Grammatica (decor en drama)

omstandigheden

Waar gebeurt het?

Wanneer gebeurt het?

Hoe lang duurt het?

etc

sfeerbepalend

Bedoelingen

Oorzaken en gevolgen

gevoelens (zoals voorkeuren en irritaties)

Geven

Hoofdrol:

de persoon die geeft (onderwerp)

Onmisbare rol:

dat wat gegeven wordt (lv)

Onmisbare rol:

wie het geven ontvangt (mv)

Het meisje geeft hem een ijsje

Het meisje = onderwerp

ijsje = lijdend voorwerp

hem = meewerkend voorwerp

Het meisje gaf hem een ijsje.

Feitelijke zin, maar je weet niets over de omstandigheden.

Omstandigheden zijn belangrijk om de tekst te begrijpen en om de context te weten.

Decor

Het meisje gaf hem een ijsje op het strand.

Het meisje gaf hem een ijsje bij haar thuis.

Het meisje gaf hem gisteren een ijsje.

Het meisje gaf hem iedere dag een ijsje.

Het meisje gaf hem een ijsje.

Feitelijke zin, maar je weet niets over de omstandigheden.

Omstandigheden zijn belangrijk om de tekst te begrijpen en om de context te weten.

Drama

Het meisje gaf hem een ijsje, omdat ze verliefd op hem is.

Het meisje gaf hem liever een ijsje.

Het meisje gaf hem geïrriteerd een ijsje.

Hoewel hij het niet lust, gaf het meisje hem een ijsje.

Het meisje gaf hem niet een ijsje.

Wat is bwb?

1. Het geeft extra informatie over dat wat gezegd wordt (gezegde)
2. Het zegt niets over het onderwerp
3. Het zegt vooral iets over waar iets is of gebeurt, waarom, wanneer, hoe en of iets wel of niet zo is.
4. Niet iedere zin heeft een bwb, maar sommige zinnen hebben er wel meer.
   

Wat is een vzv?

1. Begint altijd met een voorzetsel;
2. Wordt aangevuld met een 'voorwerp';
3. Vaste combinatie tussen het werkwoord en het voorzetsel;
4. Voorzetsel verliest de normale betekenis: het is figuurlijk bedoeld.
   

voorzetsels

Waar is de appel ten opzichte van de doos?

Met welk woord druk je dit uit?

Is dit letterlijk of figuurlijk bedoeld?

De nieuwsgierige man luistert aandachtig naar de radio.

Het verliefde meisje kuste de jongen in het park.

In de winter sneeuwt het.

De duiker sprong niet.

De tweelingzussen zagen elkaar na 10 jaar weer.

Ik erger me mateloos aan rotzooi op straat.

Ik wacht al 10 minuten op mijn zusje.

Lieke is gek op haar zusje.

Els is bang voor spinnen.

Hij wacht voor het huis.

Je ziet hieronder werkwoorden waar een vast voorzetsel bij hoort. Sleep het werkwoord naar het vaste voorzetsel.

(vanaf het voorzetsel vormt zich dus een voorzetselvoorwerp)

op

voor

van

in

(iemand) aanspreken

betrekking hebben

commentaar hebben

aandacht hebben

zich inzetten

een zwak hebben

walgen

overtuigd zijn

geïnteresseerd zijn

bedreven zijn

Bijwoordelijk bepaling

Decor en drama

Zegt iets over omstandigheden, tijd, plaats, reden enz.

Kan met een voorzetsel beginnen

Is altijd letterlijk bedoeld

Voorzetselvoorwerp

Begint met een voorzetsel

Vaste combinatie tussen een werkwoord en het voorzetsel

Voorzetsel is figuurlijk bedoeld