Hoofdstuk 3 paragraaf 2 hofstelsel en horigheid

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Hofstelsel en horigheid

Doelen voor deze les: 

• Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ’De vrijwel volledige vervanging van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.’

• Je kan uitleggen hoe in West-Europa een landbouwsamenleving in plaats van de landbouwstedelijke samenleving kwam.

• Je kan de kenmerken van de horigheid uitleggen.

• Je kan de kenmerken van het hofstelsel uitleggen.

• Je kan uitleggen hoe de val van het (West)- Romeinse rijk verbonden is met het ontstaan van landbouwsamenlevingen in de vroege middeleeuwen.

• Je kan uitleggen hoe de val van het (West)- Romeinse rijk de handel beïnvloed heeft in Europa en maakt hierin gebruik van het woord autarkisch.

• Je kan 2 oorzaken noemen van de horigheid.

Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ’De vrijwel volledige vervanging van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.’

Hofstelsel en horigheid

Na de val van het Romeinse was de handel, nijverheid en de bevolking gekrompen, dit kwam door: 

• Overheid kon handelaren, producten en burgers niet meer beschermen tegen rovers. 
• Germaanse invallers plunderden steden.
• Romeinse en Germaanse legers vochten vaak tegen elkaar of tegen andere Germanen. 
• Door al dit geweld daalde de productie. 
• Doordat de productie daalde kon de overheid nog minder belasting heffen. 
• Waardoor ambtenaren en militairen niet of nauwelijks betaald werden. 
• Waardoor het staatsapparaat nog zwakker werd en de onveiligheid nog meer toenam. 

Leg het verband tussen het einde van de Pax Romana en het begin van het hofstelsel.

Weer landbouwsamenleving

Door het einde van de Pax Romana daalde handel. 

• Dit zorgde ervoor dat West-Europese economie grotendeels zelfvoorzienend werd. 

Plattelandsgemeenschappen maakten zelf wat zij nodig hadden en dreven nauwelijks handel met de buitenwereld. Zij waren Autarkisch 

Horigheid

1. Landbouw productie daalden. Om te voorkomen dat de productie nog verder daalde verbood de overheid de boeren om hun land te verlaten. 
2. Deze verplichtingen gingen later over van ouders op de kinderen. 
3. Hierdoor ontstond een groep halfvrije mensen (horigen), die niet van hun land mochten maar wel rechten hadden. 
4. Er ontstond ook een groep met erfelijke voorrechten. Deze groep was de Adel. 

Leven op het domein van de heer

1. Landbouw productie daalden. Om te voorkomen dat de productie nog verder daalde verbood de overheid de boeren om hun land te verlaten. 
2. Deze verplichtingen gingen later over van ouders op de kinderen. 
3. Hierdoor ontstond een groep halfvrije mensen (horigen), die niet van hun land mochten maar wel rechten hadden. 
4. Er ontstond ook een groep met erfelijke voorrechten. Deze groep was de Adel. 

Noem twee plichten en één recht van horigen

Hofstelsel

Hofstelsel: 

1. Horige boeren mochten op het domein van de heer wonen. 
2. Hier beschikten de horigen over een stuk land om hun gezin te voeden. 
3. Ze hadden de plicht om een deel van hun opbrengsten van de oogst af te staan aan de heer. 
4. Ook waren ze verplicht om de graan te malen in de model van de heer en daar voor te betalen in natura. 
5. Horigen moesten ook herendiensten doen voor hun heer.

Als een heer meerdere domeinen had, stelde hij meestal een rentmeester aan. Deze zorgde voor het domein in afwezigheid van de heer. 

Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ’De vrijwel volledige vervanging van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.’

Aan de slag: Huiswerk

• Maken opdrachten 1, 3, 5, 6, 8, 10, 11 en 12