HAZ22_Litgs De Beatrijs

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Nederlands

HAVO 4

Mevrouw Vries

Oordopjes + telefoon uit/onzichtbaar ;-)

Les Nederlands = 

EEN PEN

1 SCHRIFT

LAPTOP

BOEK NIEUW NEDERLANDS

LEESBOEK : lezenvoordelijst.nl

Vooruitblik / periode 1  

Literatuur/ moet met een v/g worden afgerond:

- verwerkingsopdracht boek 1 (BEATRIJS) 

- autobiografie + leesniveautest 

Voortgangscijfer

Toets Taalvaardigheid: algemene spelling, werkwoordspelling en formuleren. 

Schoolexamencijfer

Literatuurgeschiedenis: presentatie van een periode uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis

WEEK 1 / BEATRIJS

Doel: Maak jij kennis met je eerste historische tekst!

* Symboliek in teksten

Literatuurgeschiedenis

MIDDELEEUWEN

Literatuurgeschiedenis

De literatuurgeschiedenis is opgedeeld in literaire periodes die je voor een deel kent van het vak geschiedenis. Vandaag kijken we naar de literatuurgeschiedenis van de middeleeuwen. 

Waarom moet ik dat allemaal weten?

• Het is de Nederlandse cultuur.
• Veel teksten, films, bekende citaten etc. verwijzen naar de oude Nederlandse teksten.
• Unieke manier om te lezen wat iemand 500 of zelfs 800 jaar geleden bezighield en hoe hij leefde (tijdcapsule).

Middeleeuwen

De literatuurgeschiedenis van Nederland begint in de middeleeuwen. Voor die tijd zijn er geen overgeleverde teksten uit het Nederlands.

Wat weet je van de middeleeuwen?

Oriëntatie en lesdoel

*** In havo 4 lezen de leerlingen zelfstandig vier moderne werken (die in overleg met de docent(e) worden gekozen). De opdrachten die de leerlingen hierbij maken, worden verzameld in het leesdossier. Aan het einde van havo 4 moet het leesdossier volledig zijn. Het dossier wordt beoordeeld met een cijfer dat een keer meetelt. In havo 5 wordt dit dossier aangevuld met 4 boeken ter voorbereiding op het mondeling literatuur. 

Boek 1: BEATRIJS

RIDDERROMAN

Middeleeuwen 

historische context

De middeleeuwen duren van 500 tot 1500 en zijn verdeeld in de vroege middeleeuwen (500-1000), de hoge middeleeuwen (1000-1300) en de late middeleeuwen (1300-1500)

In de late middeleeuwen worden de steden langzamerhand  steeds belangrijker en de burgers in de steden krijgen steeds meer macht. Het oude leenstelsel waarin de adel alle macht had, begint af te brokkelen. 

In de hoge middeleeuwen onstonden de eerste steden in West-Europa en tegen betaling krijgen ze een zekere mate van zelfstandigheid. Dit is de tijd waarin de indrukwekkende kathedralen worden gebouwd en de eerste universiteiten ontstaan. In deze periode begint ook de Nederlandse literatuur.

De vroege middeleeuwen zijn voor de Nederlandse literatuur minder belangrijk, omdat er geen teksten zijn overgeleverd. Het is de tijd van de adel (ridders) en de geestelijken (priesters en monniken). Wie niet tot een van deze twee groepen behoorde, had niets te vertellen. De adel verdeelt het land door middel van het leenstelsel. De hoogste vorst leent land uit aan andere edellieden. Die zijn "de baas" in het gebied dat ze geleend hebben. In ruil daarvoor moeten ze trouw aan de vorst zweren en belasting betalen. Er waren nog geen steden in wat nu Nederland heet.

De middeleeuwse maatschappij was theocentrisch. Wat betekent dat?
In het dagelijks leven ...

1. ... staat de wetenschap centraal.
2. ... staan God en godsdienst centraal.
3. ... staan geld en economie centraal.
4. ... staat iemand die Theo heet centraal.

Het leven in de middeleeuwen

De tweede belangrijke stand was de adel. De adel had de wereldlijke macht verdeeld via het feodale stelsel ook wel het leenstelsel genoemd. Daarbij leent de koning (leenheer) zijn grond aan de leenmannen.

De leenheer verdeelt zijn grond in kleinere gebieden en leent  die uit aan zijn leenmannen (vazallen). In ruil voor het gebruik van de grond helpen de leenmannen hun leenheer als er gevochten moet worden. Essentieel is de onvoorwaardelijke trouw tussen leenman en leenheer.

De leenmannen kunnen de hun toebedeelde grond weer opdelen in kleinere gebieden en die weer uitlenen aan onderleenmannen (ondervazallen).  Ook hier geldt dat onvoorwaardelijke trouw essentieel is en dat de onderleenmannen hun leenheer helpen als er gevochten moet worden.

Cijfers en kleuren met symbolische waarde. welke ken jij?

Symboliek

Voor en tijdens de middeleeuwen had bijna alles een symbolische betekenis. Een stuk hout was niet zomaar een stuk hout, maar het was het symbool voor het kruis waar Christus aan was vastgespijkerd. Bloemen en beesten hadden ook een symbolische betekenis. Een roos bijvoorbeeld, verwees naar de liefde en een haas stond voor lafheid. 

   

      

Symboliek in de middeleeuwen

• Getallensymboliek
  
• Kleurensymboliek

• Bloemen- en plantensymboliek
• Dierensymboliek
  

Symboliek in de middeleeuwen

Dierensymboliek

• slang = duivel
• vos = sluwheid
• beer = hebzucht
• hond = trouw
  

Symboliek - kleuren

rood

zonde / geweld

wit

maagdelijkheid, reinheid en waarheid 

blauw

kleur van adel, reinheid en vroomheid en Maria

   

      

Symboliek - Cijfers 

2   

aards / waarschuwing voor gevaar. (tweedeling Goed-Kwaad) 

3   

is een heilig getal. Het verwees naar God die de Drie-eenheid had van  vader, Zoon en Heilige Geest Als je 3x dezelfde boodschap/opdracht kreeg, dan wist je dat het van God kwam.

5 

hoort bij Maria, omdat haar naam uit 5 letters bestaat.

7 

ook een heilig getal, staat voor compleetheid (God schiep de wereld in      6 werkdagen + 1 rustdag) 

De Beatrijs

* kenmerken uit de Middeleeuwen: rangenmaatschappij, God centraal

* kenmerken van literatuur van middeleeuwen:

       - op rijm (want verteld)

       - met een wijze les

       - vol symboliek

   

      

"Beatrijs" - Om over na te denken

* Zou jij alles opgeven voor de liefde, net zoals Beatrijs?

* Vind jij dat vergeving voor gemaakte fouten altijd

mogelijk is?

* Voor Beatrijs is het minder erg om hoer te zijn dan

om uit bedelen te gaan. Waarom was dat in die tijd

zo en geldt dat nu nog steeds?

* Beatrijs zou je kunnen lezen als een modern lover-

boyverhaal. Wat vind je van deze vergelijking?