Les 3 NAH

Niet aangeboren hersenletsel

Wat gaan we doen?

levend verlies en rouw

gevolgen van NAH in het dagelijks leven

opdracht 4 vragen ordenen

opdracht 5 zelfstandig werken in de klas

opdracht 6 thuis

Vandaag leer je:

Wat de gevolgen van NAH in het dagelijks leven zijn

wat de fases van rouw zijn

wat levend verlies is en hoe hiermee om te gaan

Gevolgen van NAH

Lichamelijke gevolgen (zichtbare gevolgen)

Cognitieve gevolgen (onzichtbare gevolgen)

Psychische/sociaal-emotionele gevolgen  

Maatschappelijke gevolgen

Gevolgen in het dagelijkse leven

- grotere afhankelijkheid van anderen, minder zelfstandig kunnen zijn

- veranderende woonsituatie, bijv. een gedwongen verhuizing

- een kleinere wereld krijgen door minder mobiel zijn of afsluiten van de buitenwereld

- problemen in relaties, zowel met partner, kinderen als met vrienden.

- gevolgen voor naasten (overname deel van de zorg, veranderende relatie)

Breuk in de levenslijn

- breuk is onomkeerbaar

- drastische verandering in dagelijks leven

- heeft invloed op cliënt maar ook omgeving

- breuk wordt geassocieerd met "verlies"

- je voelt je een andere persoon dan daarvoor

- men rouwt om degene die je niet meer bent

Verliesverwerking

Verliesverwerking

- voor iedereen anders 

-afhankelijk van functioneren, karakter en veranderingen in gedrag

- positief blijven is moeilijk

- bij alle vormen van verlies gaat men een rouwproces door

Wie heeft er meer moeite met verliesverwerking?

1. Mensen met zwaar hersenletsel
2. Mensen met mild hersenletsel
3. Allebei

Verliesverwerking bij mild letsel

- bewuster op wat ze hebben en moeten inleveren

- buitenstaanders merken niks, niet zichtbaar

- buitenwereld weinig begrip

- raken uitgeput doordat ze hun tekortkomingen moeten verbloemen

- leveren van topprestaties en raken chronisch vermoeid

Iemand met NAH wordt regelmatig geconfronteerd met zijn beperking. Op welke gebieden allemaal?

Fasen van verliesverwerking

1. Ontkenning

2. Boosheid

3. Onderhandelen en vechten

4. Verdriet

5. Acceptatie

Voor iedere cliënt kan dit proces anders zijn!

Niet iedereen doorloopt alle fasen.

Ontkenning

- je ziet het zelf niet in

- je bent in een roes

- het dringt niet door

- zo beschermt je lichaam je tegen deze pijn

Boosheid

- je gaat je afreageren op je omgeving

- dit is een verwerking van de gebeurtenis

- de boosheid is niet persoonlijk bedoeld

Onderhandelen en vechten

- nieuwe doelen stellen

- manieren zoeken om jezelf af te leiden

- proberen invloed uit te oefenen op het verlies

- opeens stoppen met roken of gaan gezond eten

- richten tot hun geloof

Verdriet

- bij doordringen intens verdriet

- meest herkenbare fase van verliesverwerking

- ruimte om het gemis onder ogen te zien

- machteloos en somber

- deze fase is bij iedereen anders

- gaan zich afsluiten voor anderen

- wegstoppen van verdriet door alcohol en drugs te gebruiken

Acceptatie

- een plekje geven in je leven

- vooruit durven kijken en nieuwe plannen maken

- ander werk zoeken / omscholen

- het gemis is naar de achtergrond verdwenen

- nieuwe leven weer oppakken

Levend verlies

Levend verlies is anticiperend verlies, oftewel...verlies wat nog komen gaat.

Wat versta je onder "levend verlies" ?

Omgaan met iemand met NAH

omgaan met rouw en verlies

omgaan met veranderd gedrag

begeleiding geven aan mensen met sociale en culturele verschillen

omgaan met de naaste betrokkenen

wet- en regelgeving kennen (indicaties aanvragen)

Tips bij omgaan met "levend" verlies

- Geef geen ongevraagd advies

- Heb kennis van rouw, verlies en levend verlies

- Word niet boos

- Onderneem samen iets

- Zeg niet dat je 'het snapt'

- Praat met iemand i.p.v. over iemand

- Bied steun bij praktische zaken

Hoe om te gaan met verlies als 

- LUISTEREN naar de cliënt

-  Erken zijn/haar gevoelens/emoties

- Accepteer de realiteit

- Stel vragen; Wat helpt jou verder?

                             Welke ondersteuning heb je nodig?

                             Hoe is/zijn jouw copingsmechanismen?

- Benader de NAH cliënt gelijkwaardig

- Realiseer je dat ook de naasten van de cliënt een verliesverwerking doormaken (hersenletsel heb je nooit alleen)

Behandeling?

(Neuro)revalidatie 

met o.a. neuroloog, neuroverpleegkundige, psycholoog, fysiotherapeut, ergotherapeut, logopedist, gedragskundige, spelactiviteitentherapeut etc.

Hersenz, Interact Contour, NAH professionals

Zeer weinig mensen herstellen volledig na hersenletsel.