3hv Cursus 1 Meer dan lezen: herhaling leerjaar 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Cursus 1 Meer dan lezen

§ 1 Herhaling leerjaar 2

In deze les:

• Startopdracht (individueel)
• Herhaling Meer dan lezen klas 2 (LessonUp) 
• Tekst + opdracht op papier (duo)
• Gezamenlijk afsluiten

Tekst

Startopdracht

Op de volgende slide vind je een stukje tekst. 

Lees deze alinea en kies de opdracht die bij jou past. 

vwo: minimaal twee sterren.

Lees de alinea

"Veel jongeren vinden het lastig om een balans te vinden tussen school en vrije tijd. Ze willen graag goede cijfers halen, maar tegelijkertijd is er de behoefte om tijd door te brengen met vrienden. Daarom is het belangrijk om een goede planning te maken. Bovendien helpt het om prioriteiten te stellen en bijvoorbeeld huiswerk voor een toetsweek eerder af te ronden. Toch lukt dit niet altijd, omdat onverwachte dingen soms roet in het eten gooien."

Tekstverbanden herkennen:

a. Welk tekstverband wordt uitgedrukt door het woord daarom?

b. Welk tekstverband hoort bij het signaalwoord toch?

Signaalwoorden uitleggen:

a. Welke twee signaalwoorden worden gebruikt om een oplossing te introduceren in de tekst?

b. Hoe zorgen deze signaalwoorden ervoor dat de tekst duidelijker wordt?

Eigen voorbeelden:

Geef twee voorbeelden van signaalwoorden die een tegenstelling aangeven en gebruik elk in een zelfbedachte zin.

Waar kun je de hoofdzaken van een tekst vinden?

Waar vind je de kernzinnen?

Hoofdzaken: de belangrijkste informatie uit de tekst. De hoofdzaken vind je vaak op voorkeursplaatsen (inleiding en slot van de tekst).

Bijzaken: de minder (of niet) belangrijke informatie uit de tekst.

De hoofdzaak van een alinea staat vaak in de kernzin. De kernzin is meestal de eerste of laatste zin van de alinea. 

Als je de tekst moet onthouden, kun je de hoofdzaken in een schema zetten of in een samenvatting.

Herhaling Lezen

Welke tekstverbanden ken je nog?

In een goede tekst hangen woorden, zinnen en alinea's met elkaar samen. Die samenhang wordt een tekstverband genoemd. 

Er zijn verschillende tekstverbanden. 

Tekstverbanden en signaalwoorden

• Opsommend verband: er wordt een aantal zaken die bij elkaar horen na elkaar genoemd. 

Zorg er ten eerste voor dat je een vast bedrag aan zakgeld krijgt. Spreek verder af hoe vaak je het geld krijgt. Spreek ook af wat je van het geld moet betalen.

           Signaalwoorden: ten eerste, ten tweede, om te beginnen, ook, (nog) verder, ten slotte                  

Of te herkennen aan een dubbele punt(:), liggende streepjes (-), getallen (1, 2, 3) of dots (*).

• Tegenstellend verband: geeft aan dat zaken worden genoemd die elkaars tegenovergestelde zijn. Veel jongeren willen graag wat bijverdienen, maar er is dit jaar niet veel werk te vinden.
  

            Signaalwoorden: tegenover, maar, hoewel, echter, toch, daarentegen, aan de ene kant / aan de andere    kant.

Tekstverband	Uitleg	Signaalwoorden
chronologisch verband	Beschrijft gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde .	vroeger, later, nu eerst, daarna, vervolgens, nadat, terwijl, dadelijk, intussen, binnenkort; ook jaartallen en data
concluderend verband	Er wordt een conclusie getrokken uit eerdere informatie in de tekst.	dus, daarom, dat houdt in, kortom, concluderend, al met al
doel-middelverband	Geeft aan welk middel wordt gebruikt om een bepaald doel te bereiken.	opdat, zodat, om te, door middel van, met behulp van
oorzakelijk verband	Laat zien waardoor iets gebeurt (buiten iemands wil)	doordat, daardoor, als gevolg van, dat komt door, het gevolg is, dus, dankzij

Tekstverband	Uitleg	Signaalwoorden
redengevend verband	Geeft aan waarom iemand iets doet of vindt.	omdat, daarom, dus, want, de reden hiervoor is, dankzij
samenvattend verband	Er wordt een verkorte weergave van informatie uit de teksten gegeven.	kortom, samengevat, met andere woorden, al met al
toelichtend verband	Er wordt extra informatie gegeven bij een onderwerp, vaak in de vorm van een voorbeeld.	bijvoorbeeld, zo, als, zoals, denk aan, neem nou
vergelijkend verband	Laat een verschil of overeenkomst zien.	in vergelijking met, (net) als, evenals, zoals - ook de vergrotende trap: meer/groter/beter enz. dan

Welk tekstverband hoort bij de signaalwoorden:
nadat, vroeger, intussen?

1. Oorzakelijk
2. Doel-middel
3. Chronologisch
4. Concluderend

Welk tekstverband hoort bij de signaalwoorden:
Kortom, met andere woorden

1. Redengevend
2. Toelichtend
3. Chronologisch
4. Concluderend

Welk tekstverband hoort bij de signaalwoorden:
Bijvoorbeeld, als, neem nou

1. Samenvattend
2. Vergelijkend
3. Toelichtend
4. Concluderend

Welk tekstverband hoort bij de signaalwoorden:
doordat, als gevolg van, dankzij

1. Samenvattend
2. Redengevend
3. Chronologisch
4. Oorzakelijk

Welke signaalwoorden horen bij een opsommend verband?

1. omdat, daarom, dus
2. opdat, zodat, door middel van
3. daarbij, en, ook
4. denk aan, zoals, bijvoorbeeld

Welke signaalwoorden horen bij een tegenstellend verband?

1. toch, maar, daarentegen
2. kortom, samengevat, al met al
3. dus, daarom, dat houdt in
4. vroeger, later, nu

Tekst

opdracht

Lees de tekst. Markeer tijdens het lezen alle signaalwoorden, behalve het woordje ‘en’. Zet in de rechter kolom het bijbehorende verband.

Tekst

Reflectie

Reflectievragen 

Hoe helpen signaalwoorden jou om een tekst beter te begrijpen?

Kun je bedenken waarom tekstverbanden belangrijk zijn in een betoog of verslag?