5.3 De kerkhervorming

5.3 De kerkhervorming
1 / 41
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 4

In deze les zitten 41 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 4 videos.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

5.3 De kerkhervorming

Slide 1 - Tekstslide

Lesvolgorde
  1. Moeilijke woorden
  2. Lessonup
  3. Lessonup vragen wat heb je geleerd?
  4. Huiswerk zie vrijdag magister). 

Slide 2 - Tekstslide

Moeilijke woorden?

Slide 3 - Woordweb

Leerdoelen
  • Je kunt de kritiek van Luther en Calvijn op de kerk beschrijven en verklaren.
  • Je kunt beschrijven welke tegenmaatregelen de kerk nam ten aanzien van de hervormers.
  • Je weet welke gevolgen de kerkhervorming had voor de maatschappelijke en politieke situatie in Europa 

Slide 4 - Tekstslide

Kenmerkende Aspect
De Protestantse reformatie die de splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had. 

Slide 5 - Tekstslide

Noem drie kritiekpunten die Erasmus had op de katholieke kerk.

Slide 6 - Open vraag

Waarom staat Erasmus wel bekend als humanist, maar niet als kerkhervormer?

Slide 7 - Open vraag

De weegschaal van het geloof
Waar gaat het om in de kerk?
Rijkdom en macht?
Of
Puurheid en rein geloof?

Discussie hierover leidde tot kerkhervorming --> Gevolg afscheiding van de katholieke kerk

Slide 8 - Tekstslide

Kerk rond 1500
  • Kerk zorgde voor liefdadigheid (zieken, armen, ouden).
  • Kerk bepaalde de normen (kerkelijke/geloofsregels.
  • Ketter als je, je niet hield aan de kerkelijke regels.
  • Paus werd gezien als plaatsvervanger van Christus. 
  • Paus had geestelijke en wereldlijke macht.
  • Paus vocht oorlogen uit (denk bijvoorbeeld aan oproep paus kruistocht)

Slide 9 - Tekstslide

De kerk rond 1500
Paus leefde als koning.
Nieuwe dure Sint Pieter.
Gaat het in de kerk om rijkdom? Scherpe kritiek.
Soberheid christendom, ging het daar niet om?

Slide 10 - Tekstslide

De kerk rond 1500
  • Om de bouw van de Sint Pieter (architectuur renaissancestijl, vol van renaissancekunst) moest de paus veel geld binnenhalen.
  • Oplossing aflatenhandel. Brieven werden voor grof geld verkocht. 
  • Aflaatbrief: Namens God  vergaf de kerk de zonden van iemand die zo'n brief had gekocht.

Slide 11 - Tekstslide

Johan Tetzel (Alfatenhandel)

Slide 12 - Tekstslide

Luther
Calvijn

Slide 13 - Tekstslide

Luther
  • Reis naar Rome (zag de misstanden)
  • Scherpe kritiek op de kerk.
  • 95 Stellingen (aflatenhandel en rijkdom kerk belangrijke kritiekpunten).

Slide 14 - Tekstslide

kritiek van Luther op de kerk, 95 stellingen (1517):

  1. aflaathandel ("bedrog")
  2. heiligenverering ("afgoderij")
  3. relikwieën (heilige voorwerpen)
  4. Aflaten van de paus ("slechts God kan vergiffenis schenken")

Slide 15 - Tekstslide

Luther
  • Kritiek tegen dure kunst in kerken.
  • Luxueuze levensstijl van hoge geestelijken.
  • Verkoop mooie baantjes kerk (kerkelijke ambten)
  • Geringe kennis van het Latijn en de Bijbel. 

Slide 16 - Tekstslide

Verspreiding reformatie
De boekdrukkunst zorgde voor massale en snelle verspreiding van de ideeën van Luther.

Vergelijkbaar met sociale media nu.

Slide 17 - Tekstslide

Waarom was voor een priester de kennis van het Latijn belangrijk?
A
Vulgaat kunnen uitleggen
B
Kerk schreef bijna alles op in het Latijn.
C
Voor de Romeinse geschriften.

Slide 18 - Quizvraag

Luther
  • Iedereen moest zelf de Bijbel kunnen onderzoeken (persoonlijke relatie met God).
  • Bijbel in de volkstaal (daarom vertaalde hij de Bijbel in Duits).
  •  Geestelijke en priesters niet nodig.
  • Kerkdiensten in het Duits.
  • Vorst gehoorzaam zijn.

Slide 19 - Tekstslide

Gevolgen voor Luther
  • Paus deed hem in de ban (Luther uit de kerk gezet).
  • Karel V wilde eenheid van geloof.
  • Luther moet in Worms verschijnen.
  • Luther neemt zijn woorden niet terug.
  • Karel V --> Luther in de kerkban (Vogelvrij: Luther kon straffeloos gedood worden).
  • Luther beschermd door Duitse keurvorsten 

Slide 20 - Tekstslide

Luther kerksplitsing
Gevolgen kerkban:
  • Volgelingen Luther stichten eigen kerken (protestantse kerken).
  • Duitse keurvorsten kiezen katholieke of protestantse kant.
  • Godsdienstoorlogen

Slide 21 - Tekstslide

Slide 22 - Tekstslide

Godsdienstoorlogen Duitsland
  • Keurvorst koos Luthers of katholiek
  • Lutherse keurvorsten namen kerken en kloosters in beslag, veel rijkdommen) = economisch motief om Luthers te worden.
  • Lutherse vorsten werden bestreden door Karel V
  • Karel V kreeg zijn rijk niet onder controle
  • Vrede van Augsburg (religievrede)

Slide 23 - Tekstslide

Vrede van Augsburg
Is de vorst Luthers, dan zijn volgelingen ook.
Is de vorst katholiek, dan zijn volgelingen ook.
Grote verhuizingen naar het gebied van je geloof (katholiek of Luthers).
Karel V persoonlijke nederlaag. Hij trad af

Slide 24 - Tekstslide

Rijk Karel V verdeeld
  • Ferdinand 1 werd keizer van Duitsland (broer Karel V).
  • Filips II kreeg de Nederlanden Spanje, Italië en de koloniën.

Slide 25 - Tekstslide

0

Slide 26 - Video

Protestantse kerk of Katholieke kerk?


A
Protestantse kerk
B
Katholieke kerk

Slide 27 - Quizvraag

Welke van de stellingen is juist?

1 Toen Luther zijn stellingen bedacht wilde hij een
nieuwe kerk beginnen.

2 Karel V had begrip voor Luther zijn ideeën.
A
Alleen 1 is juist
B
Alleen 2 is juist
C
Beide zijn juist
D
Beide zijn onjuist

Slide 28 - Quizvraag

Maarten Luther is het niet eens met de grote rijkdommen van de Kerk en de geestelijken.

Op welke manier kwam de Kerk aan haar rijkdommen?
A
Mensen kochten hun zonden af met een aflaat.
B
Mensen handelden met de Kerk.
C
De Kerk veroverde rijke gebieden.
D
Mensen hadden medelijden met Kerk en gaven geld.

Slide 29 - Quizvraag

Reactie katholieke kerk op reformatie       Contrareformatie
  • Concilie van Trente (1545-1563):
  • 1.  aflaatbrieven bleven bestaan
  • 2. celibaat blijft (priester niet trouwen)
  • 3. heiligenverering bleef
  • 4. priesteropleiding verbeterd
  • 5. Vulgaat bleef officiële bijbel
  • 6. bisdommen verkleind > controle 
  • 7. inquisitie pakt ketters aan

Slide 30 - Tekstslide

                  inquisitie

Slide 31 - Tekstslide

Inquisitie
Kerkelijke rechtbank

Slide 32 - Tekstslide

Gevolgen Hervorming/Reformatie:
  • RK kerk viel uiteen, protestantse kerken scheidden zich af, 
  • Veel gebieden in 'Heilige Roomse Rijk' (Duitsland) werden lutheraans >
  • bezittingen RK Kerk door protestantse edelen afgenomen >
  • oorlogen:
  • - De Nederlanden (1568 - 1648): 'De Opstand'
  • - Frankrijk: Hugenoten <> Franse koning > Edict van Nantes (1598): gewetensvrijheid
  • - Duitsland: Lutherse vorsten <> Karel V (RK) >
  • - Vrede van Augsburg (1555)
  • Opdracht: zoek uit waarom Karel V de vrede van Augsburg als een nederlang zag

Slide 33 - Tekstslide

Waarom was de Vrede van Augsburg een nederlaag voor Karel V?

Slide 34 - Woordweb

0

Slide 35 - Video

  • 1. God heeft van tevoren bepaald wie in de hemel komt, staat vast
  • 2. Bijbel is basis geloof
  • 3. Taak geestelijkheid: bijbel uitleggen
  • 5. heiligenverering is afgoderij
  • 6. Slechte een vorst mag je tegen verzetten of afzetten
  • Dat is een verschil met  Luther 'Vorsten zijn door God gekozen' >
  • Nadruk op soberheid, eenvoud
Calvinisme

Slide 36 - Tekstslide

0

Slide 37 - Video

interieur katholieke kerk
Interieur protestantse kerk

Slide 38 - Tekstslide

Noem een overeenkomst en een verschil als je kijkt naar de ideeën van Luther en Calvijn.

Slide 39 - Open vraag

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Slide 40 - Open vraag

0

Slide 41 - Video