Altaar van Verhalen Les 3 Back up 2.0
1 / 10
Lesduur is: 60 minIntroductie
Is er in een steeds meer individueel ingerichte wereld behoefte aan rituelen als manier om te helen, te delen of te verstillen?
In deze opdracht is het de bedoeling om kinderen na te laten denken over manieren om het ritueel een plek te geven in hun dagelijkse leven, waarbij de nadruk ligt op het benaderen van zichzelf als kruispunt waar een veelvoud van verhalen samen komen.
De stadsdichter, Dean Bowen, heeft, gerelateerd aan de G/D THYSELF, de installatie van The Ummah Chroma in Het Nieuwe Instituut, een gedicht geschreven dat bedoeld is als startpunt voor een groepsgesprek met de leerlingen van groep 3, 4 en 5. In het gesprek wordt onderzocht op welke manier geschiedenis, gemeenschap en verbeelding samenkomen in hoe de leerlingen over zichzelf denken. Hierbij kan gedacht worden aan hoe familiegeschiedenissen, favoriete verhalen (boeken, films, enz.), lievelingseten, hobby’s, vakanties enzovoorts meegedragen worden. Waarom deze dingen belangrijk zijn en hoe ze een rol spelen in het dagelijkse leven van de leerlingen.
Het gesprek is erop gericht om de leerlingen zicht te geven op hoe ze verhalen, spullen en ideeën verzamelen, die hen maken tot wie ze zijn. Dit gebruiken we vervolgens als basis voor het bouwen van een altaar of plek waar we onze verhalen samenbrengen.
Vragen die daarbij centraal staan zijn: Wie ben je? Welke verhalen draag je bij je? Wat zijn bijzondere herinneringen, geuren of smaken die iets over jou zeggen? Welke handelingen doe je meerdere keren per dag of Wat zijn rituelen die je dagelijks doet? Heb je thuis ( of ergens anders) een favoriete plek waar je graag bent en waar je je rust vindt of even kunt opladen?
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Les 3 - Beeldende kunstles ‘Wie ben ik?’ - 60 min.
Inspiratiebronnen voor deze les:
- Diverse kunstenaars met een zelfportret
- Gedicht Film Dean Bowen
Benodigdheden:
- Gedicht Dean Bowen ‘Altaar’, zie bijlage 1
Tekenpapier A2
-potlood, waterverf, fineliner of wasco
-Spiegels
-A3 papier
-Pritt Stift, sterke lijm
-Natuurlijke restmaterialen en andere restmaterialen
Lesdoelen
-De leerling kan een zelfportret herkennen.
-De leerling kan uitleggen waarom zelfportretten niet altijd precies op jou hoeven te lijken, maar toch iets over jou kunnen vertellen.
-De leerling maakt een creatief zelfportret.
-De leerling licht het eigen zelfportret en daarbij horende verhaal toe.
-De leerling hanteert een nieuwsgierige, kritische en creatieve houding.
Inhoud les:
De leerlingen verwerken tijdens deze les het gedicht van Dean Bowen “Altaar”, waarbij de nadruk wordt gelegd op het nagaan wie zij zelf zijn met de verhalen die zij met zich meedragen. Ze starten met het maken van een zelfportret, door een tekening van zichzelf te maken en deze centraal te stellen. Deze plakken ze in het midden van een groter blad.
Vervolgens gaan ze door middel van tekenen en associëren met restmaterialen hun verhalen proberen te vertellen die zij met zich meedragen.
Slide 2 - Tekstslide
Hier staat een overzicht van de betekenis van alle iconen in LessonUp. Zodra je op een icoon klikt, verschijnt er een tekst.
Slide 3 - Tekstslide
Introductie - 3 minuten
Vertel de leerlingen kort wat ze gaan doen:
- Nog een keer luisteren naar het gedicht uit les 1
- Kort gesprek
- Zelfportret maken
Kies één van de lesdoelen om kort te bespreken.
Slide 4 - Tekstslide
Herhaling gedicht - 4 minuten
Lees nogmaals het gedicht ‘altaar’ van Dean Bowen voor en bespreek waar het over gaat. Vraag de leerlingen een verhaal te kiezen dat voor hen het meest belangrijk is.
Slide 5 - Tekstslide
Uitleg zelfportret - 4 minuten
Vertel dat de leerlingen een zelfportret gaan tekenen en daarna het eigen gekozen verhaal/woorden uit het verhaal eromheen gaan maken. Het zelfportret kun je maken vanuit hoe je jezelf ziet of vanuit je gevoel en hoeft niet echt op jou te lijken. Je zelfportret kan dus niet mislukken.
Kijk bijvoorbeeld naar de volgende kunstenaars die een portret van zichzelf hebben gemaakt: (volgende slide).
Slide 6 - Tekstslide
Bespreek voorbeelden - 4 minuten
Dit zijn voorbeelden van zelfportretten.Vraag de leerlingen: Wat valt jullie op? Wat lijkt er niet 'echt'? Waarom zou de kunstenaar dat gedaan hebben?
Slide 7 - Tekstslide
Begin zelfportret - 10 minuten
Vertel de leerlingen dat ze nu hun eigen zelfportret maken. Benadruk dat het een serieus zelfportret moet zijn, maar dat ze het dadelijk creatief mogen inkleuren net als de kunstenaars die ze net hebben gezien. Het portret hoeft dus niet precies op hen te lijken.
Slide 8 - Tekstslide
Aan de slag - 25 minuten
Als het gezicht van alle leerlingen op papier staat kleuren de leerlingen dit in met waterverf of wasco en omlijnen zij de grijze lijnen met donker of zwart potlood.
In het geval van waterverf: Het zelfportret leggen ze even aan de kant om te drogen.
Luister samen met de leerlingen een minuut naar een muziekfragment en vraag hen tijdens dit fragment alvast na te denken over welke restmaterialen er bij hun zelfportret past.
Ze plakken hun zelfportret in het midden van een groot vel A2 papier om daarna het gekozen restmateriaal om het portret te plakken. Ze vullen dit aan met woorden of tekeningen om het verhaal over zichzelf te versterken.
Alternatief: gebruik alleen woorden en tekeningen ipv restmateriaal
Opruimen: 5 min.
Slide 9 - Tekstslide
Nabespreken - 5 minuten
Evaluatie en presentatie: 5 min.
Een aantal leerlingen presenteren kort hun zelfportret aan de klas en vertellen daarbij het verhaal wat voor hen het belangrijkst is en waarom de restmaterialen/omranding passen bij hun portret.
Vraag de leerlingen wat ze van de les vonden en kom eventueel terug op het in de introductie benoemde lesdoel.
HUISWERKOPDRACHT
Vraag de leerlingen voor de volgende les allemaal een object mee te nemen vanuit huis. Dit voorwerp is een herinnering aan een verhaal dat bij hen past en belangrijk voor hen is. Ze denken na over hoe ze het mee willen nemen, hoe ze het inpakken/verpakken en waarom. De leerlingen krijgen een huiswerkkaartje mee met de opdracht erop.
Slide 10 - Tekstslide
Optionele aanvullende opdrachten:
Beeldende les
De leerlingen worden meegenomen in een actieve vorm van meditatie. Vervolgens maken ze een collage met mixed-media over zichzelf en de verhalen die zij met zich mee dragen.
Altaar maken
Na deze opdracht zijn zij zich nog meer bewust van de verhalen die zij bij zich dragen. Ze worden hierna uitgenodigd om objecten, foto’s of andere materialen van thuis te verzamelen en deze mee te nemen naar school. Daar worden de objecten met de klas verzameld. Het zou mooi zijn als leerlingen hier een verhaal aan de klas bij kunnen vertellen! Deze altaren zijn meteen ook een manier om elkaar beter te leren kennen/begrijpen en om tot verstillen te komen.
Het is de bedoeling dat ze de materialen zelf verzamelen. Denk aan foto’s, stenen, kettingen, gedroogde boombladeren, boekjes enz. Alles dat ze belangrijk vinden om te bewaren.
