9.5 Bloedtransfusie

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

 9.6 Bloedtransfusie

Herhaling 9.4

Witte bloedcellen die afweerstoffen maken, worden ook wel vreetcellen genoemd

1. juist
2. onjuist

Er zijn 2 soorten witte bloedcellen, soort 1 worden "vreetcellen genoemd". Soort 2 maakt:

1. Ziekteverwekkers
2. Antitoffen
3. Bacteriën
4. Antibiotica

Je krijgt de griepprik.

1. actieve natuurlijke immuniteit
2. actieve kunstmatige immuniteit
3. passieve natuurlijke immuniteit
4. passieve kunstmatige immuniteit

Leerdoelen 9.6

*Je kan uitleggen welke verschillende bloedgroepen er zijn en welke antistoffen de bloedgroep bij zich draagt.

*Je kan uitleggen welk bloed-bestanddeel je krijgt per situatie.

*Je kan waar je op moet letten bij een bloedtransfusie.

*Je kan uitleggen waarom het gevaarlijk kan zijn dat een (2e) baby een andere resusfactor heeft dan zijn/haar moeder. 

Wanneer heb je bloed nodig? 

Bloedtransfusie: bloed krijgen van een donor. 
(bv ongeluk/operatie)

Bloeddonor: staat bloed af. (+- 3xper jaar)

Bloedbestanddelen

Bloedbestanddelen:  

1. witte bloedcellen

2. rode bloedcellen.

3. bloedplaatjes 

Welk bloed-bestanddeel vervoert zuurstof door je lichaam?

1. bloedplaatjes
2. rode bloedcellen
3. witte bloedcellen
4. plasma

Welk bloedbestanddeel speelt een belangrijke rol bij jouw afweer?

1. witte bloedcellen
2. rode bloedcellen
3. bloedplaatjes
4. plasma

Welk bloedbestanddeel bij welk type bloedtransfusie? 

1. Rode bloedcellen ->  patiënt met veel bloedverlies (ongeluk/bloedarmoede)

2. Bloedplasma ->  patiënten met brandwonden, ernstige infectie en hemofilie (bloed stolt niet goed) 

3. Bloedplaatjes: Leukemiepatiënten (plaatjes én rode bloedcellen)  

*Leukemie = beenmergkanker -> aanmaak witte bloedcellen ontregeld - teveel onrijpe cellen / productie andere onderdelen knelt -> te weinig bloedplaatjes. 

Stel je voor dat je buurman een heel ernstig auto-ongeluk gehad heeft en veel bloed verloren is. Welk bloedbestanddeel krijgt hij toegediend?

1. witte bloedcellen
2. rode bloedcellen
3. bloedplasma
4. bloedplaatjes

Je buurvrouw heeft een vreselijk brand-ongeluk gehad. Ze wordt geholpen aan haar brandwonden in Beverwijk en krijgt....... toegediend

1. witte bloedcellen
2. rode bloedcellen
3. plasma
4. bloedplaatjes

Kun je van iedereen bloed krijgen?

- Nee. Je lichaam 'strijdt' tegen lichaamsvreemde bloedcellen.

Antigenen: herkenningseiwitten op de rode bloedcellen .  Anders dan de jouwe? -> Je antistoffen: ruimen lichaamsvreemde stoffen op. 

Je witte bloedcellen maken antistoffen tegen de antigenen die jij zelf niet hebt. 

Als je bloedgroep A hebt, zit er anti-B in je bloedplasma.

Als je bloedgroep B hebt, zit er anti-A in je bloedplasma.

Als je bloedgroep AB hebt, zitten er geen antistoffen in je bloedplasma. 

Als je bloedgroep 0 hebt, zitten anti-A en anti-B in je bloedplasma.

Welke bloedgroep kan alle bloedgroepen ontvangen?

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Welke bloedgroep(en) heeft/hebben geen antigenen

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Welke bloedgroep(en) heeft/hebben antigeen B

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Welke bloedgroep(en) heeft/hebben antistof A

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Hiernaast zie je een rode bloedcel met daarop twee verschillende antigenen. Welke bloedgroep past bij deze rode bloedcellen?

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep 0

Rhesusfactor

Rhesusfactor- extra antigeen op rode bloedcel.

Rh + antigeen is aanwezig, 

Rh - antigeen niet aanwezig, maar wel antistof in bloedplasma!

Oplossing?

Om afweerreactie tegen resusantigenen te voorkomen krijgt moeder tijdens de zwangerschap een resusprik (bevat antistoffen die resuspositieve bloedcellen van kind meteen opruimen als die in het bloed van de moeder komen).

Iemand heeft resus-positief (Rh+) bloed.
Welk antigeen heeft hij op de buitenkant van zijn rode bloedcellen?
Kan hij resus-antistof maken?

1. wel resus-antigeen wel resus-antistof
2. wel resus-antigeen geen resus-antistof
3. geen resus-antigeen wel resus-antistof
4. geen resus-antigeen geen resus-antistof

Ik heb de stof begrepen

1. Ja
2. Deels, maar ik wil eerst zelf aan de slag
3. Nee, ik heb hulp nodig