel produceren

Boeren proberen met zo min mogelijk kosten zoveel mogelijk voedsel te produceren.

Dat gebeurt op 4 manieren (zie volgende slides): 

1. Veel van hetzelfde produceren
2. Opbrengst verhogen
3. Schade en ziekte voorkomen
4. Supergewassen en supervee 

1.  Veel van hetzelfde produceren.

= monocultuur

Akkerbouw:

- makkelijk in te zaaien / onderhouden / oogsten

- minder verschillende machines nodig

intensieve veehouderij / bio-industrie

stallen op 1 manier inrichten -

1 soort voer en verzorging nodig -

2. Opbrengst verhogen

= mestgebruik en krachtvoer

planten en dieren groeien hierdoor sneller

akkerbouw:

kunstmest: witte korrest met mineralen

dierlijke mest: poep en plas van dieren

veehouderij

voer met extra eiwitten en mineralen: krachtvoer

4. Super gewassen en supervee

= veredeling / fokken, genetische modificatie

Zo worden er rassen met gunstige 

eigenschappen gemaakt.

akkerbouw:

- veredeling: 

snel groeiend ras met 

een groot  groeiend 

ras kruisen.

intensieve veehouderij / bio-industrie

fokken -

sterk ras (gezond) kruisen met een 

ras met hoge melkproductie

genetische modificatie (nieuwe rassen)

Regels voor boeren

Akkerbouw en veeteelt heeft gevolgen voor de omgeving.

Daarom moeten boeren aan veel regels voldoen.

Op de volgende slides meer over:

1. Regels voor de mestproductie en bemesting
2. Regels voor gewasbeschermingsmiddelen
3. Regels voor het welzijn van dieren

1. Regels voor de mestproductie en bemesting

Regels:

• Boeren mogen niet méér mineralen op het land brengen dan hun gewassen op kunnen nemen.
• Boeren mogen de mest niet over het land verspreiden, maar moeten het met een machine in de grond spuiten = mestinjectie

Gevolgen overbemesting:

• meer mineralen in de grond dan planten en akkers nodig zijn = milieuproblemen
• mineralen zakken de bodem in en komen in het grondwater terecht = vermesting
  --> sommige planten soorten groeien te snel en overwoekeren andere soorten
  --> waterbloei (waterplantjes als alg en kroost groeien zeer snel)
• verzuring van de bodem door ammoniak in dierlijke mest

2. Regels voor gewasbeschermingsmiddelen

Regels:

1. De middelen moeten selectief zijn: doden zoveel mogelijk alleen de plaagorganismen.
2. De middelen moeten biologisch afbreekbaar zijn: bacteriën en schimmels kunnen het afbreken.

Gevolgen gewasbeschermingsmiddelen

Als het niet selectief is: andere organismen worden ook gedood.

Als het niet biologisch afbreekbaar is: het gif blijft te lang in de bodem. 

Planten nemen het gif op. Dieren die de planten eten krijgen het gif ook binnen. De gifstoffen worden opgeslagen in het vetweefsel of de lever en zo wordt het gif steeds hogerop in de voedselketen doorgegeven. Bovenin de keten ontstaat dan gifophoping. De dieren die bovenaan in de keten staan, krijgen zoveel gif binnen, dat ze ook doodgaan.

Afvalstoffen in de lucht

- Fijnstof: Kleine stofdeeltjes van verbrandingsmotoren, vaak bij industrie of snelwegen 

-Smog: Afvalstoffen en fijnstof blijven op warme windstille dagen hangen boven steden.

- Verzuring: Zwaveloxiden en Stikstofoxiden worden zwavel en salpeterzuur. Dit regent op de grond.

Koolstofdioxide

Door fotosynthese en verbranding word de hoeveelheid koolstof in de atmosfeer bepaald.

Door fossiele brandstoffen te verbranden brengen we co2 terug in de atmosfeer die er lang geleden door fotosynthese uit gehaald is.

Bron 9

Broeikaseffect

De zonnewarmte word weerkaatst door het aardoppervlak en door ijs.

Een deel daarvan wordt door broeikasgassen in de lucht terug naar de grond gestuurd.

Hoe meer broeikasgassen hoe meer warmte er wordt teruggestuurd.

Meer Co2 levert een versterkt broeikaseffect op.

Bron 12 Bron 13

Duurzaam voedsel 

(biologische landbouw)

1. Natuurlijke mest
2. Biologisch veetelen
   
3. Geen chemische gewasbescherming (voorbeelden in video)
   

• Onkruid met de hand
• Biologische plaagbestrijding
• Feromonen

Zelf duurzaam eten

1. Kies voor biologische producten
2. Milieubewust vlees eten (vooral kip of een dagje minder)
   
3. Insecten eten
   

Vermindering broeikaseffect

1. Minder elektriciteit (bijv. licht uit, zuinigere apparaten)
2. Duurzame energie gebruiken (elektrische auto's, windenergie, zonne-energie, biobrandstrof)
   

Vermindering van luchtvervuiling

1. industrie (rookgaszuivering)
2. verkeer (katalysator, roetfilter)
3. (fossiele)energiebesparen (energielabels)