3.3 De verlichting
3.3 De verlichting
Hoe logisch en verstandig redeneren de wereld veranderde
1 / 11
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 2
In deze les zitten 11 slides, met tekstslides.
Onderdelen in deze les
3.3 De verlichting
Hoe logisch en verstandig redeneren de wereld veranderde
Slide 1 - Tekstslide
Vertrouwen in wetenschap
tijdens de wetenschappelijke revolutie van de 17e eeuw werden veel nieuwe ontdekkingen en uitvindingen gedaan.
Het geloof in het menselijke denken groeide en ook hun kennis over de wereld om hen heen groeide. Men ging logisch nadenken (rationeel denken) en proberen om dingen te verklaren (verlicht worden). (zie intro 3.3)
Slide 2 - Tekstslide
Vertrouwen in wetenschap
Het geloof veranderd. Veel verlichte denkers brachten nieuwe ideeën over het geloof in god:
- God had de wereld geschapen, maar zich er daarna niet meer mee bemoeid. De wereld werd overgelaten aan de natuurwetten.
- Ook waren er wetenschappers die het bestaan van god in twijfel trokken.
Slide 3 - Tekstslide
Een nieuwe samenleving
Naast onderzoek naar de natuur, dachten geleerde burgers ook na over problemen in de samenleving, zoals armoede, bijgeloof en machtsmisbruik. De samenleving zou volgens hen een stuk beter worden wanneer men rationeel zou denken en onderwijs zou volgen. Zo begon in 1650 de Verlichting
Slide 4 - Tekstslide
Kritiek op de kerk
Ook de kerk kon rekenen op kritiek van verlichte denkers.
De kerkleer bestond volgens hen veelal uit bijgeloof die niet te bewijzen is aan de hand van wetenschap. Het verbieden van verschillende geloven of het vervolgen van mensen die anders naar het geloof keken was daarom volgens deze denkers onzin.
Zij waren voor Religieuze tolerantie (verdraagzaamheid).
Slide 5 - Tekstslide
Kritiek op de standensamenleving
Verlichte denkers bekritiseerde ook ongelijkheid in de standensamenleving.
Ieder mens was vrij en gelijk geboren.
Niemand mocht de natuurrechten, zoals het recht op gezondheid, vrijheid of bezit, van anderen aantasten (veranderen/wegnemen)
Slide 6 - Tekstslide
Kritiek op het bestuur en de vorst
Als laatste was er kritiek op het absolutisme, want dat leidde tot misbruik van de macht en was gebaseerd op het geloof.
Verlichte denkers bedachten nieuwe systemen en regels:
- John Locke: Een vorst krijgt de macht van het volk, wanneer deze zijn werk niet goed doet dan mag het volk in opstand komen.
- Jean-Jacques Rousseau: De macht hoort bij het volk te liggen (democratie)
- Charles de Montesquieu: Machtsmisbruik kan worden voorkomen door de macht te scheidden.
Slide 7 - Tekstslide
Slide 8 - Tekstslide
De reactie van kerk en vorst
De kerken en vorsten die te maken kregen met deze verlichte burgers waren hier natuurlijk niet blij mee. Ze verboden boeken waarin kritiek op de kerk of op het bestuur werd geleverd. Dit verbieden van teksten, toneel of muziek noemen we censuur.
Vooral in Frankrijk was de censuur streng. Verlichte denkers werden verbannen of opgesloten in de Bastille.
Slide 9 - Tekstslide
Van idee naar werkelijkheid
Ondanks de censuur vanuit de 1e en 2e stand kon de verspreiding niet worden gestopt.
De bourgeoisie kwam bijeen in koffiehuizen, salons en huiskamers om het over de ideeën van de verlichting te hebben. Tijdschriften en kranten ontstonden die er voor zorgde dat er een Publieke opinie ontstond. De 1e en 2e stand hadden niet alles meer voor het zeggen.
