Maurick gedragseconomie 2324

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Project gedragseconomie 

Vandaag: 

-Kennismaken met de homo economicus 

-Experimenten

-Gedragseconomie in de praktijk

-Afsluiting

                                                 

© copyright 1979-2021 Peter Pennartz

Stel je voor je wilt een bijbaantje. Je hebt twee opties om uit te kiezen. Je kan kiezen om fietsend kranten te gaan bezorgen, of om fietsend maaltijden te gaan bezorgen. Je vindt dit allebei even leuk werk.

• Als je kranten gaat bezorgen krijg je een vast loon, namelijk 300 euro per maand.
  
• Als je maaltijden gaat bezorgen, hangt je loon af van of er bestellingen gedaan worden. Er is een 50 % kans dat het druk is en een 50% kans dat er geen bestellingen binnenkomen.              Als het druk is, verdien je 600 euro per maand, maar als er geen bestellingen binnenkomen verdien je niks.

Welk van de bijbaantjes zou jij kiezen?

Je kunt kiezen uit twee waardebonnen. 

Waardebon A: Je krijgt 100 euro. 

Waardebon B: Je hebt 50% kans om 200 euro te winnen en 50% kans om niets te winnen. 

Welke waardebon zou jij kiezen?

A) Je krijgt 100 euro

B) Je hebt 50% kans op 200 euro en 50% kans op 0 euro

1. 100 euro
2. Kans op 200 euro

Berekening

100 % kans op € 100 = € 100 

50% kans op € 0 en 50% kans op € 200 

= 0,5* €0 + 0,5*€ 200 = € 100

Voetbal

Een voetbal en een paar keepershandschoenen kosten samen 11 euro. De handschoenen kosten 10 euro meer dan de voetbal.

Hoeveel kost de voetbal?

Snel is niet altijd goed

In eerste instantie maken we veel keuzes op de automatische piloot ("Oh de voetbal zal wel 1 euro kosten!")

Pas na je eerste gevoel gaat je brein verder nadenken en de situatie analyseren (de voetbal kost 0,50 euro en de handschoenen 10,50 euro).

Veel keuzes maken we echter heel snel -> gevoelig voor trucjes en afleiding!

Homo economicus, wie is dat?

Rationeel

Heeft volledige informatie

Emoties spelen geen rol in keuzes

Streeft eigenbelang na, maximaliseert eigen opbrengst

• De praktijk: de mens is zeer beperkt een homo economicus, zeker als we snel keuzes willen maken 

Geef een voorbeeld waarin jij niet handelde als homo economicus.

Dictator game

Je wordt willekeurig ingedeeld met een andere klasgenoot, jullie vormen een tweetal. Je weet niet met welke klasgenoot je dit tweetal vormt. Een van jullie is speler A en de ander speler B. Als tweetal ontvangen jullie 8 muntjes van   €1. Speler A mag beslissen hoe hij/zij deze € 8 verdeelt tussen de twee spelers.

 Controlevraag

 Als speler A ervoor kiest om € 6 aan speler B te geven, hoeveel heeft speler A dan zelf?

Als speler A ervoor kiest om € 6 aan speler B te geven, hoeveel houdt speler A dan zelf over?

€8

€7

€6

€5

€4

€3

€2

€1

€0

Stel, jij bent speler A en moet € 8 verdelen. Welk bedrag geef je aan speler B?

€8

€7

€6

€5

€4

€3

€2

€1

€0

Bespreken experiment

Noem een reden waarom speler A een gedeelte van de € 8 aan speler B zou geven.

• Deelt graag met anderen
  
• Wil door anderen gezien worden als iemand die deelt
  
• Wil door zichzelf gezien worden als iemand die deelt
  
• Houdt niet van een ongelijke verdeling
  
• Geeft niet om geld
  
• Verwacht op een later moment ervoor beloond te worden 
• De andere persoon is aardig/aantrekkelijk

Als speler A rationeel is en zijn eigen uitkomst maximaliseert, welk bedrag zal hij aan speler B geven?

€8

€7

€6

€5

€4

€3

€2

€1

€0

Ultimatum game

Je wordt willekeurig ingedeeld met een andere klasgenoot, jullie vormen een tweetal. Je weet niet met welke klasgenoot je dit tweetal vormt. Een van jullie is speler A en de ander speler B. Als tweetal ontvangen jullie 8 muntjes van   €1. Speler A kiest hoe hij/zij deze € 8 verdeelt tussen de twee spelers. 

Speler B kiest vervolgens of hij/zij akkoord gaat met de verdeling van speler A. Als speler B de verdeling van speler A afwijst, krijgen beide spelers 0 euro. 

- Lees de instructies van experiment 2 voor aan de leerlingen. 

- Stel de controlevraag 

Stel, speler A biedt speler B 2 euro en houdt zelf 6 euro. Speler B weigert het aanbod. Hoeveel krijgt speler A dan?

1. 0 euro
2. 2 euro
3. 6 euro
4. 8 euro

Stel, jij bent speler A en moet € 8 verdelen. Welk bedrag geef je aan speler B?

€8

€7

€6

€5

€4

€3

€2

€1

€0

Stel, jij bent speler B. Vanaf welk bedrag voor jou zou je akkoord gaan met het voorstel van speler A?

€8

€7

€6

€5

€4

€3

€2

€1

€0

Zou de homo economicus als speler B een aanbod van speler A afslaan?

1. Ja
2. Nee

Zie je verschil?

Verschil tussen dictator game en ultimatum game 

Jullie streven niet alleen je eigen belang na:

- Ook bij de dictator game wordt geld gedeeld, ook al heeft speler A daar geen belang bij 

- Een bod van speler A wordt soms afgeslagen

Dictator Game in het echt: gemiddeld werd 25,6% van het bedrag aan speler B gegeven

Bron: Tisserand et al. 

Ultimatum Game in het echt: gemiddeld werd 41% van het bedrag aan speler B gegeven en geaccepteerd

Bron: Tisserand et al. 

Economische modellen en de homo economicus

Als de kenmerken van een homo economicus niet overeenkomen met het gedrag van mensen, waarom gebruiken we deze dan toch in sommige modellen?

• Het is te complex om rekening te houden met het (verschillende) gedrag van alle mensen, dus gebruiken we modellen die een versimpeling van de werkelijkheid zijn. 

Gedragseconomie in de praktijk

Opdracht

Vorm groepjes van ongeveer 5 leerlingen. 

Ga bij elkaar zitten. 

Pak je etui op tafel.

Opdracht

Ieder groepje krijgt een onderwerp toegewezen. Je krijgt hier vragen over. 

Noteer de antwoorden op de vragen van jouw groepje.

Presenteer straks in 1 minuut aan de rest van de klas:

- Wat jouw onderwerp was

- Een voorbeeld van dat onderwerp in de praktijk 

- Hoe je het kan herkennen en vermijden

Afsluiting

Pak een pen.

Afsluiting: ultimatum game

• Jullie gaan in tweetallen vier paaseitjes verdelen
• Speler A: schrijft op een briefje "Ik wil X paaseitjes aan speler B geven". 
• Speler B: schrijf op een briefje " Ik wil minimaal X paaseitjes krijgen van speler A".
• Vouw je briefje dicht, schrijf je naam erop en lever in 

Voorbeeld

Speler A schrijft op: Ik wil 3 paaseitjes aan speler B geven. 

Speler B schrijft op: Ik wil minimaal 2 paaseitjes van speler A krijgen.

A > B. Speler A krijgt 1 paaseitje, speler B krijgt 3 paaseitjes. 

Voorbeeld

Speler A schrijft op: Ik wil 1 paaseitje aan speler B geven. 

Speler B schrijft op: Ik wil minimaal 2 paaseitjes van speler A krijgen.

B > A. Beide spelers krijgen geen paaseitjes.